Meisjes als computers

De video vertelt in het kort het verhaal van onder anderen Aad van Wijngaarden, de belangrijkste Nederlandse computerprogrammeur. (Die het helaas op nl.Wikipedia moet doen met een betreurenswaardig kleine beschrijving en in het Engels iets meer aandacht krijgt). Dankzij Google is er nu een fraaie herinnering in beeld.

Het verhaal wordt verteld door informatica- en wiskundehistoricus Gerard Alberts en de pioniers en Jaap Zonneveld en Gerrit Blaauw. De laatste kwam na zijn promotie in Harvard in 1952 naar het Mathematisch Centrum in Amsterdam, het latere CWI. Dat was in 1946 opgericht en een jaar later werd Van Wijngaarden er de chef van de nieuwe rekenafdeling.

Het rekenen gebeurde aanvankelijk niet door computers, maar door ‘rekenaarsters’: “Meisjes werden gebruikt als mechanische apparaten… Ze werden rechtstreeks van de HBS geplukt…De meisjes heetten niet alleen ‘computer’, ze waren ook de computer.”

Dat vertelt Jaap Zonneveld, die zelf trouwde met een rekenaarster. Nadat de computers waren gebouwd, werden de dames vaak programmeur. Dat is nooit vernomen in de overheidscampagnes om meisjes naar bèta te trekken. Ze komen (helaas) niet aan het woord in de video. Maar Google gebruikt dit wel voor Nederlandse projecten voor meer IT-meisjes.

De rekenafdeling van het Mathematisch Centrum met Van Wijngaarden in het midden.

De eerste computer ARRA I vormde trouwens een verhaal op zich. Die heeft het maar even gedaan, alleen toen de minister hem in 1952 in gebruik kwam nemen. Met de ARRA II kreeg Nederland 13 maanden later de eerste goed werkende computer. Die rekende ondermeer voor de beginnende Deltawerken, de Fokker 27 en een serie bouwprojecten. Philips nam de computer later in productie.

Uit deze hardware-innovatie volgde een Nederlandse softwaretraditie onder leiding van Van Wijngaarden, die nog decennia internationaal op hoog niveau stond, ondermeer met de ontwikkeling van op hoog niveau die nog decennia stand. Ondermeer met de taal Algol 68.