Botsing Werner Vogels en Marleen Stikker

Ze botsten donderdagavond heftig gedurende de viering van 25 jaar internet en 20 jaar Digitale Stad in in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Vogels hief na een fel betoog van Stikker zelfs ironisch zijn vuist met de eerste woorden van De Internationale.

Vogels: “Encryptie van data van bedrijven en overheden in Europa gedurende het hele traject van verplaatsing en opslag van data is de beste methode voor veilig verkeer. Dat voor concurrenten noch voor veilige diensten is af te tappen.”

Volgens Stikker is dit volstrekt onvoldoende en moet het publiek de technologie terugwinnen op grote concerns in een vorm van wederkerigheid “Burgers moeten software en diensten kunnen doorgronden waarvan ze gebruik maken. Een baas zijn over hun eigen data.”

‘Samenzweringen’

Nu is dat volledig uit het lood geslagen volgens Stikker, reden dat concerns als Google, Facebook, en ook Amazon, en tegelijkertijd de meesnoepende geheime diensten, grote hoeveelheden data van hun klanten eenzijdig exploiteren.

Stikker sprak over de ‘ergste samenzweringen’ van concerns en geheime diensten. Volgens Vogels een belachelijke analyse en reden om haar betoog af te doen als socialistische retoriek. Hij citeerde Neelie Kroes die een liberale aanpak van het probleem voorstaat, samen met de grote concerns: spionage is wellicht het tweede oudste beroep en dat kun je niet uitbannen met welke regels dan ook, alleen je ertegen wapenen: “Als je wil dat een dief stopt met inbreken, heb je geen goede advocaat nodig, maar een goed slot" Vogels is het daar van harte mee eens.

Met zijn Amazon Web Services gaat Vogels deze sloten op data aanbieden aan het bedrijfsleven. Deze software zal volgens Vogels zo open zijn dat elke klant die technisch kan controleren zodat er geen ‘achterdeurtjes’ in te bouwen zijn naar de NSA.

Vertrouwen en wantrouwen

Zelfs toen Vogels aangaf dat Amazon als winkel muziek wilde aanbieden zonder DRM-bescherming, het de machtige platenmaatschappijen tegenover zich vond, zei Stikker: de machthebbers op internet en de traditionele mediaconcerns vinden elkaar in allianties en overeenkomsten om gezamenlijk het publiek uit te melken in ‘gewoon weer het oude model’. Hun centralistische exploitatie heeft peer-to-peer overwonnen.

Om eraan toe te voegen: “Ik vertrouw Werner wel maar ik weet niet wie ik op internet kan vertrouwen.” Waarop Christiaan Alberdingk Thijm – derde discussiedeelnemer - vertelde dat Amazon van Vogels een centraal gesloten systeem schiep met de eboeken in Kindle-formaat. Vogels gaf de schuld aan de mediabedrijven zoals de uitgevers die bescherming eisen uit vrees van piraterij. Onterechte angst, volgens hem: “Als consumenten een eerlijke prijs betalen voor content die ze graag willen hebben, verspreiden ze die niet illegaal.”

Vervolgens botsten Vogels en Stikker over het onderwerp metadata. Vogels opperde dat klanten altijd eigenaar blijven van hun data op de (cloud)platforms van Amazon. Volgens Stikker krijgen de klanten van de concerns als Amazon [ze doelde vooral op de winkel] informatie over gebruik van diensten, de zogenaamde metadata en daaruit volgende ‘intelligence’ – niet te zien, laat staan dat ze ze zelf kunnen beheren.

Online systemen zijn, zegt Stikker, zijn nooit wederkerig ten opzichte van gebruikers. Dat is de grote makke van gecentraliseerde internetdiensten. Vogels leek toen te komen met de meest verrassende uitspraak van de avond: “Van mij uit gezien zeg ik ook dat je Amazon niet moet vertrouwen.”

