Marktplaats het grootste netsucces binnen Nederland

*) Dit is een volgende voorpublicatie van 25 jaar Nederlandse internetgeschiedenis. Eerder verschenen een serie over de aartsvaders en een serie over providers en De Digitale Stad. Opdrachtgever is Amsterdam Economic Board.

Marktplaats bestaat vijftien jaar, en was ook in maart 2014 de grootste Nederlandse website (Google is Amerikaans), en al vele jaren lang. Op 9 mei 1999 zette Rene van Mullem voor het eerst Marktplaats online. Begin 2000 kocht kringloopketen Het Goed met Bob en Frank Crebas Marktplaats, dat in 2004 in handen kwam van het Amerikaanse eBay. Vandaag het uitgebreide relaas van vader en zoon Crebas en belangrijkste programmeur Robin Schuil en een beknopte herinnering van bedenker Rene van Mullem.

De geniale nerd Rene van Mullem heeft Marktplaats bedacht, geprogrammeerd en onderhouden tot de verkoop begin 2000. Andere  programmeurs gingen er weldra aan werken, van wie de belangrijkste de toen 17-jarige Robin Schuil was. Van Mullem en Schuil richtten in 2000 het internetbedrijf Ykoon op. Schuil werd de belangrijkste – sublieme en inmiddels internationaal vermaarde - programmeur, ging naar Marktplaats en werkt nu ook voor andere vestigingen van de huidige eigenaar eBay die Marktplaats kocht in november 2004.

Een interview met Schuil over Marktplaats staat onder het vraaggesprek met vader Bob en zoon Frank Crebas dat volgt onder het korte relaas van  Rene van Mullem. Hij wil buiten de publiciteit blijven, maar schreef op PCplein een beknopt relaas bij tien jaar Marktplaats en verschafte een aanvulling. Toevallig verscheen er in Emerce een vraaggesprek met de huidige directeur van Marktplaats Olivier van Duijn over de gang zaken en de toekomst.

Marktplaats begon eind 20e eeuw met plaatsing van de eerste eigen advertentie door Rene, voor een overbodig microfoontje om de hartslag te meten en naar de pc over te brengen. Van Mullem was vanwege een intensieve elektronicahobby actief via advertentiekrantjes als De Particulier en ViaVia.

“Inmiddels was eBay begonnen met een veilingconcept, vooral op de US gericht. Ik probeerde eBay en raakte verstrikt in een typische Amerikaans 'hoe maak ik het zo moeilijk mogelijk' systeem. Ik was hiermee al bekend tijdens mijn werk bij de Luchtmacht waar bijna alles Amerikaans was en vreselijk omslachtig en onhandig.

Ik denk dat het komt omdat Nederland zo klein is. Bij ons doet een persoon bijna alle werkzaamheden alleen, terwijl in een groot land als de US voor alles specialisten zijn, die dan alleen maar deskundig zijn op hun terrein. Als je die onderdelen aan elkaar gaat plakken, krijg je een ratjetoe als eindproduct.
Ik kreeg steeds meer kriebels om zelf wat op te zetten. Maar dan heel simpel, zodat ook mijn oma het zou kunnen begrijpen. Het probleem was dat mijn kennis van software van dynamische websites en databases te gering was om het zelf te kunnen maken. Dus leerde ik het mezelf. Na veel proberen en testen met databases en dynamische scripttalen kreeg ik eind 1998 eindelijk iets werkend.

In mijn voorbereidingen in april en mei 1999 kon een Oracle leverancier mij niet garanderen dat Oracle SQL database software 10.000 unieke bezoekers per dag aankon, ongeveer een derde van Telegraaf.nl die ik begin 1999 schatte op 30.000 per dag). Toch zouden de Oracle softwarelicenties me 30.000 gulden kosten, waardoor ik heb gegokt op MySQL, Apache en PHP (bèta's) op een Solarisplatform van Sun. Deze combinatie had ik al beproefd met mijn andere site Submitnews.com waarop iedereen vrij was Engelstalige nieuwsberichten te publiceren. Die had de lay-out die ik later voor Marktplaats.nl heb gebruikt.
Mijn toenmalige vriendin heeft adviezen gegeven over SQL en database inrichting en een Perl script geprogrammeerd en een vriend van mij hielp bij Solaris (Unux) problemen. Na de start hebben jonge vrienden die online actief waren, zoals Diago Walsarie en Robin Schuil, advertenties geplaatst, functionaliteit getest en ideeën aangedragen. Later heb ik ook de andere – onbekende - aandeelhouder Marktplaats laten zien en hij heeft zijn ideeën gegeven.

In mei 1999 lukte het me eindelijk Marktplaats.nl te registeren, wat eigenlijk een te algemene naam was om te mogen registeren bij de SIDN. Diezelfde dag heb ik de scripts van mijn niet aangeslagen nieuwswebsite omgezet naar de eerste versie van Marktplaats en in de lucht gebracht. De rest is geschiedenis.
Zoals zoveel goede ideeën is Marktplaats eigenlijk uit frustratie tijdens het gebruik van bestaande websites geboren. Onhandige interfaces, geen totaal overzicht van de rubrieken en advertenties, tijdrovend veilingmodel etc. Ik had berekend dat een advertentiemodel zo'n negen maal meer adverteerders zou trekken dan een veilingmodel en met deze wetenschap hoopte ik ooit eBay te verslaan.

Ik wilde aanvankelijk direct een gulden per advertentie afrekenen voor rubrieken met dure producten, maar besloot om eerst bezoekers te gaan trekken met een geheel gratis site. Achteraf is dat een gelukkige greep geweest, hoewel ik daardoor onvoldoende inkomsten had om het zelf in de lucht te houden.

Marktplaats groeide vanaf de eerste dag in rap tempo, de eerste 10 maanden ben ik letterlijk dag en nacht bezig geweest nieuwe mogelijkheden bij te bouwen, Marktplaats.nl te promoten en in de lucht houden. Het beleid was streng, geen bedrijven en handelaren en geen MP3, software, Viagra etc.. Elke dag keek ik de 300 tot 600 nieuwe advertenties na en beantwoorde ik de vele honderden e-mails en dat allemaal over een trage 64Kbit ISDN lijn en als back-up een 33,6Kbit analoog modem en een Windows 98 Pentium MMX 166MHz PC met Netscape browser. Dynamische webpagina's waren in 1999 nog niet algemeen bekend en webmasters vroegen per email hoe het kon dat de pagina's op Marktplaats.nl live veranderden.
In het vierde kwartaal van 1999 begonnen de eerste investeerders en bedrijven interesse te tonen in Marktplaats en na onderhandelingen met verschillende partijen leek mij kringloopwinkel Het Goed de beste koper om zowel de groei te kunnen financieren als mijn Marktplaats-concept (lees: kindje) onaangetast te laten. De vraagprijs [600.000 gulden, zie onder Red.] was opgebouwd aan de hand van de uren die ik er tot moment van onderhandelen aan gewerkt had - ruim 3.000 uur – plus goodwill (domeinnaam en eerste gebruikers) plus mogelijke advertentie-inkomsten.

