Civolution, Ex Machina en Endemol voeren de export voor 'tweede scherm' aan

Jurian van der Meer is de baas van Endemol Games, onderdeel van Endemol Worldwide Brands in Londen, beide actief op tweede schermen. Worldwide Brands breidt tv-merken uit buiten het tv-terrein. Endemol Games is de nieuwe divisie opgezet voor gaming, veelal in het verlengde van tv-titels maar ook op zichzelf. Endemol Games kent daartoe behalve met de eigen tv-afdelingen samenwerking met bedrijven als Facebook, Microsoft, Electronic Arts, Sky, en ook met een flink aantal loterijen en casino’s zoals Betfair, Bwin, Intralot, William Hill en The National Lottery.

"Deze bedrijven bieden spelletjes aan die gebaseerd zijn op onze brands. Het verkeer dat wij op onze eigen spel- en tweede schermapplicaties kunnen we doorsturen naar deze sites en dat brengt voor Endemol flinke opbrengsten. Want op zichzelf leveren de online toepassingen bij tv-programma's niet veel extra op. Ze zijn vooral bedoeld voor binding aan het tv-programma", verklaart Van der Meer.

Electronic Arts maakte voor Endemol wat mobiele spelletjes zoals voor Deal or No Deal en Big Brother. Voor de Microsoft Xbox produceerde juist Endemol weer een spel: 1 tegen 100 als online spel. "Dat bood Microsoft wereldwijd aan op een vast tijdstip, als een tv-programma: op vrijdagavond om acht uur. Het heeft nog altijd het record van gelijktijdig online spelen met zo'n 400.000 spelers."

Het grootste tweede scherm succes was ongetwijfeld The Million Pound Drop in Engeland dat kijkers inmiddels behalve gedurende de show ook permanent kunnen spelen. "We haalden daar 12 procent van de tv-kijkers mee naar het tweede scherm wat relatief erg hoog is voor een show op prime time, met zo'n 2 miljoen kijkers. De kijkers komen ook terug op het tweede scherm als ze eenmaal weten hoe het werkt.

Ook The Bank Job op Channel 4 is een cross media succes op ondermeer het tweede scherm. Ook is de selectie van kandidaten voor het spel vooraf gedaan via een online spel. Dat is een enorm succes met miljoenen gespeelde spellen van honderdduizenden potentiële kandidaten. Het is een spel dat zich er perfect voor leent, ook voor een live tweede scherm. Niettemin was het niet van begin af aan goed, zegt Van der Meer, gevraagd naar lessen: "Het tempo lag te hoog op het tweede scherm. Het eiste te veel aandacht op. Nu bieden we het spel op het tweede scherm alleen in het laatste deel aan."

Volgens Van der Meer is dit een veel voorkomend probleem: "Niet zelden eigenen tweede schermen te veel aandacht op waardoor kijkers in de war raken. Daardoor genieten ze niet meer van het eerste of tweede scherm. Bijvoorbeeld bij muziekprogramma's zie je dat te vaak. Kijkers moeten nog cijfers geven of een keuze maken en volgende artiest speelt al weer."

Dus is Endemol niet van plan om de spelletjes die het bij steeds meer tv-formats maakt ook steeds live aan te bieden op een tweede scherm. "Het moet relevant zijn en het programma versterken. Anders moet je het niet doen."

Ex Machina de wereld over

Ex Machina is in korte tijd een toppertje geworden op de markt voor tweede scherm-toepassingen. Van Japan tot in de VS en voor vele opdrachtgevers in West-Europa biedt het Nederlandse bedrijf aansprekende applicaties op het PlayToTV platform.

De wind in de zeilen kreeg Ex Machina natuurlijk met the Voice of Holland (Filmpje). Maar daarna had het bedrijf dan ook het lef om zich volledig op het tweede scherm te storten. Dus valt directeur en medeoprichter Jeroen Elfferich van een vliegreis naar Singapore zo in het vraaggesprek. We hebben hem dan al online bekeken bij de BBC waar hij recent het publiek aan de lippen had met vele praktijkvoorbeelden.

"We hebben ons sinds 2009 volledig toegelegd op het tweede scherm", vertelt hij aan het altijd drukke Rokin in Amsterdam. Dus snel een verdubbeling van het nog beperkte aantal werknemers van nu twintig: "Nee, we hoeven niet zo snel te groeien in personeel want we bieden op de eerste plaats software. Het platform optimaliseren we wel, maar is steeds opnieuw inzetbaar."

