P2P en delen in plaats van subsidies en profiteren

Op het artikel Heilstaat van de netwerksamenleving en reputatie-economie kwamen gelukkig de nodige reacties:

Yuri van Geest twitterde: “De richting is onomkeerbaar, voorlopig blijft het en-en maar wel een shift. DIY en P2P is geen hype.” Met en-en bedoelt hij het huidige systeem en het nieuwe, te weten DIY (Do It Yourself) en P2P (Peer To Peer)

Marleen Stikker twitterde: “Volg p2p foundation. Boordevol met peer2peer economie”. En later, gevraagd naar meer voorbeelden: “Check ook opendesignnow.org  delen van designmodellen en blueprints

Zoals beloofd ga ik door op het thema over de transitie van de samenleving, maar eerst  deze reacties. Ik ben bereid erin te geloven, maar vanuit historische kennis en ervaringen. sceptisch over de menselijke natuur. Kapitalisme wordt gedragen door eigen belang en dat werkt goed, zelfs in een totalitair systeem als China.

Het recht van de sterkste geldt en competitie helpt ons vooruit. Vanuit een gevoel van beschaving en eigen belang, namelijk het op peil houden van bestedingen, stoppen we zwakkere personen en organisaties geld toe. Een minderheid maakt hier misbruik van die sociale hulp.. In de jaren dat ik veelvuldig in Oost-Europa verbleef in de socialistische heilstaten zag ik vrijwel iedereen die de kans kreeg,  het sociaal systeem op een maniet benutten zoals het niet was bedoeld..

Solidariteit is begrensd en beperkt. Nu het crisis is in Nederland willen weinigen daarvoor de lasten dragen. Vijftien jaar geleden kwam de zogenaamd ‘nieuwe economie’ op van het internet. Die was uiteindelijk gewoon op hebzucht gebaseerd; met geringere inspanningen dachten we sneller waarde te kunnen vermeerderen. Dat weerspiegelde zich vooral in beurskoersen; sneller rijk  met minder werk.

De economische crisis is ontstaan uit breed aangewakkerde hebzucht: je kon woningbezitter worden met minder werken dan voorheen , idem dito kapitaal opbouwen op de beurs. Banken lieten hun remmen los, want ze kondern er veel aan verdienen. Het doel was de afgelopen tien jaar niet het delen van welvaart, maar zelf rijker worden. Dat ondertussen overigens de armoede fors daalde, is mooi meegenomen.

P2P

Peer-2-peer muziekdiensten zoals Kazaa heb ik van begin af aan sympathiek gevonden. Totdat bleek dat ik tot de minder dan 10 procent behoorde die muziek beschikbaar stelde. Ruim 90 procent van de deelnemers kwam louter muziek en later films halen. Proletarisch winkelen in een nieuw jasje.

Kun je dit jatten en eigenbelang najagen omzetten in echt sociaal delen, kortom gaat het prachtige woord ‘onbaatzuchtig’ heersen? Natuurlijkerwijs kan het, benadrukt apenkenner Frans de Waal. En weten we het in de internetomgeving al jaren niet van fantastische open source software initiatieven? En van het fantastische Wikipedia?

Marleen Stikker’s verwijzing naar de P2P Foundation toont tientallen voorbeelden uit heel veel landen van een nieuwe vorm van samenwerken, zelfs een hele discussie en theorievorming over P2P belastingheffing.

P2P werkt in de praktijk en spreekt meer tot de verbeelding dan de huidige sociale financiering via de staat, via subsidies. Ik kan het niet nalaten te zeggen dat velen die deze toekomst voorspellen op een of andere manier en vaak hun leven lang al ‘uit de staatsruif’ eten.

Zijn ze bereid dit op te geven, en wel meteen? Stoppen we met subsidiëring van alles en nog wat en stappen we over op crowdfunding, vrijwillige betaling en ondersteuning van initiatieven op grond van verdiensten en verwachtingen? (Om te beginnen van deze uitgave.)

Ik vind het Broodfonds, maandag ook getoond in Tegenlicht, een mooi voorbeeld van Do It Yourself, waarbij het eigenbelang van deelnemers collectief wordt georganiseerd. Binnenkort doe ik er ook aan mee.

In het tuinderdorp waar ik geboren ben, kenden we de Onderlinge Verzekeringsmaatschappij, later verworden tot Univé. En ook de Boerenleenbank en Raiffeissenbank, voorlopers van Rabo, waren coöperatief. Zo nieuw is die wereld dus niet, maar uiteindelijk werd ze overwoekerd door kapitalisme. Op kleine schaal elkaar helpen was eerder gemeengoed.

In die zin moet ik het wellicht omdraaien: was industrieel kapitalisme de onnatuurlijke onderbreking van een geschiedenis waarin de mensheid de  samenleving onderling opbouwde en in stand hield? Was socialisme als reactie op die verwording dan ook niet een enorme vergissing? En gaan we dat de komende decennia rechtzetten?

Graag laat ik m’n scepticisme over de voorspelde nieuwe wereld varen. Al blijf ik me afvragen hoe die zal omgaan met ondeugden als eigenbelang, ijdelheid, afgunst etc. Zolang we met schoolkeuzes en gekibbel op ouderavonden vooral uit zijn op de beste toekomst voor onze eigen kinderen en het ons geen snars kan schelen dat miljoenen kinderen elders nog worden uitgebuit. Om maar één voorbeeld te noemen.