Na het tekenen van de voorlopige koopovereenkomst in oktober 1999 hebben we nog tot de definitieve oplevering in februari 2000 met de genoemde jongens nieuwe rubrieken gemaakt en de site verhuist. Wat heel tijdrovend was over de langzame modemverbindingen. Tot de overname in maart 2000 was Marktplaats gegroeid naar 6.000 unieke bezoekers per dag en ook Internet groeide, mijn oorspronkelijke doelstelling van 10.000 unieke bezoekers per dag was daarna snel gehaald en de prognoses werden bijgesteld. De populairste groepen waren toen hardware, auto’s, contact, telecom, mortoren, muziek en huur. Het waren vooral de ‘mannelijke’ categorieën die domineerden, pas deze eeuw kwamen er heel veel vrouwen bij.

In maart 2000 heb ik de Marktplaats.nl website met bijna 50.000 advertenties verhuisd van mijn dual CPU Sun Sparcstation 10 server in Maryland, USA (waar de bandbreedte goedkoper was) naar de Het Goed server in Amsterdam. Dit was de tijd dat één quad 700MHz XEON CPU server nog ruim 80.000 gulden kosten met een 1Mb/s verbinding die toen nog ruim 2.000 gulden per maand kostte!

Na de overdracht hebben Robin, ik en de nieuwe aandeelhouder Ykoon opgericht en hebben we - vooral Robin - Marktplaats overgezet in een scripttaal ASP en database MSSQL. Dat bleef beperkt tot een oefening en test, want Marktplaats is altijd op scripttaal PHP en database MySQL blijven draaien. Iets later kwam Diago voor Ykoon werken en heeft hosting/co-locatie opgezet voor ondermeer Marktplaats. Diago programmeerde later ook, gevolgd door Robin. Robin vertrok eind 2002 naar Marktplaats als hoofdprogrammeur.

Tot begin 2003 heb ik me als directeur van Ykoon B.V. actief met de ontwikkeling van Marktplaats beziggehouden. Mijn taak bestond vooral uit het in de lucht houden van de website/colocatie/servers en het begeleiden van de programmeurs Diago, Irene, Arno en Robin en tot de overname van eBay in 11 november 2004 advies aan het Het Goed management.

Marktplaats is een gigantisch succes geworden mede dankzij het werk van vele veelal onzichtbare mensen en de mond-op-mond reclame en feedback van de Marktplaats gebruikers. Ik moet Het Goed en eBay (welke 6 jaar de concurrent was) complimenteren dat ze na de overname de eenvoud intact hebben gelaten en waar konden die is verbeterd.”

Op Archive.org voor de geschiedenis van Marktplaats body pagina (zonder left en top) tot oktober 2005. Archive.org slaat niet alle pagina's van een HTML pagina met frames tegelijk op waardoor het niet mogelijk is een Marktplaats left en top frame te laten zien met gelijke datum als de body.
Interview Bob en Frank Crebas

Bob Crebas

1951, geboren te Bant (NO-polder) op 17 augustus

1965-1971 Middelbare Landbouwschool, middelbare Bosbouwschool

1971 – 1982 Uitzendkracht, bosarbeider, muzikant, milieuactivist, huisvader.

1982 - 2014 Het Goed Kringloopbedrijven

1999 – 2004 Marktplaats

2005 – 2006 autobiografie ‘Iedere dag vrij’. 

2006 – 2014 Netl ( brennels); kleding brandnetels, de Wildste Tuin

Frank Crebas

1975, geboren 16 december 1975

1993-1996 Hippische opleiding in Deurne

1996-2000 Paardensport

2000-2004 directeur Marktplaats

2005- 2014 fotograaf militaire vliegtuigen; Netl - pikeur en exploitatie drafstal

Waarom deden jullie in 1999 een bod op Marktplaats met tweedehands winkelketen Het Goed?

Bob Crebas: “In 1999 vernam ik over twee ontwikkelingen die Het Goed zouden raken: rubrieksadvertenties van particulieren gingen langzaam maar zeker naar internet. En in de retail moest je een online strategie hebben als aanvulling op de winkels.

We zagen ook grote mogelijkheden om de winkel en internetverkoop te combineren, bijvoorbeeld onverkochte spullen van de winkels online gaan aanbieden.
Toen ben ik websites voor tweedehands handel gaan inventariseren en Marktplaats.nl was veruit de beste. Bleek de eigenaar, Rene van Mullem, die ook nog te willen verkopen. Hij is had een aantal concepten ontwikkeld en kon die onmogelijk allemaal zelf onderhouden.”

Appeltje, eitje?

Bob: “Dat niet. We nodigden Rene uit en hij bleek een vriendelijke langharige vogel. Maar wel een jongeman met ideeën waar hij niet vanaf te brengen was. Hij geloofde rotsvast in de kracht en komende groei van Marktplaats. Maar was net zo vastbesloten om niet van zijn vraagprijs van 600.000 gulden af te wijken. Dat was wel tien keer zoveel als mijn compagnon Reinier Bouwman en ik in gedachten hadden. We schrokken ons een hoedje, maar Rene overtuigde ons wel. Het bedrag konden we net aan ophoesten.

Wie werden er precies aandeelhouder van Marktplaats?

Bob: “Rene hield zelf 4,9 procent en zijn compagnon ook een deel. De helft van ons deel ging naar Reinier Bouwman. De andere helft ging voor 2/3 naar onze familie, dus ongeveer 30 procent.

En 1/3 ging naar Gerard Broersen. Hij is tot nu toe buiten beeld gebleven, maar runde de kringloopwinkel in Emmeloord - die we nog steeds hebben. Gerard werd in aandelen Het Goed gecompenseerd. Hij liep dus ook risico, net als wij, maar was niet bij Marktplaats betrokken.”

De inkt van de overname was nog niet droog of er stond al een koper voor Marktplaats op de stoep?

Frank: “iBazar uit Frankrijk meldde zich eerst bij Rene van Mullem, net nadat hij de intentieverklaring met ons had getekend. iBazar bood hem twee miljoen gulden, maar hij hield zich aan de afspraak en stuurde de Fransen naar ons door. Bob en Reinier legden het bod naast zich neer omdat ze door handen: we hebben met Marktplaats gouden in handen.”

Bob: “Ondertussen had de gerenommeerde eigenaar van iBazar in Hilton Schiphol gedreigd dat hij ons met de introductie van zijn bedrijf in Nederland met veel mediageweld totaal van de markt zou blazen. Dus konden we maar beter bij het kruisje tekenen. Maar het versterkte eerder ons geloof in Marktplaats dan dat we bang werden.”

Ondertussen maakte iBazar hier niets, maar kwamen er wel grote concurrenten?

Bob: “Newconomy verkocht begin 2000 Veiling.com aan het Duitse Ricardo.nl en het Britse QXL wilde de wereld veroveren. Drie hele sterke Nederlandse partijen, Holland Media Group [RTL], Perscombinatie en VNU, bundelden de krachten in een vraag- en aanbodsite Spott.nl.

Maar ik voelde niet dat we veel te verliezen hadden. Te meer niet dar we veel kritiek kregen op de vormgeving. Ja, die was misschien oubollig, maar het was een site voor gewone Nederlanders en snel. We zagen die anderen ook fouten maken, vooral door te veel omhaal van woorden en het opwerpen van omslachtige drempels als inschrijfformulieren.”

Wanneer waren jullie met internet in aanraking gekomen?

