In een vraaggesprek van maart 2015 blikte Mei Li Vos terug op acht jaar omgang met Pretium Telecom in het parlement en trok de vergelijking met terrorisme. Ze gebruikte in Kamerdebatten voor Pretium niet het etiket terrorist, maar wel ‘piraat’ en ‘cowboy’: ‘Ze gedragen zich zo vreemd en buitenissig.’

‘Ik heb nog nooit zo’n bedrijf meegemaakt. Bij grote bedrijven als Shell, Google of Facebook weet je dat ze ten langen leste wel kiezen voor hun goede naam en zich aanpassen aan de gangbare mores. Dat kan Pretium kennelijk helemaal niets schelen.’

Ze herinnert zich niet met Hans Nyks zelf te hebben gesproken, zoals gesuggereerd in een Kamerverslag, maar wel met advocaat Marjolein Geus, de bazin van Bird & Bird. Daarover zegt ze:

‘Haar gedrag was ook zo atypisch. In de lijn van Pretium. Ze stappen bij iedere flinter kritische informatie samen naar de rechter. Het is waanzinnig, stop er gewoon mee.’

Die rechtszaken tegen media zijn ook effectief qua chilling effect – mijden van Pretium, zelfcensuur - en daarmee van invloed op de vrije pers en democratie. Vos merkt verontwaardigd op: ‘Kranten schrijven er niet meer over. De hoofdredacteur van de Volkskrant heeft gewoon geen zin meer in de hoge bedragen die hij steeds kwijt is aan advocaten.’

Is de negatieve aandacht voor Pretium een hype? ‘Nee, ik heb zoveel hele ernstige klachten gehad van mensen die zich vreselijk genomen voelen door Pretium. Dat verzin je niet bij elkaar. Pretium beweerde steeds weer dat het niet waar was, maar die klachten bleven terugkeren. Vaak in handgeschreven brieven, bij de Tweede Kamer, Radar, Kassa, de ACM. Waarom komt Pretium niet met bewijs van het tegendeel van die beschuldigingen, zoals ieder bedrijf zou doen?’

Dat er een Tweede Kamerverslag over Pretium met de felste bewoordingen openbaar is, dat juridisch niet is aan te pakken vanwege parlementaire onschendbaarheid, vindt Mei Li Vos geestig: ‘Weliswaar staat het diep verstopt in het online archief, maar het is volkomen helder over de Pretiumpraktijken. En Pretium kan er niets tegen doen.’ [Dit verslag is in dit Dossier Pretium apart naar voren gehaald, zie vorige hoofdstuk.]

Niettemin, een machteloze Tweede Kamer? ‘Moeten we dan de wet speciaal gaan aanpassen alleen voor zo’n etterbakje? Pretium is uniek. Met de bestaande regels kun je bedrijven normaliter snel tot de orde roepen en gedrag veranderen. Maar Pretium gaat maar door met perverse prikkels geven aan een categorie callcenterbedrijven die zich daar graag voor lenen.’

Ook toezichthouder ACM bleek als het om Pretium gaat vaak een tandeloze tijger. De opgelegde boetes moesten verlaagd worden. Het bedrijf stil leggen bleek onmogelijk. ‘Pretium wist zelfs de ACM juridisch te bedreigen. Wat moeten we ertegen doen? Om Moszkowicz te stoppen had de beroepsgroep zelf regels, voor Pretium zijn die er niet.’

Dus resteert Mei Li Vos en collega-Kamerleden niets anders dan Kamervragen blijven stellen en ageren. Mei Li Vos heeft een vermoeden wat de reden is: ‘Hun belangrijkste doelgroep vormen de zwakke ouderen. Die begrijpen of onthouden nauwelijks wat ze zien op tv of lezen in een krant, en zitten al helemaal niet op sociale media. Dus van negatieve berichten heeft Pretium bij die doelgroep weinig last.’

Tros won van Pretium voor de Hoge Raad, maar kon niet bewijzen dat Pretium zich eenzijdig richt op ouderen, zwakkeren en/of zwakke ouderen. Dus juridisch gezien is dat niet waar. ‘Inderdaad is dat lastig te bewijzen, maar waarom doet Pretium er niets aan om het tegendeel aan te tonen? Wie zit er in het klantenbestand? Ze doen niets positiefs qua publiciteit.’

Vos laakt het bedrijfsmodel van Pretium dat ze eenzijdig gericht vindt op werving via telemarketing. Maar dat is toch zakelijke vrijheid? ‘Als dat zo veel mensen op stang jaagt en zelfs tot huilen brengt, dan ga je je toch eens achter de oren krabben of er geen betere methoden zijn?’

Ine Aasted Madsen-van Stiphout (CDA):

‘Vele telefoontjes gedupeerden’

Mevrouw Aasted-Madsen, inmiddels geen lid van de Tweede Kamer meer, spraken we afgelopen week nog. Ze kreeg gedurende haar Kamerlidmaatschap intensief klachten over Pretium:

‘Vele telefoontjes van gedupeerde ouderen en vooral van kinderen van gedupeerden. Ze zaten aan een abonnement vast en dat was niet de bedoeling.’

Was dat uitzonderlijk? ‘Ik ben ook gebeld door consumenten met problemen met andere bedrijven. Dan zocht ik contact met die bedrijven en werd het opgelost. Pretium probeerde ik tevergeefs te bereiken. Ik kreeg geen contact. We konden aan die zaken weinig meer doen.’

Invloed had het aanpakken door het parlement niet direct: ‘Ik heb wel een gesprek gehad met de Opta met als vraag of de toezichthouder niet meer kon doen. Ook die was begrensd en bovendien verzinnen bedrijven die kwaad willen altijd wel nieuwe wegen en mazen om hun praktijken te kunnen voortzetten. Ze blijven de aanval kiezen.’

Het Pretium-debat had uiteindelijk wel effect, weet Aasted Madsen: ‘We probeerden herhaling te voorkomen. Het verbod op koud bellen is ingevoerd en de eis van een schriftelijk bewijs voor het aangaan van een contract.’ Dat heeft jaren geduurd, vanaf het debat in april 2009. ‘Ja, toen was ik al uit de Tweede Kamer’

Ondanks de vele media-aandacht voor Pretium kwam dat debat niet in de pers. ‘Er is heel veel aandacht geweest voor die zaak-Pretium. Maar media maken hun eigen keuzes uit wat er in Den Haag gebeurt.’

Van Pretium komt ze niet eenvoudig los. Nog vorig jaar informeerde een advocaat bij haar naar de wetgeving die mede naar aanleiding van de Pretium-zaak tot stand kwam, een advocaat die Radar van AvroTros bijstaat in rechtszaken.