RTL wil platformstandaard tweede scherm bieden

RTL Kijkes en dataverzameling

RTL lanceerde begin 2012 een proef met Kijkes, een open applicatie voor het tweede scherm, ontwikkeld door Lost Boys en Triple IT. De lancering is dit voorjaar. Grote vraag is of het een gezamenlijk platform kan worden, zoals beoogd door RTL. Volgens RTL heeft de concurrentie wel oren naar samenwerking voor een gezamenlijk platform. "SBS is betrokken bij het initiatief en er zijn gesprekken met de NPO."

Kijkes biedt een tv-gids, aangevuld met wat Twitter. Je kunt ook vrienden laten weten wat je kijkt. Storm loopt het bepaald nog niet, want de gemelde aantallen Kijkes-kijkers per programma ligt beneden de 10. Kijkes-cijfers kan RTL niet verstrekken, want het is nog een proef.

Je kunt inloggen met Facebook waarna Kijkes direct je profielinformatie en e-mail krijgt en op je Tijdlijn kan posten. Je kunt ook met Twitter inloggen of een Kijkes account aanmaken, met je geboortedatum, postcode en e-mail. In de privacyverklaring staat:

"Indien RTL een activiteit (programma, prijsvraag, actie) tezamen met een andere partij organiseert, bijvoorbeeld een sponsor of adverteerder, kan RTL de gegevens die zij van u ontvangt met betrekking tot die activiteit, met deze andere partij delen om u te benaderen ten behoeve van die activiteit, dan wel soortgelijke activiteiten.

Tenslotte kan RTL indien u daartoe toestemming heeft verleend de gegevens die zij van u ontvangt ter beschikking stellen aan haar belangrijkste adverteerders ten behoeve van direct marketing doeleinden. Klik hier om te zien welke adverteerders dit zijn."

RTL reageert met de opmerking dat er per ongeluk een onjuiste privacyverklaring stond. Prompt komt er een nieuwe, met daarin:

"Daarnaast kan RTL indien u daartoe toestemming heeft verleend uw persoonsgegevens gebruiken om u te informeren over producten, diensten, aanbiedingen en kortingen van derden, die mogelijkerwijs interessant voor u zijn."

Er lijkt sprake van schrik, maar volgens RTL is daar absoluut geen sprake van: "We willen hier juist heel transparant over zijn."

Enige vrees zou begrijpelijk zijn na de aanpak van Advance  door het College Bescherming Persoonsgegevens na privacyovertredingen met dat avan een tv-programma. RTL blijft echter binnen de regels en exploiteert daarbinnen de mogelijkheden.

Feit is dat klanten die soort verklaringen zelden lezen en zich niet (willen) beseffen dat ze gratis mooie applicaties krijgen in ruil voor data. Binnen de Apple- en Facebookomgevingen was dit in de VS nu ineens een hot item, maar al jaren vormt datagebruik en -handel de economische grondslag voor deze 'nieuwe economie'. Gratis bestaat niet.

Uiteraard volgt RTL surfgedrag met cookies om de data te kunnen verrijken. Belangrijker is nog dat RTL de data van de toepassingen in eigen huis en een rijk bestand van kijkers op naam, kenmerken en interesses opbouwt teneinde digitaal adverteren krachtiger te maken. Dat levert meer op.

SBS wel, publieken aarzelen

SBS heeft toegezegd aan Kijkes van RTL mee te doen en er is nog geen reden om daarvan af te zien volgens de woordvoerster.

Ook Angry Bytes biedt een tweede schermplatform en zette dat vorig jaar neer voor de publieke omroep. Het bood de basale techniek voor de producties op het tweede scherm. Enkele partijen werkten erin samen, aangevoerd door de NPO en BNN. Ook KRO, NTR en Avro deden mee. Van het platform is niet altijd gebruikgemaakt, omdat iedere toepassing toch een eigen insteek vraagt en producties moeten aansluiten bij eigen content management.

"Een volgende stap in de ontwikkeling zal zijn om de synchronisatie te verbeteren, de timing tussen het uitgezonden tv signaal enerzijds en de interactie via tweede scherm anderzijds", aldus de woordvoerder van de NPO

Niet alle omroepen doen mee. "Omroepen zijn niet verplicht om het gezamenlijke platform te gebruiken. Ze zijn vrij om hun eigen techniek te gebruiken en sommige omroepen doen dat ook", aldus de NPO, die het daarbij laat.