Bob: “Met een stel werklozen waren we in 1981 kringloopbedrijf ‘Goedzooi’ begonnen, in Emmeloord. Voor typewerk had je een secretaresse nodig. Ik was dan ook dolblij met mijn eerste Apple voor eenvoudige dingen als tekstverwerking en een spreadsheet.
Met internet werd het helemaal geweldig, want wij directieleden in Emmeloord, Maastricht en Haarlem vonden dat het hoofdkantoor in ons hoofd zat. Dus we moesten veel bellen en faxen. E-mail was een werelduitvinding.”

Frank “Ik had eigenlijk niet of nauwelijks iets met internet tot de overname van Marktplaats. De entree bij Marktplaats in mei 2000 was mijn eerste kennismaking met internet. Sterker nog, daarvoor had ik nog nooit een computer aangeraakt.

We hadden een vormgever in dienst die een Apple aanraadde omdat die simpel te bedienen zou zijn. Ik zit nog steeds aan Apple. Het internet was vervolgens veel te traag met een 56K inbelverbinding waarmee ik begon.”

Uit de buitenlucht van de paarden naar kantoor, was dat een grote overgang?

Frank: “Ik kwam binnen bij Marktplaats als paardenman, begon als manusje-van-alles en vertrok er als directeur. Ik was pas 25 jaar en in alles een pionier.

Ik kreeg gelijk last van m’n ogen vanwege het vele schermwerk en schafte een bril aan. Die kon ik na een paar maanden weer wegleggen. Dat binnenzitten beviel me eigenlijk best, want ik had genoeg van regen, kou en wind met de paarden die me ook fysieke klachten bezorgden.”

Marktplaats was totaal nieuw voor jullie. Was het wel leuk voor winkeliers?

Frank: “Vanaf dag één vond ik het zo ontzettend leuk. Het was zo dynamisch, zo enerverend, dat is de paarden niet meer gemist heb. Na de verkoop van Marktplaats ben ik wel in de paarden verder gegaan.”

Bob: “Het opzetten van iets nieuws is verslavend, want je bent aan de slag met je visie op de wereld van morgen. Je kunt al je talenten gebruiken, zoals die voor het betrekken van deskundige anderen.” 

In zijn boek Iedere dag vrij schreef Bob met veel omhaal van woorden dat hij eigenlijk verlost wilde worden van de seksadvertenties op Marktplaats. Dat was toen wel 30 procent van het totaal en goed voor veel bezoek van kopers en meer nog van nieuwsgierigen. Ze werden verwijderd, een groot risico?

Bob: “Ik vond niet dat we mensen moesten afstoten met een zeer gevoelig terrein, dat bovendien niet goed paste bij de principes van Het Goed. Daar waren we het onderling snel over eens, maar Rene van Mullem vond het niet handig.

Hij kreeg gelijk, want de seksadvertenties waren nog niet weg of het bezoek knalde omlaag. Niet alleen minder kopers maar vooral ook minder kijkers. Zozeer dat we even dachten dat we Marktplaats om zeep zouden helpen.”

Collega Frans, ouderling in de kerk, stortte zich met enthousiasme op het pornofilter. In zijn ijver voegde hij zelfs het woord ‘poes’, met alle gevolgen voor de dierenrubriek. Dat zette u recht, maar was het filteren een grote kopzorg?

Bob: “Niet alleen de seks, maar ook geweld en grove woorden kwamen in steeds groter getale binnen op de mail en in geplaatste advertenties. Bijvoorbeeld ook advertenties met vreselijke foto’s van verbrande mensen die na de vuurwerkramp in Enschede zomaar op Marktplaats gesleurd werden.

Gelukkig bouwde Ykoon steeds betere filtersoftware zodat de groei van de het personeel geen gelijke tred hoefde te houden met de enorme toename in volume.”

Hield Ykoon het met Rene van Mullem en Robin Schuil nog technisch op de been?

Frank: “Rene van Mullem heeft bij de verkoop 4,9 procent van Marktplaats gehouden wat handig was voor ons, want hij bleef afhankelijk en betrokken bij zijn kindje. We hebben ook zijn bedrijf ingehuurd om Marktplaats te blijven onderhouden. Rene en Robin Schuil waren er nog vrijwel continue mee bezig.”

Jullie konden Schuil bewegen in Emmeloord te komen werken. Hoe?

Frank: “We wilden dat heel graag, want hij programmeerde zo verschrikkelijk goed voor Marktplaats. Hij woonde in Leiden en uiteindelijk wisten we hem naar Emmeloord te halen. In geld was hij niet zo geïnteresseerd, meer in status. Binnen het bedrijf was hij ook niet stil, maar hij wist precies waarover hij het had. Het was fantastisch om met hem te werken, we vormden echt een team. Robin is echt briljant. Ik ben toen ook met hem bij Microsoft en Google geweest en hij wist precies wat ze goed en fout deden.

Het personeel zat op sinaasappelkistjes in een hal?

Frank: “Nou, nee, we hadden wel goed meubilair, in het begin nog uit de kringloop, later niet meer. We begonnen wel in een loods voor oud textiel van Het Goed waarin we wanden bouwden van aardappelkisten om een kantoortuinachtige omgeving te creëren. Het was wel armoe, maar we betaalden netjes de salarissen.

Probleem was ook dat de hype net achter de rug was en geen partij er geld in wilden steken. Ik weet nog goed dat we bij ING kwamen en geen cent kregen. Ze hadden ook een aandeel kunnen krijgen maar we werden toch weggezet als financieel gezien totaal oninteressante partij. Weer zo’n dotcom die geld ging opslurpen. Dus we kregen niets. Voordeel was dat we geen vreemd vermogen hadden.”

Bob: “Ook ABN Amro zag het niet zitten met ons evenmin als investeerders zoals Extent. Die vond te weinig synergie tussen de kringloopwinkels en website. Die onderlinge versterking was ook minder groot dan we zelf gedacht hadden, maar ondertussen groeide Marktplaats op zichzelf hard.”

Wat was jullie taakverdeling bij Marktplaats?

Frank: “Ik was aanvankelijk de bannerverkoper, want in die periode van internet zouden we daar verschrikkelijk veel geld aan verdienen. Dat bleek niet zo te zijn, dus heb ik het ook heel snel uitbesteed. Gespecialiseerde bedrijven als Pepper Media en WebAds konden dat beter dan ik, zij kenden de markt. Ik kon me beter inzetten voor de kern van Marktplaats, de markt en advertenties zelf. M’n toenmalige vrouw werkte daar ook in mee.”

Bob: “Ik heb me vooral bezig gehouden met de site zelf: Het volgen van de concurrentie en klantenstromen, strategie, tekst en beeld, de advertentierubrieken.”

De inkomsten vielen hoe dan ook tegen en Marktplaats kostte jullie handenvol geld?

Frank: “We kwamen er snel achter dat veel van die banners werden verkocht in barterdeals, in ruilhandel. Onze banners bij anderen, en reclame van andere bedrijven waar we niets mee hadden kwamen bij Marktplaats. Dat vonden we stom en niet effectief, maar zo zat die online reclamemarkt in elkaar. Die stelde weinig voor ondanks alle mooie groeicijfers. Wij hadden veel meer aan mond-tot-mond reclame, wat Rene van Mullem ons ook had voorgespiegeld.

