De hype, de afkoeling, de breedband -en mobiele revolutie

Tijdens het More-IP congres vandaag, 21 mei 2014, is het onderzoek naar de geschiedenis van internet in Amsterdam in de vorm van interviews aan het publiek bekendgemaakt door burgemeester Eberhard van der Laan. Het congres wordt gehouden ter gelegenheid van 20 jaar Amsterdam Internet Exchange. Het is daarmee het derde internetjubileum op rij dat Amsterdam viert binnen één jaar: 25 jaar internetconnectie in november 2013 en 20 jaar De Digitale Stad in februari 2014.

20140521 More IP speech Eberhard van der Laan from Peter Olsthoorn on Vimeo.

In deze laatste ronde komen onder anderen Job Witteman en Henk Steenman van Ams-Ix, Michiel Mol, Bruno Felix, Maurice de Hond, Boris Veldhuijzen van Zanten, Vincent Everts, Arno Otto, Dick Buschman en Mervyn ten Dam, Bas Verhart, Antoinette Hoes, Arno Lubrun, Bob Stumpel, Ron van Kemenade, Ren de Vree, Steven Pemberton, Erik Luijjf en Erik-Jan Bos aan het woord. De laatste drie zijn toegevoegd aan de eerste fase van de aartsvaders.

Wellicht het meest opvallend in de voortgezette interviewserie over 25 jaar internet in Amsterdam en dus in Nederland en Europa – hieronder in pdf weergegeven; de betrekkelijk geringe herinneringen aan de eerste vijf jaren van deze eeuw. Na de schitterende periode van de aartsvaders van ‘het Internet’ – tot 1993 – volgde het oogsten van hun noeste pioniersarbeid door de De Digitale Stad en de eerste toegangsaanbieders (‘providers’) in de jaren erna.

In onderstaande vraaggesprekken komen de wilde jaren rond de eeuwwisseling – de ‘hype’ of ‘bubble’ - uitgebreid aan bod, met onder anderen Bob Stumpel, Maurice de Hond en Ron van Kemenade. Die hype speelt zich vooral af ‘op’ het internet, met projecten, de inhoud, de diensten en bovenal de exploitatie ervan door beleggers.

Botte hebzucht en grenzeloos enthousiasme versterkten elkaar in deze hype. Voor het eerst treedt overigens ook naar voren dat veel van die internetprojecten ook ‘gewoon’ faliekant mislukten, of tenminste hun beloften niet inlosten. Zo was zelfs het baanbrekende project Big Brother op internet in de eerste versie veel te zwaar voor gebruikers.

Opvallend is dat technologisch er sprake is van continuïteit. In interviews met de voormannen van de Amsterdam Internet Exchange, het CWI en Surfnet verhalen ze over hun gestage voortgang. Zo kwamen ze met breedband vast internet dat in het eerste decennium van de 21e eeuw een eclatant succes is geworden.

Mobiel internet bleef wel lang een belofte en kwam alsmaar niet van de grond, remember technologieën als GPRS, Wap en iMode die niets brachten. Hoge kosten van UMTS bracht telecombedrijven, met name KPN, in zwaar weer. Tot er in de afgelopen vijf jaar er toch ineens een mobiele internetrevolutie ontstond en de gevolgen ervan ervaart iedereen in de publieke ruimte.

Over ‘publiek’ gesproken. In de stukken over de perioden 1982-1993 van de aartsvaders en 1994-1999 over Digitale Stad en providers is kritiek geuit op de trage maar onmiskenbare vermindering van de rol van het publieke domein. In deze laatste serie zwelt die kritiek aan. De commercie domineert en ontbeert voldoende tegenwicht uit het publieke domein. Grenzeloze exploitatie en spionage zijn kenmerken van deze jaren.

Niettemin zijn de geïnterviewden buitengewoon positief over internet en de gevolgen. De vraaggesprekken, die halve levens beschrijven, culmineren in een hele positieve kijk op de effecten van het internet. De wereld heeft er vooruitgang door geboekt, weten de woordvoerders van de geschiedenis zeker.

Hieronder dus de rij vraaggesprekken. Enkele interviews wachten nog op voltooiing van de fotografie, andere (Rabobank en Michiel Mol) ook nog op tekst, terwijl een interview met UPC even moet wachten. Apart publiceerden we recent de geschiedenis van Marktplaats als meest succesvolle Nederlandse online dienst. World Online is behandeld met het terughalen van een verloren gewaand portret uit 2000.

Geschiedenis is nooit af. Dus gaan we, nu dit project op initiatief van de Amsterdam Economic Board nagenoeg is afgerond, op eigen kracht en in crowdsourcing verder met de geschiedenis. Er is nog zoveel niet verteld.

Met dank aan Ger Baron van de Amsterdam Economic Board – inmiddels Chief Technology Officer van de Gemeente Amsterdam – die de opdracht gaf onafhankelijk de geschiedenis van internet te beschrijven, en bovenal fotograaf Frank Groeliken en eindredactrice Jeanine van Ooijen.