'Webbeknotting in Nederland al realiteit'

Wie nog niet van SOPA heeft gehoord, heeft de afgelopen weken onder een steen geleefd. Het protest tegen het Amerikaanse wetsvoorstel om inbreuken op auteursrechten te bestrijden haalde wereldwijd de voorpagina's. Het populaire Wikipedia en veel andere websites gingen een dag op zwart om hun onvrede over het wetsvoorstel: de 'SOPA black-out'.

Waarom al die commotie? Het wetsvoorstel voorziet in verstrekkende bevoegdheden om de toegang tot websites te blokkeren, wanneer een vermoeden bestaat dat via die website inbreuk op auteursrechten wordt gepleegd. Die blokkade moet technisch worden geregeld via de toegangspoorten van het internet, de internetproviders. Zij blokkeren dan het internetadres van een website volledig.

Controle

Op dit moment bestaat al de verplichting voor providers onder bepaalde omstandigheden websites te blokkeren. Het moet dan gaan om sites die door de providers op hun eigen systemen zijn opgeslagen en waar zij dus controle over hebben. Nieuw aan SOPA is dat providers ook het internetverkeer zouden moeten blokkeren naar sites waar zij geen controle over hebben. Het kan ook om buitenlandse sites gaan.

Die methode is noodzakelijkerwijs grofmazig, zodat ook veel legale content als 'bijvangst' wordt geblokkeerd. De providers noch hun abonnees kunnen zich tegen de blokkade verweren. Daarnaast kunnen maatregelen genomen worden tegen partijen die de veronderstelde inbreuk faciliteren. Dan gaat het niet om medeplichtige boeven, maar om partijen als Google, internetencyclopedie Wikipedia en betaalsite PayPal. Zij kunnen gedwongen worden om zoekresultaten te filteren, content aan te passen of te verwijderen of diensten te staken. Het protest tegen SOPA heeft succes: het wetsvoorstel is tijdelijk ingetrokken.

Europese Commissie

Maar veel tijd voor gejuich is er niet. Kort daarna ondertekende de Europese Commissie namens alle lidstaten het internationale Anti-counterfeiting Trade Agreement, oftewel ACTA. Ook dit verdrag kan vergaande gevolgen hebben voor het internet. Onder druk van de publieke opinie zijn tijdens de onderhandelingen de meest verstrekkende bepalingen geschrapt, maar wat over is gebleven is een tekst zo vaag dat men er nog alle kanten mee op kan. De onderhandelingen hebben achter gesloten deuren plaatsgevonden, en de onderliggende documenten moeten geheim blijven. Dit ondemocratische wetgevingsproces biedt weinig garantie voor de internetvrijheid. Juridische experts, Europarlementariërs en zelfs de Verenigde Naties hebben hun bezorgdheid over de gevolgen van ACTA geuit.

Waar die onduidelijkheid toe kan leiden, ook in Nederland, blijkt uit een recent vonnis. Op 11 januari 2012 heeft de Rechtbank Den Haag op verzoek van piraterijbestrijder Brein twee Nederlandse providers, XS4ALL en Ziggo, bevolen om in de strijd tegen een buitenlandse site drie internetadressen en 24 domeinnamen permanent te blokkeren, ongeacht het feit dat daarmee ook rechtmatige content wordt gecensureerd, en getroffen abonnees zich niet kunnen verweren.

Private partijen

Op last van een private partij mag deze blokkade bovendien continu worden uitgebreid door aanvulling van de lijst van de te blokkeren IP-adressen en domeinnamen. De rechtbank baseerde zich daarbij op een wetsbepaling op grond waarvan 'maatregelen' mogen worden opgelegd aan 'tussenpersonen' om inbreuken op auteursrechten te voorkomen. SOPA is dus al realiteit in Nederland. Uit protest tegen het vonnis zette Xs4all woensdag een dag lang haar website op zwart.

*) Christiaan Alberdingk Thijm en Milica Antic, advocaten bij Solv, stonden Xs4all bij in de procedure tegen Brein.