De uitgaven rezen de pan uit want de website groeide dermate dat we voortdurend servers en bandbreedte moesten blijven inkopen en personeel aannemen om advertenties te controleren.”

Bob: “Het Goed hing in de loop van 2001 aan een zijden draadje. We hadden inclusief overnameprijs al meer dan een miljoen gulden verloren aan Marktplaats. Onze Raad van Commissarissen dreigde de stekker uit Marktplaats te halen omdat de winkels in de gevarenzone kwamen. Zo hebben we maandenlang aan de rand van de afgrond gestaan. Waar uiteindelijk de betaling van advertenties een einde aan maakte.”

Frank: “Die continue spanning hebben we altijd gevoeld omdat er steeds wel iets bijzonder gebeurde en dat maakte het ondernemen juist zo leuk. Frustrerend was wel dat we een verschrikkelijk populaire website runden, terwijl het geld er aan alle kanten uitstroomde. Dus dag en nacht peinsden we hoe we dat ten goede konden keren.”

Waarom duurde het lang voor het betaalmodel ontstond?

Frank: “Eerst moesten we het hele bedrijf opbouwen en die groei opvangen. Het ging bijna stuk ondanks onderhandelingen met uitgevers zoals de Noordelijke Dagbladen. Het was bizar dat ook uitgevers in de rij stonden voor Marktplaats maar pas wilden uitgeven op het moment dat wij zouden uitvinden hoe we geld gingen verdienen.”

Bob: “De concurrentie was ook aanzienlijk. Spott.nl mislukte in eerste instantie, maar de HMG, VNU en perscombinatie besloten er nog eens tientallen miljoenen in te storten en gingen ook de advertenties uit de krant doorplaatsen. Dat deden ze gratis, terwijl mensen voor hun advertentie in de kranten eerst moesten betalen. In feite was dit reclame voor ons, want op Marktplaats konden verkopers hun spullen direct gratis plaatsen.

ViaVia bood online met een model waarbij kijkers en kopers moesten betalen, dus die draaide zichzelf de nek om. Halverwege 2001 stopte Spott.nl er ook mee. Toen hadden we gewonnen, maar hadden we nog geen inkomstenbron om alle snel stijgende uitgaven te dekken. We kregen nog even last van 2dehands.nl en de grap was dat ze net als veel andere concurrenten niet doorhadden hoeveel gebruikers en verkeer Marktplaats had.”

Het eerste betalingssysteem liep mis?

Bob: “We begonnen met uitvoering van het idee om bedrijven te laten betalen, wat volkomen logisch leek. Daarvoor moest wel een betaalsysteem worden gebouwd, want iets als iDeal was er nog niet. De voorbereiding met integratie in de site van betaalsysteem TripleDeal kostte vele maanden.

Op 30 januari 2002 begonnen we met 10 euro per advertentie vragen aan bedrijven. Dat werd een enorme flop. Bedrijven deden zich massaal voor als particulier en dus hadden we nog geen betalende klanten. De nette bedrijven die wilde betalen klaagden dat zwarthandelaren de dans ontsprongen. Binnen 24 uur zijn we er toen mee gestopt.”

Daarop kwamen jullie op het idee van 6 euro voor elke advertentie voor een goed meer dan 200 euro waard. Waarom werd het geen staffel?

Bob: “Dat concept heeft heel wat hoofdbrekens gekost. Vanwege de drempel van 200 euro zouden goedkope spullen gratis blijven en mensen naar de site blijven gaan. Doordat er relatief minder dure spullen op stonden kregen die extra aandacht en werden daardoor snel verkocht. En daar is het een verkoper van een auto of paard natuurlijk om te doen. Volgens Rene van Mullem was 6 euro een bedrag dat men relatief makkelijk uitgeeft. Een staffel zou onnodig ingewikkeld worden en weer een drempel opwerpen. Eenvoud was onze kracht.

In de uitleg aan gebruikers vertelde ik dat een Speurder in De Telegraaf 40 euro kostte en bij een oplage van 800.000 ook 12,5 kilo per rubrieksadvertentie.

We kregen uiteraard heel wat scheldkanonnades over ons heen bij de introductie, maar we waren intussen wat gewend. We gooiden eerst pardoes de categorieën advertenties waarvoor nu betaald moest worden van Marktplaats. Die moesten ze maar opnieuw aanbieden, nu na betaling van 6 euro.

De spanning was wel even om te snijden, tot het ineens begon te lopen: één, twee, tien, honderd keer zes euro en een dag later door de duizend betaalde advertenties. Eindelijk, we werden winstgevend.

Dit systeem was veel makkelijker te handhaven. Als er een auto werd aangeboden voor 199 euro dan wist je wel dat ze de aanbieder aan het sjoemelen was.”

Even later kon je ook bellen om voor 1,15 euro de advertentie weer bovenin te laten tonen?

Frank: “Dat was eigenlijk een gevolg van die 6 euro, want mensen begonnen te klagen: nu heb ik 6 euro betaald en m’n advertentie zakt heel snel naar onderen. Want Marktplaats bleef maar groeien. Rene van Mullem, Robin Schuil en ik hebben toen dat bellen bedacht, en een bestaande applicatie gebruikt. Dat bellen ging sky-high, het geld stroomde binnen. Niet enkel vdoor de dure spullen, maar voor alle categerorieën.”

Bob: “De betalingen leverden veel geld op, maar ook nieuwe problemen. We kregen nog meer klachten en verwensingen. Soms meer dan duizend mails per dag, dat was niet meer bij te houden. Soms verwijderden we ten onrechte advertenties met een vraagprijs van 199,99 euro. We gooiden soms botweg duizenden e-mails weg omdat het niet was bij te houden. We konden wel meer mensen in dienst nemen maar die moesten we eerst opleiden tot goede marktmeesters, zoals wij ze noemden.”

Jullie verdienden dan ineens wel veel geld, maar het werd ook harder?

Bob: “Het was soms om wanhopig van te worden, want klanten die wel betalen maar geen servide kregen zagen ons al geldwolven. Ik riep eens uit dat we qua service op UPC leken, destijds de kampioen wat betreft klanten schofferen.

Maar een opsteker was dat we door het AD-publiek in 2002 tot zakelijke website van het jaar werden gekozen. En met meer personeel brachten we het uiteindelijk wel op orde. En we konden meer mensen aannemen en kregen steeds meer schik in het aanbrengen van kleine verbeteringen. Dat waren er zoveel op een rij, met steeds als motivatie: houdt het eenvoudig.”  

Idealisme bleef doorsijpelen. Bij de moord op Pim Fortuin op 6 mei 2002 publiceerde Marktplaats onder de kop ’De democratie huilt - kom op voor vrijheid van meningsuiting’ een afkeurend bericht. Waarom?

Bob: “Marktplaats was bedoeld als een echte sociale marktplaats, en daar draait het niet alleen om handel. Op de site was bijvoorbeeld ook plaats voor gedichten en gedachten. Na de moord op Fortuin ontstond een dreigende sfeer in de samenleving en leek 4 en 5 mei ondergeschikt te raken aan 6 mei, terwijl wij de samenhang wilden laten zien. De dodenherdenking, het vieren van de vrijheid van meningsuiting en de moord op Pim vanwege zijn standpunten.”

Oplichters ontdekken Marktplaats en in plaats van filtering werd behalve klantenservice ineens criminaliteit jullie belangrijkste zorg.