Omroepen en zenders maakten op Two Screen van Angry Bytes ruim twintig applicaties, beginnend met de Nationale IQ Test begin 2011. Two Screen werd de standaard voor de publieke omroep, die echter niet over de hele linie enthousiast was. Veuger: Bepaalde omroepen sluiten zich graag aan, andere houden het experiment liever op een eigen platform of dat van een andere leverancier. Weer anderen besteden het geld liever aan het tv-programma"

Over de samenwerking zegt Erik van Heeswijk, de digitale chef van de Vpro: "De grote vraag is hoever je polsstok reikt als individuele omroep. Maken wij een tweede scherm applicatie voor al onze programma's? Komt er iets voor de hele publieke omroep? Maken we een applicatie met alle tv-bedrijven in Nederland, of worden we overspoeld door een Zeebox of Getglue ?"

Uiteindelijk bepaalt de kijker dat, maar de aanbieder wil hem paaien met originele toegevoegde content. "Je wilt meer bieden dan een beetje Twitter en wat linkjes naar achtergrondinformatie. Je wilt ook graag je eigen fanbase houden. Zeker voor commerciële omroepen is dat essentieel vanwege de gebruikersdata en reclame."

Van Heeswijk verwacht dat de markt nog 1,5 tot twee jaar nodig heeft om dit uit te kristalliseren. Partijen komen op en bieden niet genoeg. Tot de laatste rekent hij nog het aanvankelijk veel belovende Kijkes dat RTL als open platform introduceerde voor 'Heel Hilversum'. "Wil dat alle partijen bekoren dan zal RTL het toch nog behoorlijk moeten doorontwikkelen. De toegevoegde waarde is nu te gering."

Technisch kiest de NOS voor html-5, vooral omdat het bij sport-apps maar om een beperkte periode gaat van enkele weken. Een web app is dan goedkoper.

Echter, er is nog een netelige kwestie, aansluiten op platformen zoals Zeebox en/of een platform voor Hilversum bouwen. Lara Ankersmit: "Vanuit de verschillende omroepen zijn er initiatieven op het tweede scherm die worden gedeeld. Daar zal vervolg op komen. Er is geen gezamenlijk overkoepelend tweede scherm."

Ankersmit zit er nog niet om te springen, maar ziet wel bperkte mogelijkheden: "Je wilt het tweede scherm eerst zo goed mogelijk integreren met de tv-programma's die je maakt. Voor ons is het nu heel specifiek sport. Da doen we dus eerst op een eigen infrastructuur. Maar voor bijvoorbeeld de toepassing van audio watermarking kan ik me goed voorstellen dat we voor één gezamenlijke technologie kiezen."

"In mei wordt besloten wat we er verder mee zullen en kunnen doen", zegt Patrick de Koning, Hoofd digitaal van KRO. Maar vooralsnog brengt het delen van kennis het grootste voordeel en niet het gebruik van de technologie, zo zegt hij. Dit beaamt ook Liesbeth van de Kar,  projectcoördinator NTR Nieuw Media  . "Je probeert te standaardiseren om kosten te drukken. Dat vergt veel tijd en energie. Zie met Connected TV waarvoor nu de HBB-standaard wordt ingevoerd. Voor het Tweede Scherm zijn we zover nog niet."

"We moeten zeker blijven samenwerken en dat mag best intensiever. Doorgaan met het platform van Angry Bytes is voor de KRO een optie, maar gezamenlijke technologie bouwen voor zo veel verschillende programma's valt niet mee. Dat is het platform van Angry bytes, dit is gemaakt voor de hele omroep. De NPO zou hier echter een actievere rol in kunnen spelen door, in overleg met de nieuwe media afdelingen van de omroepen, gezamenlijke toepassingen te ontwikkelen."

De Vara zoekt technisch dus naar oplossingen die bij de verschillende programma's passen en doet dat op eigen houtje. Aan het platform met Angry Bytes deed de omroep niet mee, fusiepartner BNN wel.

Andere initiatieven volgt de omroep op de voet. Zeebox vindt Rutger Verhoeven, Hoofd Vara Digitaal, bijvoorbeeld wel boeiend: "Zeebox is een gratis toepassing op je laptop, smartphone of tablet die weet wat jij en je vrienden aan het kijken zijn en daar real-time content en suggesties op afstemt. Na de Engelse markt concentreert Zeebox zich nu op de Amerikaanse en Franse markt en zoekt naar mogelijkheden om advertenties interactief te maken. Veel wordt ontwikkeld onder druk van de commercie in de strijd om bereik van steeds meer versnipperde doelgroepen. Een van de toepassingen die we met meer dan gemiddelde interesse volgen is de zogenaamde zeetag – vergelijkbaar met de TT888 feed-interpretatie – omdat die realtime op met name connected TV’s externe bronnen aanbiedt passend bij het programma en de aangeboden content.”

