Volgens het Arrest van het Hof (Tweede Kamer) weegt het belang van langdurige inzage in het verleden van ondernemingen en ondernemers zwaarder dan het recht op privacy van de ondernemer in kwestie.

In 2007 spande de Italiaan Salvatore Manni een rechtszaak aan tegen de Kamer van Koophandel van Lecce, om registraties van een eerder bankroet in 1992 te verwijderen, daar in 2005 de vereffening was afgerond. Volgens Manni kon hij wooneenheden van zijn toeristencomplex niet verkopen als gevolg van de oude registratie.

De Tribunale di Lecce (rechtbank Lecce, Italië) stelde Manni in het gelijk en gelastte de Kamer van Koophandel om de persoonsgegevens van Manni te anonimiseren. Bovendien werd hem een schadevergoeding van 2000 euro toegekend. Nadat de Kamer van Koophandel van Lecce tegen die uitspraak cassatieberoep had ingesteld, heeft de Corte suprema di cassazione (Hoge Raad van Italië) een aantal prejudiciële vragen voorgelegd aan het Hof van Justitie.

Alleen in specifieke gevallen

Die kwamen in het kort neer op de vraag of de privacy en zakelijke belangen van Manni hier zwaarder wegen dan het recht van derden om kennis te nemen van het zakelijk verleden van de ondernemer in kwestie. Er werd gerefereerd aan de zaak tussen Google Spanje waaruit in 2013 het ‘recht om vergeten te worden’ voor de index van Google voortvloeide

In het arrest stelt het Hof dat de openbaarheid van de registers noodzakelijk voor derden om zich te vergewissen van het verleden van de ondernemer. Ook zijn data van de ondernemer vaak nog jarenlang nodig na het verdwijnen van het bedrijf.

Privacy weegt niet zo zwaar omdat slechts een beperkt aantal persoonsgegevens wordt
ingeschreven volgens het Hof, terwijl ondernemers nu eenmaal hun identificerende gegevens moeten verstrekken in het zakelijk verkeer.

In specifieke gevallen kan na een bepaalde - door het Hof niet omschreven - termijn de toegang tot persoonsdata geblokkeerd worden. Het is aan elke lidstaat om te beslissen of hij een
dergelijke toegangsbeperking in zijn rechtsregels wil opnemen. In het geval van Manni was ook dat niet nodig want het niet kunnen verkopen van de wooneenheden van het toeristencomplex heeft volgens het Hof niets van doen met privacybescherming.

Duitse en Italiaanse regering pleitten

In de zaak mengden zich behalve de Italiaanse regering ook de volgende lidstaten van de Europese Unie: Duitsland, Polen, Tsjechië, Ierland, Portugal; en daarnaast de Europese Unie. Zie ook de Conclusies van de Advocaat-Generaal, met daarin ondermeer de opmerkingen:

‘Zelfs niet meer actuele gegevens zijn, zoals de Duitse regering aanvoert, belangrijk voor het economische verkeer. Zo is het in geschillen vaak noodzakelijk te achterhalen wie op een bepaald tijdstip bevoegd was om een vennootschap te vertegenwoordigen. In diezelfde zin ben ik – net zoals de Tsjechische en de Poolse regering – van mening dat het noodzakelijk is om de informatie in het register ook na de ontbinding van een vennootschap te bewaren aangezien dergelijke informatie nog relevant kan blijken te zijn, bijvoorbeeld om de rechtsgeldigheid na te gaan van een handeling die de bestuurder van een vennootschap jaren geleden heeft verricht, of om derden de mogelijkheid te bieden tot gerechtelijke stappen tegen de leden van de organen of tegen de vereffenaars van de vennootschap…

Ik deel het standpunt van de Duitse regering dat iemand die aan het economisch verkeer wil deelnemen met behulp van een vennootschap, bereid moet zijn bepaalde informatie openbaar te maken. Dit is de tegenhanger van het verrichten van de activiteit in de vorm van een vennootschap met rechtspersoonlijkheid. De ondernemer weet, wanneer hij zich door de oprichting van een vennootschap op de markt begeeft, dat zijn gegevens zullen worden ingeschreven in het openbare vennootschapsregister en dat zij toegankelijk zullen zijn, wat er ook gebeurt in het leven van de vennootschap…

Net als de Italiaanse regering wijs ik er tevens op dat het feit dat een vennootschap in een insolventieprocedure verwikkeld is geraakt, op zichzelf niet de eer of goede naam aantast van de bestuurder die de vennootschap vertegenwoordigde. Het faillissement van een vennootschap kan immers door externe omstandigheden zijn veroorzaakt, die niet rechtstreeks zijn toe te schrijven aan slecht beheer van die vennootschap, bijvoorbeeld een economische crisis of een vermindering van de vraag in de betrokken sector.’

Openbaar register van zelfstandigen

Uit het vonnis blijkt dat de negatieve data over Manni hem troffen vanwege overname van de data van het bankroet door een onderneming die gespecialiseerd is in het verzamelen en verwerken van marktinformatie en het beoordelen van risico’s (rating).

Ook in Nederland is de openbaarheid van het Handelsregister eerder als probleem opgeworpen. Vooral de zelfstandigen die geen apart kantooradres hebben zien zich geroepen om hun privéadres prijs te geven naast telefoonnummer en mailadres. Andere partijen publiceren de informatie, bijvoorbeeld Drimble, en die wordt via Google eenvoudig vindbaar. Voor transparantie is dit prettig, bijvoorbeeld voor journalistiek onderzoek.

Ook dreigt dan identiteitsfraude. In 2014 dienden de Kamerleden Van der Linde (VVD) en oosenbrug (PvdA) een motie in voor loskoppeling van BTW-nummer en Burgerservicenummer. Volgens staatssecretaris  Eric Wiebes van Financiën zou het zo’n vaart niet lopen met fraudegevoeligheid. De belangrijkste reden was echter dat het voor de Belastingdienst te ingrijpend zou zijn om identificerende BTW-nummering los te laten.

Je kunt je privéadres afschermen in het Handelsregister, indien je je adres in de Basisregistratie Personen van de gemeente als ‘geheim’ kunt laten opnemen. Dat gedaan krijgen is een lastig proces. Eenvoudiger is het om een adres van een kennis met een bedrijfsadres te gebruiken voor de registratie. Dat levert echter problemen op met de post, omdat dit adres vaak automatisch wordt gebruikt door diensten. Ook door de Belastingdienst, zelfs als je daar hebt gevraagd om voortaan alleen het privéadres te gebruiken.

Sinds enkele jaren ook Verenigingen van Eigenaren zich verplicht moeten inschrijven bij de KvK, zijn van nog meer burgers privégegevens via de KvK openbaar.