Richtsnoeren Persoonsgegevens: niet voor Web 2.0

Deze Richtsnoeren geven aan hoe de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) geldt voor website-eigenaren, forumbeheerders en andere internetters die persoonsgegevens verwerken.

WBP en Richtsnoeren zien de internetter als consument: een passieve gebruiker van informatie, wiens persoonsgegevens hem door grote bedrijven worden ontfutseld en op ondoorzichtige manier voor alle mogelijke doeleinden worden gebruikt. De WBP is bedoeld om de consument te beschermen tegen misbruik in deze ongelijke situatie. Op zich een goede zaak.

Alleen, websites zijn geen geïsoleerde silo's meer waarin een kleine, professionele redactie publiceert en de bezoeker dit aanbod braaf consumeert. Er heeft zich de afgelopen jaren een kleine revolutie voorgedaan: Web 2.0. Dit is de verzamelnaam voor een nieuwe manier van met het World-Wide Web omgaan.

Gebruikers, of beter gezegd deelnemers, leveren zelf de inhoud. Iedereen heeft een weblog en een Hyves- of Linkedin-profiel. Er wordt massaal gediscussieerd op forums en weblogs, en 'vrije encyclopedie' Wikipedia is in aantallen lemma's menig traditionele encyclopedie voorbij gestreefd. Niet voor niets werd 'U', de participerende consument, in 2006 uitgeroepen tot Time's persoon van het jaar.

Die bijdragen zijn vaak gekoppeld aan persoonsgegevens over de deelnemer. Bovendien worden Web 2.0 diensten gratis aangeboden, maar wel volgestopt met advertenties. Daartoe bouwen exploitanten gedetailleerde interesseprofielen van hun deelnemers op. Het gemak waarmee mensen dit alles tolereren, vond stichting Bits of Freedom dusdanig schrikbarend dat men de Big Brother Award 2007 uitreikte aan diezelfde 'U'.

Strenge nieuwe regels voor websites die met persoonsgegevens omgaan, een goede zaak dus? Nou nee.

Waar de nieuwe regels namelijk kort gezegd op neerkomen, is dat een deelnemer absolute zeggenschap krijgt over zijn bijdrage, ongeacht wat er later mee gebeurt. Berichten weghalen moet te allen tijde kunnen, ook als er inmiddels al een hele discussie omheen is ontstaan.

Belangrijker is de positie waar de beheerder van de site in geplaatst wordt. Hij is aansprakelijk voor elk hergebruik dat niet de bedoeling was. Hij moet dus maatregelen nemen om dit te voorkomen.

Oftewel: geen zoekmachines toelaten op de site.

En die eis betekent het einde van Web 2.0. Sites die niet te vinden zijn met zoekmachines, bestaan simpelweg niet. Er is zo veel informatie dat zoekmachines de enige manier zijn om de juiste informatie boven water te krijgen. Zeker voor discussieforums, blogs en andere Web 2.0-sites. Zonder zoekmachines zijn de meeste van deze sites onzichtbaar, en kunnen alleen de grote, traditionele bedrijven, met reclamebudgetten, nog hun diensten aanbieden. Dat is een terugkeer naar Web 1.0; een zeer ongewenste ontwikkeling.

Web 2.0-sites zijn gericht op verwerkingen van persoonsgegevens die deelnemers zelf achterlaten. Dat is van een heel andere aard dan een website die gegevens over iemands surfgedrag verzamelt. De WBP is gemaakt voor dat laatste, en moet dus niet zomaar van toepassing worden verklaard op Web 2.0.

Daarnaast: als het de zoekmachines zijn die persoonsgegevens herpubliceren op onverantwoorde wijze, waarom moeten beheerders van websites dan extra maatregelen nemen? Het zouden juist de zoekmachines moeten zijn die veel terughoudender moeten zijn met het indexeren, koppelen en tonen van persoonlijke informatie.

Zoekmachines zijn geen natuurverschijnsel dat een site overkomt en waar je dan maar een blokkade voor moet leggen. Zoekmachines zijn commerciële bedrijven die veel meer persoonsgegevens verzamelen dan welke Web 2.0-dienst ook.

De WBP is bedoeld om de burger te beschermen tegen misbruik in ongelijke situaties, schreef ik in het begin. Het CBP zou dus harder moeten optreden tegen Google in plaats van Web 2.0-sites strenge regels op te leggen.