Jesse Burkink, digitale chef van BNN,  over de samenwerking: "We bouwen bij voorkeur gewoon op de website, want apps van programma's gaan maar korte tijd mee en zijn duur. Bovendien moeten kijkers ze eerst downloaden."

De centrale ontwikkeling met Angry Bytes brengt ook bij BNN weinig teweeg. Burkunk ziet wel heil in het uitwisselen van ervaringen met andere omroepen bij de NPO zoals onder de vlag van de NPO nu plaatsvindt.

Liever het open web dan Zeebox?

Kant-en klare platforms voor het tweede scherm zoals Zeebox zijn zeer aantrekkelijk. Eigen apps voor alle tv-programma's zijn daarentegen duur. Het is nog zoeken naar het optimum tussen maken, aanhaken en kopen.

Zeebox is een geweldig platform voor sociale tv, daar zijn vriend en vijand het over eens (filmpje). Vier maanden na de lancering in oktober 2011 viel het bedrijf al ten prooi aan BSkyB van News Corp. als aandeelhouder, terwijl oprichter Anthony Rose notabene van concurrent BBC kwam waar hij de iPlayer leidde. Met Ernesto Schmitt, ex-bestuurder van EMI zette hij volgens PaidContent en AdAge de standaard voor toekomstige sociale televisie neer.

Technisch zit het gelikt in elkaar maar inhoudelijk is het niet revolutionair met een grote Twitterstroom, chat en Facebookvrienden om mee te babbelen. Louter Britse zenders zijn er nog op te zien, maar Nederlandse zenders willen meedoen als ze daar de kans voor krijgen.

Na registratie heeft Zeebox het commerciële walhalla in zicht met het bijhouden van voorkeuren van kijkers en interactie over een groot aantal zenders. Bovendien kwam Zeebox in februari met 'clickable ads'. Met een paar klikken kun je die Renault Clio van de reclame dan ook direct bestellen.

Zeebox wordt in theorie gezien als een 'horizontale' partij het aanbod van tweede scherm applicaties. Zo kun je ook Facebook beschouwen als een aanbieder waar je tv-programma's kunt stallen met hun aanvullende interactie. Dat is eenvoudig in gebruik en goedkoop.

Een producent of omroep kan zelf bouwen, en heeft dan de keuze om naar believen een serie apps te introduceren voor iPhone (iOS), Android etc. Dat kun je ook negeren en louter voor het internet programmeren, een 'ouderwetse website', dat wil zeggen wel gemaakt met de nieuwe technologie om bijvoorbeeld ook video optimaal te tonen: HTML-5 heet de standaard.

Dat laatste heeft steeds meer de voorkeur. Je hebt dan echter ook nog de mogelijkheid om een deel van de applicatie standaard af te nemen. PlayToTV van Ex Machina is het bekendste voorbeeld.

Is het platform voor uniform gebruik toe aan een volgende stap, bijvoorbeeld een Zeebox-achtige applicatie? Veuger: "Kijkes is gelanceerd als een uniform platform, maar dat is meer dan Zeebox een sociale tv-gids. Omroepen en zenders zouden hun tweede scherm applicaties die ze op Two Screen produceren in Zeebox kunnen hangen. De functionaliteit van Zeebox is immers maar dun."

'Strategie hard nodig'

Jeroen Doucet doet met Station10 aan concepten en strategie voor het tweede scherm, naar eigen zeggen momenteel voor een groot tv-bedrijf in Nederland, voor  distributeurs en adverteerders. Hij probeert op het netvlies te krijgen wat er werkt.

Ook hij loopt tegen het geschetste dilemma van maken, kopen of aanhaken aan: "Voor een aanbieder van een tv-platform zoals KPN, Glashart of UPC is het niet zo moeilijk. Die bieden een horizontaal platform aan. Makers willen liever dan eenvoudigweg aansluiten bij een bestaand horizontaal platform en de diepte ingaan met eigen productie waarmee ze tot optimale interactiviteit en informatie-uitwisseling kunnen komen. Zenders zitten daar tussenin."