De uitleg maakte dit logisch: “Ik denk wel dat wij te vertrouwen zijn. Ik weet zeker dat wij te vertrouwen zijn. Het gaat om trusted computing op untrusted platforms. Wij bieden een technologische oplossing, geen media of politieke oplossing. Wij zorgen ervoor dat mensen trusted computing kunnen doen op untrusted platforms. Ze zijn niet noodzakelijk untrusted, maar de gebruiker moet ervan uitgaan.” Kortom, die klant moet zichzelf beveiligen, zei hij eerder in een interview (zie video onder)

(Geen) Fort Europa

De discussie ging helaas niet door op dit punt. Alberdingk Thijm verduidelijkte het vertrouwen van Amerikanen: “Ze zien data die gebruikers aan bedrijven verstrekken als bezit van bedrijven die daar hun hele businessmodel op baseren. Je kunt wel naar wederkerigheid streven maar dan zullen Facebook en Google (abonnements]geld voor hun diensten moeten vragen.”

Dit moment, met de verontwaardiging over de NSA-spionage, biedt volgens hem wel de kans om ‘Fort Europa’ te worden wat beveiligde cloud betreft. Vogels benadrukte dat hij als enige van een Amerikaanse bedrijf door Kroes is opgenomen in haar Steering Board van EU Cloud Partnership project. Het Fort Europa idee zal hij daarin zeker niet steunen. Amazon heeft het gelijk van de marktmacht aan zijn zijde als veruit marktleider in clouddiensten met Nederlandse klanten als Vodafone, TomTom, Intergamma, Jumbo en de NVM en banken onder goedkeuring van DNB, en bovenal internationale nieuwe groten als Airbnb, Spotify en Dropcam dat dagelijks meer video verwerkt dan YouTube.

Vogels: “Je kunt aan de ene kant de privacy van burgers hoog in het vaandel houden en aan de andere kant bedrijven niet te veel restricties opleggen om snel te kunnen innoveren met de cloud. Dat is een wereldwijd onderwerp en niet specifiek Europees.”

Tegen het zere been van Stikker: “Amazon is nu heilig verklaard.” Amazon stond immers niet op het lijstje van Prism-partners zoals Google en Amazon. Wat geenszins garandeert dat Amazon niet (passief) meewerkt aan spionage van de NSA. Stikker: “Je kunt het zo gek niet bedenken of er wordt op afgeluisterd, ook in de hardware, van Cisco routers tot in de basale chips.”

Vogels: “Waarom is de cloud de ideale plaats voor data bedrijven? Juist omdat Amazon niet afhankelijk is van hard- en software van andere partijen. Wij bouwen alles zelf. We moeten wel zorgen dat met versleuteling het key-management veel makkelijker ten betrouwbaarder wordt.”

Over dat laatste punt waren Stikker en Vogels het dan wel eens. Waarbij Vogels vertrouwt op de technologie geëxploiteerd door Amazon en Stikker ook die open zou willen zien, als onderdeel van een serie ingrepen in het huidige internetmodel.

Toen noemde Vogels de naam van erkende beveiligingsdeskundige, Bruce Schneier, die overigens in The Atlantic in september 2013, (vooral) in oktober 2013 en in januari 2014 bepaald niet mals was over het ‘pact’ van grote concerns en de NSA. Schneier heeft, net als Vogels ook met een beroep op encryptie, de mogelijke weg terug beschreven uit de NSA-malaise. Hij gaat ver, maar vindt niet dat het tijd is voor een ‘terugnemen’ van internet. Tijd voor discussie over Schneier resteerde er helaas niet meer.

Ontspanning

Na afloop van de discussie werd de tweedeling ook duidelijk. Marleen Stikker ging door om te praten over het ‘ terugnemen van internet door het publiek’, Fixing the Internet gedoopt. Een activistische kalender om te pogen de machten van de spionagediensten en grote concerns een terug te dringen.

Werner Vogels maakte achterin de zaal waar hij de hele avond rustig met zijn dochters ontspannen genoot, nog een grap over de zijns inziens socialistische opstelling van Stikker. En vond het toen welletjes geweest, vertrok onmiddellijk om met zijn dochters te gaan ‘bier drinken’, een schaarse mogelijkheid in het drukke leven van een CTO met Amsterdamse wortels bij een uiterst succesvolle Silicon Valley gigant.  

Zie ook interview met Marleen Stikker

Zie ook interview met Werner Vogels

(Video): vanaf 11 minuten over spionage