Bob: “Niet leuk, vooral niet de manier waarop wij met Marktplaats werden aangepakt in tv-rubrieken. Alsof het onze schuld was dat spullen niet werden geleverd. Op dat moment was er geen oplossing voor, later wel met een tussenpersoon voor betaling die geld pas uitkeerde na levering van het beloofde goed.”

Frank: “Ik kreeg ook snel in de gaten dat het bij programma’s als Kassa vooral ging om de sensatie en niet zozeer om het goed voorlichten van mensen. Er werden vooral sappige scènes opgenomen. Toch moet je er als aangeklaagde vooral zitten als je geen kwaad geweten hebt. Ik zat er dus wel om Marktplaats te verdedigen, met gekromde tenen.”

Wegener wilde Marktplaats heel graag kopen. Waarom ging het niet door?

Frank: “We hebben in 2002 en 2003 veel gesproken met Wegener, maar we lagen heel ver uit elkaar. Ik denk dat Wegener 30 miljoen bood en wij al 80 miljoen vroegen.

We werden ondertussen zwaar winstgevend en de verwachtingen waren steeds hoger gespannen met al miljoenen bezoekers. Probleem was ook dat Wegener vooral met papieren kranten geld dacht te blijven verdienen en ze internet niet echt als hun kern zagen. Wij zouden heel blij moeten worden van de aandelen Wegener die ze boden. We weten inmiddels hoe de geschiedenis daarover geoordeeld heeft.”

Vervolgens wilde De Telegraaf heel graag Marktplaats overnemen omdat de melkkoe rubrieksadvertenties naar de haaien ging?

Frank: “We zaten bij CEO Ad Swartjes zelf aan tafel en zijn rechterhand Frank Volmer [nu directeur Telegraaf]. Ze lieten ons een demo Speurders.nl zien met als dreigement dat als wij Marktplaats niet zouden verkopen zij ons met Speurders.nl van de markt zouden blazen. Het was gewoon notabene een geel-zwarte kopie van Marktplaats, dus we waren niet zo onder de indruk. Integendeel, we werden nog strijdbaarder.

Aan De Telegraaf vroegen we in de orde van 160 tot 180 miljoen euro. Ze wilden meer dan 100 miljoen betalen, maar met een flink deel in aandelen Telegraaf Media, plus aanbod van advertentieruimte in de kranten en op andere websites. Met Telegraaf, zeiden ze, zou het bezoek van Marktplaats heel snel groeien. Dat hadden we niet echt nodig. Aardige lui hoor en aardige intenties.”

Misschien voor 100 miljoen had Telegraaf jullie kunnen inlijven als ze snel waren geweest. Waarom vroegen jullie aan eBay veel meer?

Frank “Na een paar weken onderhandelen met De Telegraaf wilde eBay met ons praten. eBay kwam in Nederland niet van de grond door toedoen van Marktplaats. We waren toen al heel winstgevend en kregen meer zelfvertrouwen. Beetje bizar hoe snel die bedragen opliepen, maar het was niet irreëel. Bij eBay werd het uiteindelijk 224,5 miljoen. Ik denk dat ze zich bij De Telegraaf wel even achter de oren hebben gekrabd toen dat nieuws binnenkwam.”

Maar onderhandelen met Amerikanen, veel harder dan De Telegraaf?

Frank: “Juist niet, bij eBay hadden we veel meer het idee met gelijkwaardige mensen te praten. Zelfde gevoel, zelfde markt, zelfde verwachtingen over de grote veranderingen die zich voltrokken dankzij internet.

Telegraaf had toch het idee: wij hebben het publiek en zij hebben dat nodig. Terwijl die krant bij wijze van spreken elke week dunner werd door verlies aan advertenties.”

De Nederlander Michael van Swaaij was toen directeur Europa. Hielp dat?

“Hij deed de onderhandelingen in het begin en toen het serieus werd kwam ene Garret Price van de Mergers & Acquisitions afdeling van eBay erbij. Hij moest de deal sluiten.

Daarvoor was eBay-CEO Meg Whitman al in Emmeloord wezen kijken. Uit alles bleek dus dat eBay heel serieus was en ons graag wilden hebben.”

De inmiddels bekende Meg Whitman kwam in een hal met kistjes te Emmeloord, Holland?

“Dat viel bij Meg Whitman juist in goede aarde. Amerikanen houden van de start-up cultuur van de garages. We waren ook net aan het verbouwen. Het voelde gewoon heel goed. We deelden de internetspirit en het klikte met haar. Ook onze techneuten voelden zich goed bij eBay, want ze deelden problemen zoals het omgaan met steeds meer data en verbindingen.

eBay investeerde goed in de vertrouwensband met ons. Alles wat ze beloofden, kwamen ze van begin af aan na. Het was correct met een sterke wil dit avontuur samen tot een goed einde te brengen. Toch iets anders dan bij de Nederlandse uitgevers die steeds weer met mitsen en maren kwamen.”

Toch togen jullie naar Silicon Valley om nog over de prijs te praten?

Frank: “Met e-mail kwamen we er niet uit. Het moest stil blijven want eBay is beursgenoteerd. Dus alle contacten moesten stiekem verlopen, terwijl die onderhandelingen op onszelf en het dagelijks werk toch erg drukte.

Toen hebben we die afspraak in Silicon Valley gemaakt. Daar zijn we letterlijk in een hokje geduwd met die Garrett Price en toen begon het loven en bieden. Gewoon koehandel verrichten.”

Als handelaren in tweedehands en paarden waren jullie sterk genoeg. Met welke vraagprijs gingen jullie naar binnen?

“We gingen met een vraag van meer dan 300 miljoen, 350 miljoen of 310 miljoen misschien. Garrett antwoordde direct op het whiteboard met het schrijven van een 3 met een streep erdoor. “It’s not gonna be a three.”

Toen wisten we in elk geval dat we boven de 200 miljoen euro zaten, veel meer dan De Telegraaf.

Het boeiende was dat m’n vader thuisgebleven was, vanwege vliegangst. Dus konden we steeds even dat kamertje verlaten om met hem te bellen voor overleg, waardoor er wat druk van de ketel gehaald werd.”

Bob: “Wat een schouwspel was dat. Ik werd steeds weggeroepen en niemand mocht weten waarom. Je speelt het spel mee. We zijn paardenhandelaren en staan ons mannetje wel in onderhandelingen.”

Het is belangrijk dat twee partijen tevreden zijn na onderhandelingen. Er is nog veel van de prijs afgegaan naar 225 miljoen. Of was 300-plus bluf?

Frank: “Dat was pure bluf natuurlijk. We wilden minimaal 200 miljoen voor Marktplaats beuren. We hoefden Marktplaats ook niet perse te verkopen, maar zagen wel de voordelen van eBay als partner voor onze groei. Toen ze boven onze vraagprijs uitkwamen, was geen weg terug en ‘deal done’.

De advocaten van eBay hebben later gedurende het boekenonderzoek nog het nodige van de prijs proberen af te halen, maar ze kwamen niet verder dan 500.000 euro, dus werd het 224,5 miljoen in plaats van 225 miljoen. Dat was uiteraard het probleem niet, veel moeilijker was het de deal stil te houden want we moesten wel steeds naar Amsterdam en belden erover.”

