.Org domein is de financier van het internetbestuur

Public Interest Registry (PIR) in Reston (VS) is de beheerder van het .org topdomein, die nu net een nieuw topdomein .ngo heeft voorgesteld. Erik Huizer is vice-voorzitter van PIR. Het is een non profit instelling dat haar inkomsten na aftrek van kosten ter beschikking telt van Information Society (Isoc). Deze 'moederorganisatie van internet houdt zich bezig met Internetstandaarden, voorlichting en beleid, en is het 'thuis' van de IETF en Icann.

Maarten Botterman voorzitter van de Raad van Bestuur van de PIR. Hij werkte eerder bij Verkeer & Waterstaat aan stimulering van het telewerken. Hij vertrok naar de Europese Commissie en kwam steeds meer met internetregulering in aanraking, later als Information Society Director van Rand Europe, actief in beleidsonderzoek. Hij richtte GNKS Consult in Rotterdam op.

Hoe groot is .org en wat gaat er in om?

"Ruim 9 miljoen adressen nu, met een groei van ruim 10 procent per jaar. Een .org domein kost iets minder dan 7 dollar per jaar bij ons, en in de markt bij wederverkopers tussen de 15 en 25 dollar schat ik, al dan niet in combinatie met een website en andere diensten. Dus op jaarbasis komt er zo'n 60 miljoen dollar binnen, maar in de hele .org markt gaat meer dan 100 miljoen dollar om van vele partijen.

Wij hebben onze taak operationeel uitbesteed bij Afilias dat ervoor zorgt dat .org domainen voortdurend bereikbaar zijn en voor beveiliging. Afilias is een commerciële partij, maar het een voorwaarde van de Amerikaanse Belastingdienst dat we als een non-profit instituut Afilias niet teveel betalen. We hebben een uitgebreide benchmark gedaan om zeker te stellen dat de prijs die we aan Afilias voor hun diensten betalen scherp is. We zijn uitermate tevreden over hun dienstverlening die het mede mogelijk heeft gemaakt dat .org zo’n goede naam heeft."

Veel geld voor de PIR. Hoe verdeelt u dat?

"Ja: niet zoveel als bijvoorbeeld Verisign met zo’n 100 miljoen .com en 14 miljoen .net domeinen, maar het gaat inderdaad om veel geld. Een deel hiervan gaat naar Icann, in 2010 0.20 dollar per geregistreerde .org domeinnaam, totaal zo’n 1,5 miljoen dollar, en van wat er overblijft na aftrek van alle kosten ondersteunen we Isoc. In 2009 was dit 14 miljoen dollar"

Vindt u het een goede zaak dat partijen als Verisign en PIR zoveel verdienen aan domeinnamen?

"Als je kijkt wat ze mogelijk maken dan is het een goede ondersteuning van een betrouwbaar functionerend internet. De prijs van een kleine 7 dollar voor een .org naam doet op geen enkele manier aan een monopolie denken. Voor een bedrijf vormen die bedragen geen enkele drempel. Integendeel, het is een schijntje voor een internetadres dat betrouwbaar is, vergeleken met de totale bedrijfskosten."

Dat is waar, zeker vergeleken met allerhande andere registraties, zoals Kamer van Koophandel, die vreselijk duur zijn in verhouding. Voor consumenten is dat bedrag voor een eigen domein ook haalbaar. Zouden die een eigen .org of andere domein kunnen nemen in plaats van een Facebookpagina?

"Ja, dat kan heel goed. Nu is die pagina bij Facebook, Hyves en LinkedIn ook een persoonlijke presentatie op internet die ook makkelijk te vullen en mee te communiceren in je groepen. Mijn vier dochters hebben allemaal een eigen Facebookpagina. Zodra kinderen op internet kunnen, zoeken ze elkaar op via Hyves, later Facebook." [Maarten Botterman zit ook op Facebook, verbonden met dochters Stacy, Laura, Tessa en Kelly Botterman, met nog 125 andere vrienden. Maarten houdt van Pink Floyd en U2 en heeft als leus 'Life is beautiful']

Niet bezwaarlijk? U zet uw kinderen niet op een eigen domein?

"Nee, je moet jonge kinderen wel begeleiden op internet, maar ik houd ze niet weg van Hyves of Facebook. Dat is sociaal zo belangrijk geworden. Ze kijken anders tegen privacy en communicatie aan dan wij. Welke generatie heeft gelijk? M'n opa zei: vroeger is alles beter? Is dat inderdaad zo?"

Is Facebook nog het open internet?

