Van Hacktic in de kelder naar maatschappelijk strijdbaar Xs4all

Die eerste dag met modem herinner ik me nog goed. Het duurde niet lang of alle kabels waren aangesloten op mijn Amiga 2000, maar wie kon ik ermee bellen? Ik had geen enkel nummer van een BBS of netwerk erbij gekregen.

Dus het telefoonboek erbij gepakt, en op zoek naar een nummer. Niks gevonden. Uiteindelijk had ik via het telefoonboek het voice-telefoonnummer van een BBS gevonden, en de vriendelijke sysop hielp me aan het datanummer van zijn BBS. Toen ik dat nummer belde kwam er alleen rommel op mijn scherm. Enkele uren later bleek dat de pariteit van het modem verkeerd was ingesteld, en toen dat eenmaal verholpen was kon ik aan de slag.

Binnen korte tijd had ik een BBS-lijst gevonden en geprint, en kon ik ook andere systemen bellen. Op gegeven moment kwam ik terecht bij Neabbs, Nederlands eerste bulletinboard. Op Neabbs was een besloten gedeelte met de naam This, The Hacker Information System. Daar stond allerlei informatie over hacken voor hackers. Al snel raakte ik verzeild in de wereld van hacker bulletin boards, zoals de Rebelbox en Junkyard BBS.

Daar leerde ik mensen kennen als The Dude en Apatho, de schuilnamen van mensen die vandaag hoge posities hebben bij grote providers.

Op gegeven moment besloot ik om zelf een hacker-BBS op te zetten, met de naam Utopia. Via een vriend kwam ik in contact met Rop Gonggrijp. Rop had een goed idee: hij kon via een contact bij de Universiteit van Amsterdam een zogenaamde UUCP verbinding krijgen. Met zo'n verbinding kon je e-mail en Usenet news ontvangen en versturen. Hij vroeg mij of ik mee wilde doen, en daar hoefde ik niet lang over na te denken, ik wilde dolgraag e-mail, want het Fidonet mailsysteem dat ik gebruikte was niet betrouwbaar en langzaam.

Zo gezegd zo gedaan, na enkele dagen hadden Rop en ik onze computers via UUCP aan het Internet gekoppeld. Dat was in januari 1992.

Die internetkoppeling bleek razend populair. Via mijn BBS gaf ik aan alle abonnees gratis toegang tot de e-mail en news faciliteit, en voor 15 gulden per maand konden mensen hun eigen computer via UUCP aan ons netwerk koppelen. Op Utopia waren er ongeveer 1500 mensen die gebruik maakten van de e-mail faciliteit, en binnen een jaar waren er meer dan 100 computers gekoppeld aan het Hacktic UUCP netwerk.

Op gegeven moment kregen we van de Universiteit van Amsterdam te horen dat we op zoek moesten naar een andere provider. Surfnet, de provider voor de universiteiten, vond het niet gepast dat de hackers van Hacktic een verbinding kregen van de UvA. We werden doorverwezen naar Nlnet, waar Hacktic, later Xs4all, tot 1996 klant is gebleven.

1992 was een bijzonder jaar. Mensen die gekoppeld waren aan het Hacktic UUCP netwerk waren erg creatief, en binnen een jaar waren er door hen maar liefst twee verschillende newsreaders gemaakt, en hadden mensen hun eigen, snellere bidirectionele alternatief voor het UUCP protocol geschreven. Een Xs4all-er van het eerste uur schreef onlangs een verslag over zijn kennismaking met Hacktic Netwerk. Bij Xs4all is een verslag te vinden over deze tijd.

Die snelle groei smaakte naar meer. In november 1992 besloten Paul Jongsma, Rop Gonggrijp en ik om de volgende stap te zetten, en Xs4all op te richten. We kochten een 486-66Mhz computer, een harddisk, een tapestreamer en vier modems en gingen daarmee aan de slag. Na enkele weken was de Xs4all 1.0 computer bijna klaar, op enkele details na, e-mail en newsgroups werkten niet. We besloten dat we versterking nodig hadden, iemand die veel ervaring had met Unix, die een goede systeembeheerder zou zijn, Cor Bosman.

Toen Cor eenmaal was begonnen te sleutelen aan Xs4all ging het allemaal erg snel, hij had e-mail en news in korte tijd geinstalleerd. Daarop werd besloten dat we klaar waren voor de opening, 1 mei 1993.

We wisten niet wat we moesten verwachten. Er waren nog geen providers in Nederland, behalve Nlnet, en die deden alleen de zakelijke markt. Sommige mensen verklaarden ons voor gek.