Meest bijzondere zakelijke gebeurtenis in jullie leven?

Bob: “Ik zie het vooral als bevestiging dat we marktplaats goed hebben opgebouwd. We zijn de moeilijke jaren doorgekomen, hebben volgehouden en hielden vast aan onze principes om Marktplaats voor de doorsnee Nederlander aantrekkelijk te houden. Geen elitair gedoe, geen opschepperij. Marktplaats beklijft nu nog en daar ben ik trots op.”

Frank: “Die gebeurtenis werd bepalend voor de rest van m’n leven. De toekomst wordt heel anders op zo’n moment. Alles was heel bizar. Na de deal met eBay lag ik met Reinier Bouwman in het zwembad in Silicon Valley en we probeerden ons te beseffen wat er was gebeurd.

Ik heb toen m’n eerste aankoop die ik me toen ineens kon veroorloven, een zonnebril voor honderd dollar.”

Nog meer grote uitgaven gedaan?

Frank: “Ik heb toen ook thuis een goede digitale spiegelreflexcamera gekocht want fotografie was en is m’n hobby. Maar Marktplaats verdiende al goed geld en we gunden onszelf af en toe een mooie dividenduitkering.

We hadden eerder armoe gekend, waarvoor je je niet hoeft te verantwoorden, voor rijkdom wel. Natuurlijk ga je dan eens wat luxer dan gewoonlijk met vakantie, maar ik was ook bezig om dat te verbergen.”

Bob: Met mijn vrouw Carla en onze zonen Frank en Robin zijn we samen blijven ondernemen in wat nu Netl heet. We doen wat we leuk en belangrijk vinden en het onderscheidt tussen werk en privé is lastig te maken. Carla en ik hebben een prachtig landgoed aangelegd bij Bant, en daar wonen we sinds kort.  Notabene achter de woning waar we 12 jaar hebben gewoond, en geen cent te makken hadden.

De overname van Marktplaats kreeg enorme aandacht in de pers?

Frank: “De internationale pers viel over ons heen. Zoveel camera’s en journalisten had Emmeloord nog nooit gezien. Zo overweldigend. Ook werden er grote boeketten bloemen met felicitaties bezorgd van bedrijven en banken die ons ineens wel zagen staan. Ook bedelbrieven natuurlijk en allerhande start-ups in de mail die geld nodig hadden. ”

Bob: “Het stond werkelijk overal in de wereld in de media en steeds weer met dat bedrag in de kop: 225 miljoen. Daar waren ook de vragen van journalisten op afgestemd: hoe voelt het nu? Geld voel je niet. Het is leuk om even in de schijnwerper te staan, maar de pers toonde de diepgang van een pierenbadje. Ik wist ook: dit gaat zo weer over, 15 minuten wereldfaam.”

Jullie tekenden juist daarvoor in 2004 ook met Google om AdSense te gaan gebruiken. Waarom?

Frank: “Marktplaats was één van de eerste grote websites in Nederland die een grote deal sloot voor Google AdSense, want dat was nieuw in de markt. Dat zou verschrikkelijk veel geld opleveren.

Ik vertelde niet eerder dat we in Silicon Valley alvorens we naar eBay gingen, eerst bij Google op bezoek waren en over meer dingen spraken dan over alleen de advertenties.”

Google keek ook naar e-commerce en jullie gingen met Marktplaats internationaal. Zat er meer in?

Frank: “Ik had het vermoeden van wel. We spraken met Google over verschillende vormen van samenwerking, maar intensief zijn die gesprekken nooit meer geworden. We waren ver met eBay en na het sluiten van die deal was het zinloos verder te praten met Google.”

Bob: “We waren begonnen met het uitrollen van Intoko marktplaatsen in Duitsland, Turkije, Canada en Spanje. We hadden ontdekt dat we eenvoudig de website konden vertalen mensen konden aannemen uit die landen, die in Nederland woonden en bij Marktplaats in Emmeloord konden werken.

We namen QXL Ricardo in Duitsland en Spanje over voor een habbekrats want die waren mislukt, maar het persbericht daarover werd al niet meer opgepakt. Het lukte vervolgens niet om het vliegwiel goed op gang te krijgen en een grote schaal te bereiken in die landen.

Het Marktplaats-model heeft eBay na de overname internationaal in de markt gezet met Kijiji en Intoko moest daarin opgaan.”

Snel exit familie Crebas?

Frank: “Al één dag nadat de deal rond was, zat ik ineens tegenover de nieuwe directeur van eBay Nederland, Oscar Diele. Een fijne vent, maar het was heel confronterend dat ik ineens het bedrijf niet meer mocht leiden. Kreeg ik een mooie titel ‘new business manager’, waarmee ik een maand of drie de overdracht en integratie bij eBay heb begeleid.”

Bob: “Reinier en ik hebben niets meer voor Marktplaats gedaan. Er was nog wel een heel gezellige ontmoeting met eBay mensen in Hilton Amsterdam. Heel informeel, we spraken over muziek uit de hippiejaren zoals van The Grateful Dead en The Band.”

Lijkt me ook heel moeilijk om Marktplaats ineens te moeten opgeven ondanks de zak met geld?

Frank: “Ja, met tranen in m’n ogen heb ik afscheid genomen van Marktplaats. Ik mocht wel blijven, maar ik moest ineens gaan rapporteren met Powerpoints en met Amerika dingen gaan doen. Was m’n belangrijkste taak ineens het kerstdiner organiseren, en ik ben niet zo van de feesten.

Als je gewend bent te ondernemen dan kun je daarin niet aarden. Ook privé was de overgang groot. Ineens was ik er even helemaal klaar mee en ben een paar maanden op de bank gaan liggen. Althans, geprobeerd.  Marktplaats leiden was zo intensief en zo boeiend en ineens heb je niets meer te vertellen en moet je het laten gaan.”

Bob: “Voor mij was het afscheid niet zo ingrijpend. Ik was ouder en wijzer en wilde me met plezier weer met nieuwe initiatieven gaan bezighouden. Bovendien waren er een maand eerder onze eerste twee kleinkinderen geboren. De deal werd de wereld ingeschopt op 10 november, maar op 16 oktober kwam de eerste zoon van zoon Robin en op 22 oktober de eerste dochter van Frank.”

Moment spijt gekend van de verkoop?

Frank: “…Nu schrijf je natuurlijk op: ‘Frank aarzelt’. Persoonlijk gezien was het beter geweest voor mij om Marktplaats niet te verkopen. Ik was 28 jaar en had nog een heel leven voor me en er veranderde ineens te veel.  Marktplaats bood me mijn status, niet financieel, maar gewoon je belangrijke rol in het dagelijks werk met Marktplaats met die miljoenen bezoekers op dat enerverende internet.

Er volgde een periode in m’n leven dat ik niet heel erg blij was omdat ik m’n ene kindje kwijt raakte. Ik had het er heel moeilijk mee en was even niet zo gelukkig.

Aan de andere kant heeft de verkoop ons ook zoveel nieuwe mogelijkheden gebracht dat ik blij moet zijn dat het verkocht is. Zeker ook voor het bedrijf dat in heel goed vaarwater kwam en nog veel sneller kon groeien. Ook voor het personeel was het gunstig. Al was Marktplaats  met ons veel minder commercieel geworden.”

Ook een geldprobleem?