In San Francisco en Londen heeft Ex Machina kleine filialen. Het loopt. The Voice scoorde een 650 duizend 'ThuisCoaches' met de app. Met dat succes staat de Talpa-productie op eenzame hoogte in Nederland op het tweede scherm. Ex Machina leverde de achterliggende technologie, IceMobile ontwikkelde de iOS en Android apps. Belangrijke innovatie was het beginnen met het publiek in de week vóór de uitzending waardoor het al werd opgewarmd wat de kijkcijfers op het 'eerste scherm' ten goede kwam.

Vreemd genoeg heeft de exportknaller van The Voice juist niet de expansie bezorgd. "Qua The Voice - je ziet dat Nederland voorop loopt. Andere landen hebben inderdaad nog een stuk bescheidener digitale ervaring bij het format. Maar wat niet is kan nog komen." Ex Machina doet meer andere programma's succesvol zoals Das große Allgemeinwissensquiz van Johannes Kerner op Sat.1 waar twee seizoenen tienduizenden spelers thuis meededen met de 60 vragen. Ze konden elkaars resultaten direct met elkaar vergelijken en doorplaatsen naar Twitter en Facebook. Een aardige vondst waren de ‘weetjes’ die gedurende de reclame op televisie waardoor de kans op weg zappen door kijkers werd geremd.

ProSieben nam PlayToTV af voor Germany’s Next Top Model, behalve in  Duitsland uitgezonden in Oostenrijk en Zwitserland. Kijkers thuis konden hun waarderingen geven die ook op het tv-scherm geaggregeerd werden en in de web appgedeeld met Facebook vrienden.

Voor een eerste project bij TF1 in Frankrijk paste Ex Machina het platform aan voor onder andere Danse Avec Les Stars. Ook hier weer konden kijkers waarderingen geven en voorspellingen doen die op Facebook grondstof voor gekwebbel waren. Het had ook een commercieel element met interactie met de adverteerder in de reclameblokken. Civolution bood de audio synchronisatie voor het tweede scherm. "Dat is voordelig want in Frankrijk wordt erg veel IPTV gekeken met een vertraging van 30 seconden op tv-kabeldistributie. Ook kunnen die later on-demand nog gelijktijdig beginnen, samen meespelen,"

In België maakte Ex Machina het tweede scherm de jaarlijkse Knack Interscholenstrijd interactief, maar innovatief was vooral De Clipquiz met TMF in Vlaanderen. "Zoiets gaan we nu op veel grotere schaal voor MTV in Duitsland doen. Er zijn 180 afleveringen besteld. Dat draait twee keer per dag en wordt direct terugverdiend met sponsoring."

Lagere kosten, hogere opbrengsten

Het overgrote deel van deze productie is geautomatiseerd wat de kosten laag maakt. "Kosten van tweede scherm producties liggen daarmee op zo'n 10 procent van wat het een jaar terug nog was."

Ook de opbrengsten stijgen in dit geval flink. Behalve sponsoring biedt het ook mogelijkheden voor interactie gedurende de reclame. Niet op de laatste vullen MTV en de adverteerders hun databanken met de inschrijvingen. "Ineens weet een tv-bedrijf veel en veel meer van de kijkers, van geslacht, leeftijd en woonplaats tot vele interesses. Het kan daarmee adverteerders op hun wenken bedienen."

Elfferich voorziet ook mogelijkheden om geld van deelnemers te krijgen voor de deelname aan programma's: "Inkomsten uit SMS en IVR dalen gestaag. "We komen dit jaar met een portemonnee op de markt waarmee kijkers kunnen betalen. De bereidheid is er om met sociaal stemmen geld neer te tellen. We zijn met partijen in gesprek om het toe te passen voor talenten- en realityshows."

Ex Machina lijkt een geschikte partij voor overname door Endemol of Talpa. Elfferich ziet dat nu niet zitten: "anders dan op internet met hele grote partijen als Apple, Google  en Facebook is de tv-productie erg gefragmenteerd. De grote twee, Endemol en Fremantle, hebben samen niet meer dan 10 procent van de wereldmarkt in handen. Willen we de hele markt kunnen blijven bedienen, dan is het niet handig om onder het dak van één grote partij te komen."