"Het is niet enkel voor iedereen toegankelijk zoals websites en e-mail, maar biedt ook nog functionaliteit om heel eenvoudig in groepen te communiceren. Dat is een toegevoegde waarde. Facebook is er ook bij de gratie van de openheid van het internet. Als het beperkend zou worden of als Facebook duidelijk misbruik gaat maken van haar positie in de ogen van de gebruikers - niet alleen in de ogen van politici of belangengroepen - zouden concurrenten snel op kunnen komen."

Als je op de iPhone en Ipad met applicaties werkt, is dat ook nog open internet?

"Dat vind ik problematischer. Ik heb ook een iPhone. Het fijne is dat alles zo uitstekend werkt. Apple keurt die applicaties voor gebruikers. Als Apple diensten zou beperken, dan kijk ik meer naar concurrenten als Samsung of HTC met Android besturing. Dat geldt ook voor providers: als KPN mijn keuze zou beperken voor bijvoorbeeld bellen of sms'en via internet, dan kijk ik naar alternatieven. We moeten dus vooral die concurrentie in stand houden. Die moeten we in de gaten houden. We weten dat commerciële partijen hun markt kunnen afsluiten en dan moeten overheden in beeld komen. Zo greep de Europese Commissie in de prijzen van grensoverschrijdende sms- en mobiele beltarieven in."

Het feit dat gebruikers met honderden miljoenen naar domeinen van Apple en Facebook gaan om daar te internetten, is dat een teken dat het open internet op zich onvoldoende toegevoegde waarde biedt aan individuen?

"Dat ben ik niet met u eens. Het succes van die partijen is niet mogelijk zonder het grote succes van open internet. Op de open standaarden bouwen ze software die meerwaarde biedt. Iedere partij mag dat doen. Apple vs. Android en Facebook via Hyves en Google+. Het werkt hartstikke goed. Het netwerkeffect wordt optimaal benut: naarmate meer mensen zijn aangesloten neemt de waarde van het netwerk exponentieel toe.

Mocht Facebook misbruik van zijn positie gaan maken, wat dan ook onderkend wordt, dan zijn er wel alternatieven. Het is geen monopolie. Tegelijkertijd vind ik het goed dat deskundigen op de privacy blijven letten en het publiek waarschuwen voor overmatig gebruik of zelfs misbruik van persoonsgegevens. Wordt er bijvoorbeeld iets over jou beweerd op Facebook dat je niet bevalt, dan kun je daar tegen optreden."

Als uw dochters vragen wie de baas van internet is, wat is dan uw antwoord?

"Heel eenvoudig: er is geen baas. Internet is geen bedrijf, geen land, geen eenheid die je kunt bezitten of waar je de baas over kunt spelen. Internet gebeurt."

Is internetbestuur een democratie?

"Nee, het is niet 'one man, one vote'. Er zijn partijen die zich een belang toe-eigenen op grond van deskundigheid, op verschillende lagen van het internet. Eerst moet de communicatielaag niet discriminerend beschikbaar zijn. Dan kom je in netneutraliteit terecht. 

Protocollen moeten juist zijn, adressering moet kloppen en daar is een serie aan elkaar verwante organisaties voor actief. Je moet ook namen en nummering op orde hebben dus Icann is daarvoor erg belangrijk."

Icann staat voortdurend ter discussie en overheden staan te trappelen om hun invloed te vergroten?

"Icann is aan veel invloeden onderhevig en overheden willen hun eigen burgers maar ook hun eigen positie beschermen. Het is onoverkomelijk dat ze publieke orde nastreven en niet meer alles over zich heen willen laten komen van de internetgemeenschap.

Ik denk ook dat de Icann moet groeien naar een nieuwe rol van volwassenheid met een sterkere structuur waarin ondermeer overheden hun stem goed vertegenwoordigd zien. Icann moet alle belangen serieus nemen.

De staf van Icann moet dat ondersteunen en faciliteren. Die moet voortdurend zich richten op alle belanghebbenden. Het bestuur van de Icann mag best blijk geven van transparantie en verantwoording, meer dan het in het verleden heeft gedaan. Icann probeert dat ook.

Er is wel kritiek op de directeur omdat niet altijd helder is wat hij doet en waarom, wat zijn kompas is. Het lijkt wel eens dat besluiten onafhankelijk van de inbreng van de Icann-gemeenschap tot stand komen. Dat kan niet. Het moet duidelijker worden hoe besluiten tot stand komen, onder welke invloeden."

Hoogleraar Milton Mueller van de TU Delft vindt dat er gewoon een formeel internationaal internetbestuur moet komen. Juist?