Frank: “Nee, we zijn niet van de dure boten in St. Tropez en jetset leven. Die aanvechting hadden we nooit. We hebben steeds te horen gekregen dat we zo gewoon zijn gebleven.”

Bob: “Ik al helemaal niet. Ik kom uit een familie van boeren, nuchtere ondernemers; iedere dag te eten, een dak boven je hoofd. Geld en goederen zitten in het eigen bedrijf en ook daarbuiten. Dat moet zorgvuldig worden beheerd, en dat vraagt aandacht. We zijn inderdaad niet van de boten, maar onze muziekstudio en paardenstallen waren vroegen opgetrokken uit strobalen en zijn nu state of the art.”

eBay verdiende de investering in Marktplaats in twee jaar terug, vernam ik?

Frank: “Sterker nog, binnen een uur. Wall Street opende direct met zo’n koersstijging van eBay als gevolg van het nieuws van de overname, dat die honderden miljoenen al terugverdiend waren.

Inderdaad heeft Marktplaats daarop geld gegenereerd zoals wij in de meest positieve scenario’s bedacht hadden. Het is een koopje geweest voor eBay. Toch heb ik dat liever dan dat het een flop geworden was.”

Marktplaats is wellicht het meest winstgevende internetbedrijf van Nederland?

Frank: “Ik weet niet wat een Bol.com en Coolblue qua omzet doen, maar dat is bruto-omzet waar de inkoopprijzen vanaf gaan. Bij ons is omzet voor een heel groot gedeelte direct winst. Het was brutowinst, dus haalden we zeker het hoogste winstpercentage. Ik ben er echt wel trots op dat het zo goed is blijven gaan.”

Marktplaats wordt commerciëler en gaat nog meer doen voor het MKB. Mooi, maar verliest het de oorspronkelijke waarde van tweede hands markt?

Frank: “Zo benaderde ik het vroeger ook. Marktplaats als Kalverstraat, dus ook met bedrijven die waren aanbieden. Begrijpelijk dat Marktplaats nu meer die kant op wil gaan, maar het kan de consumenten storen. Die zijn op de eerste plaats uit op een goeie deal, dus daar moet alles op gericht zijn. Niet op de aanbieder omdat die geld in het laatje brengt. De koper moet altijd centraal blijven staan op Marktplaats.”

Dus ik denk dat er ruimte ontstaat voor een nieuwe marktplaats met meer ruimte voor onderlinge ruimte, waar particulieren minder gestoord worden door commercie.”

Jullie gingen in brandnetelkleding met Netl ( voorheen brennels) Waarom?

Bob: “Trendy milieuvriendelijke kleding, dat was het idee. Wij komen uit de landbouw, zaten al tientallen jaren in de kleding en houden van een prikkelend milieuvriendelijk concept. Helaas blijkt de wereld er nog niet rijp voor. Dat heeft 8 miljoen euro gekost, maar ook veel nieuwe kennis gebracht.”

Frank: “Met textiel en mode had ik niet zo veel dus intensief heb ik er niet aan meegedaan. Ik ben weer in de paarden gegaan met Netl en in luchtvaartfotografie. Ik heb een boek gemaakt over de Luchtmacht en doe nog steeds heel veel fotografie. Dat houdt me de hele dag bezig.”

Ondernemen jullie nog iets met internet?

Frank: “Soms kriebelt het wel. Twee jaar geleden liep ik met het plan voor een digitale uitgeverij voor tablets. Van afgezien omdat er geen markt was, wat ook uitgekomen is tot op heden. Nu publiceer ik veel als luchtfotograaf en daarin ontwikkel ik me verder. Niet als internetondernemer.”

Bob: “In alles wat we ondernemen is contact met de gebruiker, klant of  gast doorslaggevend. Naast persoonlijk contact is internet natuurlijk cruciaal. Sinds kort hebben we De Wildste Tuin geopend, een familiepark met zwemwater, strandjes, kruidenvelden, golfbaan en een speeltuin. Er ligt een strandpaviljoen met allerlei gebouwtjes in de natuur, voor feesten en vergaderingen. De marketing van verkoop via internet is cruciaal, zoals voor veel bedrijven.”

Interview met Robin Schuil

1982, 27 december geboren te Leiderdorp

1995-1998 VWO, tot 4e klas

1998-2000 Ykoon, medeoprichter en programmeur

2002-2004 Marktplaats chef software ontwikkeling

2004-heden eBay, Innovation Program Manager

*** Waarom verliet je de middelbare school na vier jaar?

“Ik had veel meer interesse voor computers en software dan voor de inhoud van de lessen op school. Met software schrijven haalde ik resultaten waardoor ik veel meer betrokken was bij het werk dan bij de studie.

Rene van Mullem leerde ik kennen op m’n twaalfde of dertiende jaar en hij stimuleerde me om verder te gaan met programmeren. Zo begonnen we samen aan verschillende projecten.”

Heb jij Marktplaats voornamelijk in elkaar gezet?

“Dat deed ik samen met Rene. Hij had het idee om ermee te beginnen en bouwde de allereerste versie, maar ook hoe hij het wilde hebben. Uiteraard overlegden veel over de opzet. Gaandeweg ging ik steeds meer programmeren voor Marktplaats omdat het me goed af ging. De ene na de andere advertentierubriek en nieuwe functie voegden we toe. Dat liep eigenlijk vrij soepel.”

Welke technische details en bijzonderheden kun je opdissen?

“We pasten de toen gangbare open source combinatie LAMP toe: Linux-Apache-MySQL-PHP. De krachtigste ontwikkeling waren de zoekdiensten die we steeds moesten verbeteren vanwege hogere volumes bezoekers op Marktplaats. De software van de plank was ongeschikt of te duur. PHP is eigenlijk geen taal die geschikt is voor die grote hoeveelheden data, maar we waren er nu eenmaal in begonnen.

Ook de applicatie voor het omhoog bellen van advertenties was bijzonder. Die was binnen 24 uur bedacht, gemaakt met een partner en geïmplementeerd op Marktplaats.nl.

Een leuke was de tekst-naar-spraak applicatie die we voor de Captcha beveiliging bedachten. Nu is die standaard maar toen bouwde ik die nadat een blinde gebruiker klaagde dat hij de plaatsing van een advertentie niet kon bevestigen omdat hij de Captcha niet kon lezen. Hij was zo verrast door onze inzet dat hij een brief schreef naar een tijdschrift voor blinden met zijn complimenten voor Marktplaats. Wij waren ons eerder niet bewust van gebruik door gehandicapten.”

Wat kreeg je mee van de overname van Marktplaats door HetGoed?

“Heel weinig, want Rene handelde het af. Ik nam het voor kennisgeving aan en daarna gingen we meer en meer samenwerken met de nieuwe eigenaren. We reisden regelmatig naar Emmeloord en probeerden met z’n allen de groei in het gareel te houden.”

Moest je de sofware ook in z’n geheel aanpassen?

“Dat was hard nodig. We hadden Marktplaats in de hobbysfeer ontwikkeld en in je enthousiasme voor steeds nieuwe functies verlies je gaandeweg het verband uit het oog. Dus ben ik vooral gaan ordenen. Ik heb een aantal jongens aangenomen en we zijn in teamverband aan versie 2 van Marktplaats gaan werken.