Volgens Doucet is er de nodige urgentie om toegevoegde waarde op te bouwen: "De televisiebranche staat er veel minder florissant voor dan ze op grond van de kijkcijfers of bestedingen wil doen geloven. Televisie heeft al te kampen met afwezige kijkers die meer aandacht hebben voor andere bezigheden en schermen. Als de sector dit laat gebeuren, zal het eerste scherm niet meer de agenda bepalen in huiskamer.  Daarvoor zal ze moeten innoveren en niet halfslachtig met goedkope oplossingen. Met wat losse ideetjes zullen ze geen grote successen behalen."

En is een strategie goed in een snel veranderende markt waarin je je gewoon moet aanpassen? "Ja, het gaat om veel meer dan een creatief format. Je moet de relatie met de kijker herstellen maar ook via het tweede scherm hem aan je binden. Over de hele linie moet je het tweede scherm inzetten, dus ook eisen stellen bij de inkoop uit de Verenigde Staten."

Hoe meer tweede scherm des te meer data over kijkers. Wie krijgt de data, UPC/Ziggo, RTL/SBS of de producenten die direct zakendoen via IPTV etc.? "Dat bepalen de kijkers. Die kiezen hun platform. Daarmee moet je afspraken maken. Platformaanbieders moeten open zijn. Zo biedt Facebook de data van de 'likers' aan partners aan."

Wie krijgt de hegemonie met het tweede scherm, UPC of RTL? "UPC kan niet de call to action en integratie binnen de titels aanbieden zoals RTL dat kan. Maar UPC heerst weer over de navigatie op een hoger niveau, want heeft een betaalrelatie met de klant en kan deze individueel bedienen. Om tot optimaal resultaat te komen kunnen ze beter samenwerken dan elk een hek te zetten om hun domein.

Over Kijkes zegt hij: "Het was veelbelovend, maar ik vind het conceptueel dun. Of eigenlijk, prima voor een soft launch, maar de noodzakelijke innovaties snel na lancering blijven uit, de call-to-action van het eerste scherm ontbreekt en ik vermoed dus dat het een zachte dood gaat sterven. Tenzij de partners nu overtuigend achter het initiatief scharen, gaan innoveren en gaan promoten."

Is een nationaal tweede schermplatform haalbaar? "Kijkes als eerste poging lukt niet. Ik ben bang dat ook het momentum voorbij gaat. De grote spelers zitten niet stil en komen ook in Hilversum binnen. Eén standaard ecoysteem is het hoogste haalbare in Nederland, maar niet één centrale partij die een second screen platform aanbiedt."

Hoe ziet zo'n 'ecosysteem' eruit?"In zo’n ecosysteem bieden partijen elkaar op gecontroleerde wijze toegang tot hun systemen, meestal op basis van API’s en met toestemming van de consumenten. Je kan je voorstellen dat de gids app van RTL de Set Top Box van UPC bedient. UPC op haar beurt verzorgt de individueel getargete commercials in de RTL reclameblokken. Maar het is wel zaak dat de partijen beginnen met gezamenlijk de taart groter te maken, dan te bakkelijen over de verdeling."

Remotely.tv nog niet attractief

Remotely.tv in Amsterdam-Oost van oprichters Mark van de Crommert (ex-Chello Media) en Mendel Looije (techniek) biedt een 'tweede scherm' voor alle tv-zenders in Nederland. De tv-kijker ziet onderwijl op laptop, telefoon of tablet alle Tweets samen met relevante achtergrondinformatie voorbijkomen.’

Het bedrijf werd in het het Financieel Dagblad uitgebreid geïntroduceerd aan de hand van investeerder Hubert Deitmers die belangrijke adviezen had verstrekt, zoals de keuze voor de consumentenmarkt. Licenties verkopen zou te weinig opleveren. Nu meldt Van de Crommert dat Remotely.tv beide doet: "Naast  het b2b-model met verkoop van licenties bieden we een sociale tv-model voor publiek, waarbij je op Remotely.tv ook vrienden via Facebook, Twitter, LinkedIn en e-mail kunt uitnodigen om samen te kijken."

Lukt het om een groot publiek te krijgen, dan is financiering met reclame mogelijk. Die kan toegespitst worden op zowel het programma als de op te bouwen profielen van gebruikers. Ook wordt de reclame op de zenders, klikbaar gepresenteerd en is koppeling van e-commerce mogelijk. Dat is de fraaie theorie.