We rekenden op 600 abonnees na het eerste jaar. Daarmee konden we kostendekkend draaien, en daarna zouden we met een bescheiden groei kunnen overleven.

Op de dag van opening schreef Francisco van Jole een paginagroot artikel in de Volkskrant over Internet, en noemde daarbij Xs4all als provider. Aan het eind van de dag noteerden we 600 inschrijvingen, zoveel als we voor het gehele jaar hadden verwacht.

Vanaf die dag, tot 1995, had Xs4all de bijnaam tuuut-tuuut-tuuut, door de overweldigende belangstelling waren alle modems continu bezet.

In de zomer van 1993 organiseerde Rop Gonggrijp de HEU , een internationaal congres voor hackers in de polder. Daar werd door de netwerkers van het Hacktic het destijds grootste non-militaire openluchtnetwerk gebouwd. Lees er meer over in het verslag van Francisco.

15 januari 1994 opende de Digitale Stad, het resultaat van een samenwerkingsverband tussen De Balie en Xs4all. De publiciteit rondom de Digitale Stad heeft het Internet in Nederland voorgoed op de kaart gezet: er ging geen dag voorbij zonder een artikel over dds in de kranten, tijdschriften, of items op televisie. Francisco had weer de primeur met zijn artikel in de Volkskrant.

5 september 1995 werd Xs4all verrast met een bezoek van de deurwaarder. De Scientology sekte liet conservatoir beslag leggen op de apparatuur van Xs4all in verband met een vermeende auteursrechtschending door een klant. De klant verwijderde de pagina's, maar binnen korte tijd hadden honderd Nederlandse internetters de geheime Scientology documenten op hun homepagina gezet. Dat leidde in december tot de aankondiging van een kort geding van Scientology tegen Xs4all, Karin Spaink, en 13 andere Nederlandse providers, waaronder Planet Internet in december. Op het laatste moment trok de sekte dit kort geding in, omdat men de inbreuk niet kon bewijzen. Een maand later kondigde de sekte een nieuw kort-geding aan. Dat diende in maart 1996 en werd gewonnen door Karin, Xs4all en de andere providers.

5 september 1996 werd Xs4all verrast met een blokkade van haar webserver door Duitse internetproviders. Een klant van Xs4all publiceerde op zijn homepage het blad Radikal. Dat blad is in Duitsland verboden, maar niet in Nederland. Xs4all weigerde censuur toe te passen, en verwees de Duitsers naar de rechtbank om Xs4all op die manier rechtmatig te dwingen het document te verwijderen. Die principiele houding heeft Xs4all klanten gekost, maar veel meer mensen waren blij dat er niet zomaar censuur toegepast werd zonder tussenkomst van de rechter. Enige weken later besloten de Duitse providers dat de blokkade zinloos was, en werd deze opgeheven. Het blad Radikal was toen door Internetters al op meer dan 50 homepages over de hele wereld gecopieerd

Het ging ons niet om de inhoud van de stellingnames, maar om de vrijheid van meningsuiting. Want datzelfde jaar nog hielpen we indirect the Amerikaanse propagandazender Voice of America. Tijdens het VN-embargo tegen Servie kreeg Xs4all toestemming van het ministerie van buitenlandse zaken om een Internetverbinding te leggen van Amsterdam naar Radio B92 in Belgrado. Toen in november 1996 de studentenprotesten in Belgrado begonnen werd Radio B92 uit de lucht gehaald door het regime van Milosevic. Vanuit Belgrado kreeg ik het verzoek om B92 te helpen hun radiosignaal via Internet uit te zenden. Binnen een week hadden we dat voor elkaar, en was B92 24 uur/dag live op het Internet. Dat signaal werd door de Amerikaanse propagandazender Voice of America van Internet gehaald, en met krachtige zenders terug Servie ingestraald.

In 1997 besloot ik dat het tijd was geworden om te vertrekken bij Xs4all. Het was tijd voor een frisse wind, een nieuwe manager die Xs4all de volgende fase kan invoeren. Van een piepkleine provider is het bedrijf in vijf jaar gegroeid naar een middelgroot bedrijf, met 40.000 abonnees. Xs4all is nu de derde internetprovider in Nederland, na Planet Internet en WorldOnline. Dat hebben die hackers van toen toch maar mooi gepresteerd!

*) Deze column verscheen op vrijdag 22 mei 1998 bij Planet Multimedia en is geherpubliceerd op 12 oktober 2015 bij Netkwesties