Infostrada in de startblokken

Infostrada Sports Group geniet mondiale bekendheid als leverancier van statistiek maar dringt met dochter Infostrada Cross Media steeds verder door in de productie van applicaties. "De productie voor Eredivisie Live is voor ons een investering in de markt voor het tweede scherm. We nemen risicodragend deel in Eredivisie Live, dus krijgen we die investering niet direct terug. We hopen ook op meer abonnees", zegt algemeen directeur Philip Hennemann.

Bovenal is Sidekick een uithangbord voor Infostrada om deuren te openen bij buitenlandse afnemers. Hennemann is er optimistisch over: "We zijn trots op het resultaat. Ik moest terugdenken aan onze begintijd als we soms een cd-rom produceerden en we huizenhoog opkeken tegen de Amerikanen die dat veel beter en gelikter konden."

Met andere woorden: Infostrada heeft allang geen reden meer voor een Calimerocomplex. Met meer dan 150 internationale klanten moet ook de marketing geen probleem meer zijn. "Al onze contacten zijn op de hoogte van wat we maken met het tweede scherm. We zien daar een snel groeiende markt opkomen. Ook bijvoorbeeld van rechtenhouders zoals voor de Champions League. Die willen graag eigen apps maken waarmee ze met hun redactie waarde kunnen toevoegen aan het kijken."

Hennemann vindt het concept van het tweede scherm ook leuk om te maken, ook omdat het zo logisch is en het 'probleem' interactieve televisie wordt opgelost. We hikten immers jarenlang tegen de optie aan dat tv-kijkers van alles en nog wat zouden moeten willen doen op het tv-scherm. Het 'hoeft niet meer'.

Hennemann: "Het tweede scherm brengt veel meer rust op het eerste scherm. Iedereen met een laptop, telefoon of tablet kan nu zijn eigen ding doen terwijl ze gezamenlijk naar het eerste scherm kijken."

Ten koste van connected tv? "Allerminst, ook daarvoor zie ik nog steeds een grote toekomst. Ik heb nu zelf een Smart TV van Samsung en alleen al die app van het NOS Journaal is heel welkom. Video zie je toch het liefst op het grote scherm. Connected TV gaat ook nog grote verschuivingen teweeg brengen."

Angry Bytes in Spanje

Met Two Screen zette Angry Bytes het platform neer voor tientallen applicaties voor de publieke omroep, en is nu ook bij SBS huisleverancier. Tijd voor export?

Die laatste vraag is al beantwoord omdat we Marc Veuger van Angry Bytes aan de lijn krijgen bij de Spaanse omroep in Madrid. "Ja, we proberen hier vaste voet aan de grond te krijgen, om te beginnen met de applicatie voor het Songfestival die we voor de Tros hebben gemaakt."

Two Screen staat overigens op servers in Ierland 'in the cloud' en kan daardoor ook in het buitenland makkelijk actief worden.

Angry Bytes beproeft samenwerking met Small Town Heroes in België, de ex-medewerkers van VRT Medialab. Wellicht ontstaat er voor de Benelux iets van een standaard, al moet die altijd per programma worden bekeken. Bovendien is er concurrentie, vooral van Ex Machina.

Marc Veuger kan daar goed mee leven: "Jeroen Elfferich is ook een oudgediende die al 17 jaar online werkt en het internet goed snapt. Ex Machina is snel internationaal gegaan. Wij hebben meer hier onze basis, ook door de expansie met SBS."

Het tweede scherm opent ook nieuwe perspectieven voor de technologiesector. Zo heeft Civolution in Eindhoven met ondermeer Digital Finterprinting en Audio en video Watermarking technologieën in huis om programma's en reclame voor het eerste en tweede scherm synchroon te laten lopen.

Civolution heeft inmiddels kantoren geopend in Londen en Los Angeles en mag onder meer Reuters, ABC, Disney, Canal+, Warner Bros, Fox en HBO rekenen tot haar tientallen klanten en rekent onder haar partners vrijwel alle belangrijke partijen in digitale tv-technologie. Dat is een groot succes voor het management onder leiding van Alex Terpstra dat in 2008 koos voor een eigen weg met technologie die bij Philips uit de kraamkamer kwam.

*) Meer second screen op 21 juni tijdens het Mediapark Jaarcongres in studio 21 in Hilversum. Lezers van Netkwesties kunnen inschrijven met VIPcode NKW056 en betalen dan 145 in plaats van 175 euro.