"Milton zit ook in onze adviesraad en we luisteren goed naar hem maar ik ben het op dit punt niet met hem eens. Er is niet één orgaan dat internet kan besturen. Ik vind niet dat we richting een Verenigde Naties van internet moeten. Icann probeert dat internationale bestuur op een hele nieuwe leest te schoeien met alle belanghebbenden, wat de goede kant op gaat. En Icann is maar één van de spelers hierin."

U heeft de Icann nodig om het contract weer verlengd te krijgen voor de .org handel?

"Dat wordt automatisch verlengd tenzij er redenen zijn om het ons af te nemen. Dat is niet of wij kritiek uiten op de Icann maar of we onze taak naar behoren uitvoeren. We moeten gebruikers goed bedienen."

Komt er een eind aan de invloed van de gemeenschap?

"Nee, Icann heeft maar een beperkte rol en anderen, zoals bijvoorbeeld de IETF, blijven hun belangrijke rollen vervullen. En daaromheen komen nieuwe belanghebbenden op. Feitelijk gaat het om een soort 'Internet eco-systeem' waar Icann maar één deel van uitmaakt: belangrijk, maar zeker niet overheersend. De truc is nu dat zo te organiseren dat het niet ten koste gaat van de opbouw en innovatie, dus niet te veel politieke en commerciële belangen en remmingen."

Wordt het organisme bedreigd?

"Nee, ik ben daar optimistisch over. Ik denk wel dat we nog een belangrijke stap moeten zetten de komende twee jaar, om ervoor te zorgen dat de innovatie mogelijk blijft en verschillende belangengroepen zich gehoord voelen.

Niet alleen moet de Icann transparanter worden en belangengroepen moeten zich beter organiseren. Dat gebeurt ook. Het Government Advisory Committee ondergaat een professionalisering met het secretariaat in Nederland, maar ook met grotere deskundigheid van deelnemers uit de landen. In het algemeen wordt internetopbouw steeds minder afhankelijk van personen en steeds meer van belangengroepen."

Zijn er fouten gemaakt door die internetgemeenschap?

"Ja, natuurlijk zijn er fouten gemaakt. Bijvoorbeeld de overgang van IPv4 naar IPv6 is te lang uitgesteld en wordt nu een probleem. Maar grote fouten...dat geloof ik niet..."

Laat ik iets noemen: het internet is buitengewoon kwetsbaar gebleken voor censuur en kan zelfs makkelijk nationaal worden afgesloten. Dat is dus technisch niet goed geregeld....

"Dat zegt u, maar tegelijkertijd zien we dat het net een belangrijke rol speelde in de revoluties in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Bij de tsunami in Japan was telefonie uitgevallen maar het internet bleef werken. Dus het fundament is wel heel sterk.

Dat betekent echter juist dat criminelen, terroristen handelaren in kinderporno etc. ook nog altijd vrijuit gebruik kunnen maken van het net. Daar moet dus een evenwicht in zijn. Ik denk dus niet dat alle regeringen in de wereld en alle justitie en politie zal beamen dat het internet zo eenvoudig te beperken is zoals u beweert. Ze willen vaak beter kunnen ingrijpen. Maar overheden moeten juist accepteren dat er weinig in te kapselen is.

Internet heeft zulke grote voordelen gebracht voor individuen en ook de wereld als geheel. Natuurlijk staan daar nadelen tegenover. Maar neem de auto: die uitvinding heeft onmiskenbaar veel voordelen opgeleverd maar je kunt die ook een moordwapen noemen gezien de enorme hoeveelheden slachtoffers. Daarmee vergeleken denk ik dat de balans van internet een stuk positiever is."

Anonimiteit opheffen op internet?

"Moeilijk: in principe moet iedereen vrij kunnen bewegen in de vrije ruimte van internet, aan de andere kant wil je misbruik kunnen traceren naar personen. Ik ben er niet uit. Er is wel binnen de Icann een discussie of de registratie van domeinnamen nu openbaar moet zijn, dus transparant, of juist gesloten vanwege de privacy. In die Whois-databank zit een schat aan informatie en de kampen voor en tegen afsluiting hebben beide goede argumenten. Boeiend om te volgen..."

*) In deze serie komt na een algemene inleiding een aantal belangrijke Nederlandse steunpilaren van het internet aan het woord. De serie is gesponsord door SIDN, de organisatie achter .nl. De selectie van geïnterviewden alsmede de inhoud van de artikelen zijn onafhankelijk tot stand gekomen.