Learning Analytics in de lift

[Onderstaand artikel komt uit Surf Magazine. Hier kunt u een gratis abonnement op nemen.]

Erik Duval is hoogleraar Computerwetenschappen aan de Katholieke Universiteit Leuven. Daar doet hij onder andere onderzoek naar Learning Analytics (*) dat hij ook gebruikt in de praktijk om de prestaties van zijn studenten te verbeteren.

Hoe werkt Learning Analytics?

‘In elektronische leeromgevingen en Twitter, Facebook, wiki’s en blogs wordt allerlei informatie vastgelegd over de activiteiten van de gebruikers. Met onze software kunnen we die gegevens verzamelen en ontsluiten. Je kunt activiteiten ook monitoren door tracking-tools op de pc of op de universiteitscomputer te installeren.

Al die informatie analyseren we en geven we visueel weer, bijvoorbeeld in de vorm van een dashboard. Zo kan een student zien hoeveel tijd hij al heeft besteed aan een cursusonderdeel, hoe hij het doet in verhouding tot anderen, welke documenten hij al heeft gelezen. Vervolgens kun je op basis daarvan suggesties doen. Overigens is dat leer-dashboard − net als in een auto − een informatiehulpmiddel. De student blijft de bestuurder.’

Wat moeten we ons bij die suggesties voorstellen?

‘Je kunt bijvoorbeeld − net als Amazon dat doet met boeken − studiemateriaal aanbevelen dat bij iemands voortgang past, of aangeven dat het tijd wordt over te stappen naar een volgende activiteit.

Dit kunnen we bijvoorbeeld toepassen in ons projectgestuurd onderwijs voor informaticastudenten. Een student ontvangt dan een bericht dat het tijd wordt om te stoppen met de deelactiviteit programmeren, en nu eerst maar eens in het usability lab te evalueren of hij op de goede weg is. Of ik stuur een e-mail naar studenten die al een tijd minder actief zijn.

Dat hoeft geen probleem te zijn, maar het is goed als de docent erop attent wordt gemaakt. Misschien is er iets aan de hand. Docenten kunnen zien hoe het met studenten gaat: lopen ze achter, verliezen ze tijd, kosten bepaalde opdrachten meer moeite dan gedacht.’

Wat zijn de voordelen van Learning Analytics?

‘De gemiddelde onderwijsinstelling heeft weinig inzicht in de leerprocessen van haar studenten. Om bij de autometafoor te blijven: in het onderwijs rijden we blind. Als we zouden weten wat er echt gebeurt, kunnen we beter sturen en eerder ingrijpen. Dat geldt niet alleen voor de risicogevallen, maar ook voor studenten die het goed doen. Ik vind het belangrijk dat álle studenten excellent presteren.

Hoe mensen leren is een groot mysterie, waarover vooral meningen worden verkondigd. Je kunt feitelijke informatie vergaren door studenten te monitoren en de resulterende data wetenschappelijk te analyseren. Onder de naam dataTEL (data driven research for Technology Enhanced Learning) komt er momenteel een beweging op gang om dergelijke data op grotere schaal uit te wisselen en naar patronen te zoeken. Ik stel me een soort Cern voor, waar gegevens afkomstig van de deeltjesversneller wereldwijd door duizenden onderzoekers worden geanalyseerd.’

Hoe zit het met de privacy van de studenten?

‘Openheid is heel belangrijk. Ik spreek er uiteraard over met mijn studenten, en vergelijk het met de huisarts. Als die mijn medische gegevens niet mag inzien, kan hij me ook niet adviseren over mijn gezondheid. Maar ik geef toe: privacy is zeker geen triviaal probleem.’

Waar haalt u uw inspiratie vandaan?

‘Tools voor sporters, met name hardlopers, inspireren me. Ook die brengen je activiteiten in kaart en helpen je een doel te bereiken, zoals het lopen van een marathon. Ze signaleren dat je al een tijdje niet hebt getraind en geven tips. Dezelfde signalen kun je precies zo aan studenten geven.

Van web analytics kunnen we trouwens ook veel leren. Webwinkels zijn erop gespitst de ervaring van hun klanten te optimaliseren en volgen het verkeer op hun website op de voet. De bredere beweging rond “quantified self” is trouwens ook een grote bron van inspiratie.’

Welke rol ziet u weggelegd voor Surf?

‘Er is internationaal steeds meer belangstelling voor Learning Analytics. Dit voorjaar vond in Canada voor het eerst een aan dit onderwerp gewijde conferentie plaats. Surf moet op zijn minst voeling houden met Learning Analytics. Immers, als je serieus het hoger onderwijs wil faciliteren, moet je goed begrijpen wat er precies in het leerproces gebeurt.

Daarmee wil ik overigens niet zeggen dat Learning Analytics iets is wat je van bovenaf zou moeten opleggen. De beste innovaties komen van onderen. Learning Analytics past prima bij het hoger onderwijs, waar meten en sturen − zeker in de bètawetenschappen − in het DNA van de mensen zit.’
 

(*) Learning Analytics is gebaseerd op de analyse van het online gedrag van studenten en kan zeer bruikbare feedback opleveren. Op diverse plaatsen wordt onderzoek gedaan naar en gebruik gemaakt van Learning Analytics. Zo geeft de Amerikaanse Purdue University via het systeem Signals feedback aan haar studenten op basis van informatie uit onder meer Blackboard. De University of Wollongong (Australië) ontwikkelde SNAPP om de activiteiten van haar studenten op discussiefora en in Blackboard te analyseren en te visualiseren en zo de onderwijsprestaties te verbeteren.

Het 2011 Horizon Report van Educause voorziet dat Learning Analytics over vier tot vijf jaar in het onderwijs breed is geadopteerd. Om de ontwikkelingen te verkennen, de mogelijkheden voor het Nederlands hoger onderwijs te peilen en geïnteresseerde partijen bij elkaar te brengen is op 30 en 31 augustus 2011 een Surfacademy-seminar georganiseerd. Erik Duval is een van de keynote sprekers tijdens Dé Onderwijsdagen (8 en 9 november 2011).

(Foto van Erik Duval - maker Merlin Daleman -Copyright)