Grootse uitdaging was de verwerking van grote aantallen aanvragen, zeker toen we door de grens van 100 oproepen per seconde schoten. We bleven wel vasthouden aan LAMP en dus aan open source.”

Vader en zoon Crebas waren maar wat blij dat je van naar Emmeloord wilde verkassen. Ik neem aan dat ze jou met een pakketje aandelen over de streep trokken?

“Over geld praat ik nooit, maar ze boden me goede voorwaarden. Ook waren daar legio mogelijkheden om goed te wonen en natuurlijk goed te werken. Ik kreeg echt de leiding over de ontwikkeling.”

Wat betekende de overname van Marktplaats door eBay in 2004 voor jou?

“Uiteindelijk meer dan voor alle andere leidinggevenden want die trokken zich terug. Bob en Frank Crebas en hun mensen van Het Goed hielden het voor gezien en Rene van Mullem had er daarna weinig meer mee van doen.

De overname bracht een technisch probleem want we waren op dat moment bezig aan een grondige revisie, een soort versie 2.5. Die mochten we niet uitrollen gedurende het boekenonderzoek door eBay. Je kunt niet lopende de verkoop de motor van de auto vervangen.

Daar zaten we wel enige maanden mee omhoog want Speurders kwam op de markt en we wilden Marktplaats heel graag verbeteren. Uiteindelijk hebben we op dit platform nog lang doorontwikkeld.”

eBay was oorspronkelijk een veiling en begon toen ook met advertentiesites zoals Marktplaats, onder de naam Kijiji. Is de software van Marktplaats overgenomen?

“Er was geen centrale afstemming laat staan sturing van softwareontwikkeling zoals nu. Hier en daar zijn Intoko - de buitenlandse sites van Marktplaats - en Kijiji samengevoegd, zoals in Canada. In Turkije fungeert de naam Intoko nog steeds.”

Wilde eBay de hele zaak niet overhevelen naar eigen platforms?

“Het werd wel hoog tijd dat we van PHP af gingen vanwege de hobbysfeer en omdat er geen hogere opleidingen voor programmeurs zijn. Iedereen leert de taal in de praktijk. Ook is PHP moeilijk werkbaar in grotere teams en bij eBay Classifieds werkten we in steeds grotere groepen.

Pas in 2011 - dus zeven jaar na de overname - konden we aan de grote vervanging beginnen omdat we steeds maar lopende verbeteringen moesten doorvoeren. We zijn overgestapt op Java. Onderwijl klopte de businesskant aan dat ze de vormgeving dan ook gelijk op de schop wilde nemen. Dus het werd een groot project.”

Met de nodige problemen?

“We hebben het redelijk probleemloos kunnen bouwen en invoeren, hoewel het een hele grote veranderingen betrof. Dat was te danken aan uitgebreid en grondig testen, in een vroeg stadium al met 100 gebruikers, toen 1.000, 50.000 en 100.000 klanten. Met steeds panels op kantoor om nieuwe functionaliteit te testen en na te gaan of het voldoende aansloot op de toenmalige site. Zo verklein je risico’s.”

Programmeurs omgeschoold of vervangen? Buitenlanders erbij?

“Beide. Driekwart van de ruwweg veertig programmeurs is omgeschoold en er was genoeg verloop om tien nieuwe Java-programmeurs aan te nemen. Dat verliep vrij soepel.

Het gezelschap is nu internationaal. Twee programmeurs van eBay uit de Oekraïne heb ik gevraagd hierheen te komen. De groep is zo internationaal dat Engels vaak te voertaal is.”

Is Amsterdam als vestigingsplaats dan gunstig?

“Voor mij persoonlijk heeft het weinig betekenis. Ik woon in Almere en met plezier. Maar Emmeloord zou echt niet meer kunnen vanwege de afstand en ligging in de polder.

Dan biedt de internationale cultuur van Amsterdam wel een voordeel. Ik denk ook dat voor Amerikanen Nederland en Amsterdam synoniem zijn.”

Is jullie Java-versie van Marktplaats ook bij buitenlandse sites van de eBay Classifieds groep ingevoerd?

“Nee, elke land bouwt zelf zijn marktplaats, zeker de voorkant. Voor de achterkant, zoals de zoekfunctie, fraudedetectie en betalingen hebben we in componenten gebouwd zodat zusterbedrijven die eenvoudig kunnen overnemen. Wat ook steeds meer plaatsvindt.”

Je hebt verschillende softwarepatenten op je naam staan, waaronder met Jeroen Terheggen en Bastiaan van den Berg van eBay Nederland een patent voor afrekening van een marktplaatstransactie. Verschaft je dat aanzien en wat is dat waard?

“eBay moedigt vernieuwing en het vastleggen van patenten aan, maar in Amsterdam doen we er doorgaans niet zo veel mee. Dit patent behelst een nieuwe methode voor het sluiten van een minimaal contract tussen koper en verkoper op Marktplaats, gekoppeld aan een verzekering. Krijgt koper geen artikel dan maakt hij via het contract aanspraak op de verzekering.”

Wat doe je nu voornamelijk als innovatiechef van Marktplaats?

“De afgelopen anderhalf jaar was ik intensief in de weer om de Lean  Start-up methode voor programmeren in te voeren in de hele groepen van eBay Classifieds. Dat is een vervolg op de invoering van Agile programmeren, dus snel en in teams. Lean Start-Up gaat een stap verder, gericht op programmeren van innovatie in een groeispurt met snel lokaal testen. Zonder de lasten van de grote logge organisatie waarin je alles moet afstemmen. Voor investeerders is het erg belangrijk dat grote organisaties sneller innoveren

Het betekent vooral een cultuurverandering in de hele organisatie waar iedereen gewend is om zich altijd overal voor te verantwoorden in de hiërarchie. Inmiddels zijn volgens deze methode bijvoorbeeld de Marktplaats Outlet en de Auto Inruilservice gebouwd.”

Wil je hogerop, bijvoorbeeld naar eBay in Amerika?

“Dat leek me wel aantrekkelijk, maar sinds ik m’n vriendin ontmoette in Oekraïne toen ik er vorig jaar een paar maanden werkte, is de animo daarvoor afgenomen.”

Je bent een bekende, grensoverschrijdend opererende white hat hacker. Nog tijd voor?

“Het is erg leuk om internationaal in groepen samen softwareveiligheid te testen, zoals het heet. Het veiligheidswerk is nu officiëler en daarvoor krijg je ook erkenning. Zo is de leidraad ethisch hacken van het ministerie van Justitie deels geschreven op grond van wat ik bij Marktplaats had ontwikkeld.

Soms pakt een actie verkeerd uit zoals met Microsoft die voor mij waarschuwde toen ik een Internet-meme verspreidde. Voor ik het wist was ik in een kwaad daglicht gesteld.”

Marktplaatsen en veilingen vormen ook bronnen voor justitie en inlichtingendiensten. Mee van doen?

“We werken nauw samen met de politie om fraude tegen te gaan en voldoen uiteraard aan vorderingen voor data van verdachten. Maar ik ben erg op privacy gespitst.

Van geheime diensten heb ik niets gemerkt, maar ik heb na de onthullingen van Snowden geen illusie dat onze data verborgen blijven voor de NSA. Maar als ik iets van hun aftappoging zou merken zou ik het subiet verhinderen…”