De praktijk is weerbarstig.  Remotely.tv biedt informatie op basis van trefwoorden (juist niet bekend vooraf! Dat is nou net de ‘magie’) die passeren gedurende de uitzending , momenteel op 16 zenders. Dat gebeurt volledig automatisch. Er passeren ook tweets. Het ziet er nogal rudimentair uit, dat wil zeggen een stuk minder gelikt dan Zeebox.

Zo stonden er op 18 april bij Dr. Phil op RTL4  twee tweets en een link naar een beschrijving van Osama Bin Laden en bij Tijd voor Max informatieve maar voor de kijker die wil ontspannen ook gortdroge encyclopedische beschrijvingen van gasten en onderwerpen.

"We gaan dat  binnenkort levendiger maken met Google Images, nieuws en Twitter grafieken. ’s Middag wordt er weinig getwitterd en ziet het er leeg uit omdat wij alleen recente tweets willen tonen, waar andere partijen zoals Zeebox ook oudere tweets tonen. 's Avonds is het veel drukker, dan tonen wij elke zeven seconden een nieuwe tweet, anders is het niet meer leesbaar".

Mark van de Crommert is de eerste om toe te geven dat Remotely.tv er nog niet is. "Ook wij vinden het nog niet spannend genoeg. Dit is technisch heel geavanceerd en nog steeds door niemand nagedaan, maar nog een bèta. Er komen updates.Remotely.tv vertrouwt sterk op technologie die het voor tv-kijkers spannend moet maken op het tweede scherm. "We gaan steeds verder met het zoeken naar context in tv-programma’s via video-, audio- en tekstanalyse. Het wordt dynamischer."

Adverteerders zitten op het vinkentouw volgens Van de Crommert. Ze willen testen of het werkt als tijdens hun tv-reclames of bij programmaonderdelen waarbij ze passen op de grootste websites ondertussen intensiever gaan banneren.

Werkt dat wel of wordt dat een Rode Knop-achtige mislukking bij kijkers die achterover leunen? "bij de rode knop verlaat je het programma, in het tweede scherm juist niet. Je sluit aan op relevantie. Reclame van een reisbureau op het tweede scherm bij een programma waarin New York wordt genoemd is relevanter dan zonder deze context  adverteren."

Een extra troef van Remotely.tv is de statistiek van sociaal kijken, te beginnen met Twitter: "Wij kunnen een top-10 per genre, tussen programma’s, naar geslacht, per tijdvak  etc., kortom heel veel opzetten. Voor adverteerders, zenders en producenten is dat steeds belangrijkere informatie. We deden een test met BNN bij De Week van Filemon. Hij haalde een marktaandeel van 4 procent kijkers, maar had 11 procent van de tweets. Naast SKO kan dit een belangrijke tweede maatstaf worden van betrokkenheid." 

Remotely.tv wil op het snijvlak van software en redactie met producenten, omroepen en zenders samenwerken. Het bedrijfje wil het raamwerk bieden, makers vullen de rest in.

Mark van de Crommert: "Wij automatiseren een aanzienlijk deel van het sociale verkeer en achtergrondinformatie dat bij een programma past. Dat hoeft een redactie dan niet te doen. Die kan zich dan bezighouden met het bedenken van spelletjes, quizzen, voting, en polls.

De rechtenkwestie heeft Mark van de Crommert al beziggehouden. Hij consulteerde o.a. in IP gespecialiseerde advocaten  . "Die zeiden dat het aanbieden van content op een tweede scherm bij een programma juridisch in principe geen probleem of nog een grijs gebied is.  We willen samenwerken en daarom graag netjes binnen de lijntjes blijven kleuren. Maar als je wilt innoveren,  moet je daar soms dicht tegenaan gaan zitten."

Remotely.tv zal de vingers niet branden aan sportrechten van een Olympische Spelen of EK, die immers zeer stringent juridisch worden bewaakt. Met andere woorden: binnen de kortste keren heb je een knallende rechtszaak in een buitenland. Toch ziet hij mogelijkheden: "Wint een atleet de 100 meter op de Olympische Spelen op Nike schoenen dan staat niets de vertoning van extra banners van Nike bij ons op het tweede scherm in de weg."

*) Meer second screen op 21 juni tijdens het Mediapark Jaarcongres in studio 21 in Hilversum. Lezers van Netkwesties kunnen inschrijven met VIPcode NKW056 en betalen dan 145 in plaats van 175 euro.