SPAM 2.0

Die e-mails bieden, met een enkele uitzondering, allemaal de mogelijkheid om aan te geven dat ik niet geïnteresseerd bent in dit soort reclame-uitingen. Helaas hebben mijn inspanningen om dat aan alle spammers duidelijk te maken de hoeveelheid rommel in mijn mailbox niet verminderd, integendeel.

Er zijn op internationaal niveau een aantal beleidsontwikkelingen gaande ten opzichte van spam. In het Europees Parlement wordt gedebatteerd over spam, en vraagt men zich af of het verboden moet worden.

De beleidsdiscussie uit zich in jargon; het gaat over opt-in- of opt-outmogelijkheden. De direct marketeers willen een opt-outbeleid, waarin je jezelf kunt afmelden voor ongevraagde reclame-uitingen. Doorgewinterde internetgebruikers en de Europese consumentenorganisatie BEUC willen een opt-inbeleid, waarin je je eerst moet aanmelden alvorens ongevraagde e-mail te ontvangen.

Direct marketeers hebben een krachtige lobby op poten gezet om ervoor te zorgen dat spam niet verboden wordt. Direct marketing is een groeimarkt, en direct marketeers zien een gouden toekomst op het internet. De Nederlandse Associatie voor Direct Marketeers (DMSA) is een actieve promotor van het opt-outsysteem. De DMSA wil dat de eindgebruiker een ja/nee-sticker op hun mailbox plakken. De DMSA durft zelfs te voorspellen dat een verbod op spam de ontwikkeling van e-commerce zal afremmen.

Pikant detail is dat DMSA in een persbericht op hun website meent dat spam niet hetzelfde als het sturen van ongevraagde reclame via e-mail. Blijkbaar hebben ze niet in het woordenboek gekeken, want op www.dictionary.com staat helder beschreven wat spam precies is; "Unsolicited e-mail, often of a commercial nature, sent indiscriminately to multiple mailing lists, individuals, or newsgroups; junk e-mail."

Jammer dat de DMSA meent de discussie te moeten voeren op basis van aantoonbaar onjuiste interpretaties. Het is natuurlijk niet echt deftig om het gebruik van junk mail als marketing instrument te moeten verdedigen; de benoeming direct marketing geeft minder negatieve associaties. Maar dat is semantiek; junk mail, spam en direct marketing betekenen voor de ontvanger precies hetzelfde.

VNO/NCW, ook voorstander van een opt-outregeling, gebruikt dezelfde semantische trucs als de DMSA in een poging onderscheid aan te brengen tussen spam en direct e-mailmarketing. In een deftig beleidsdocument wordt gepoogd om een onderscheid te maken tussen illegale spam en legale vormen van 'unsolicited commercial e-mail'. Het document verwijst daarbij naar een rapport van de Europese Commissie over e-mail-spam. VNO beweert dat dit rapport geen realistisch beeld geeft van het spamprobleem, omdat het uitgaat van de, volgens VNO, onwaarschijnlijk hoge hoeveelheid van 15 spam e-mails per dag. Dat is inderdaad nogal onrealistisch, in mijn mailbox komen er zo'n 40 per dag. En uit mijn omgeving weet ik dat tussen de 30 en 40 spamberichten per dag redelijk normaal is voor mensen die al een aantal jaren actief op het Internet zijn.

Opt-out klinkt mooi in een beleidsdocument. Maar in de praktijk werkt het niet. Vrijwel alle ongevraagde reclame-uitingen bieden al een opt-outmogelijkheid; je kunt je afmelden van toekomstige berichten. Dat leidt voor de eindgebruiker niet tot minder spam in de mailbox. Zonder strenge overheidsmaatregelen gaat uiteindelijk elke mailbox ten onder aan een berg reclamemeldingen.

Wat mij opvalt is dat de opt-outregeling populair is bij mensen die nog niet zo lang op internet zijn aangesloten, of niet erg actief zijn. Als je maar 1 of 2 ongevraagde e-mailtjes per dag krijgt valt er inderdaad goed mee te leven. Maar als de hoeveelheid ongevraagde e-mail toeneemt totdat het onmogelijk wordt om nog normaal te communiceren, dan wordt je automatisch actief lid van de wereldwijde anti-spamgemeenschap.