Literaire ambitie Google Earth nog overtrokken

Google laat het becommentariëren van interessante nieuwe informatie die aangeboden wordt via Google Earth - in de vorm van 'placemarks' of gewoon 'markeringen' op de kaarten - doorgaans graag over aan het groeiende aantal blogs hierover, maar voor publicatie van het eerste 'verhaal-in-een-interactieve-kaart' werd door de officiële Google blog over Earth en Maps, Latlong een uitzondering gemaakt.

In haar publicatie attendeert Google ons erop dat de Britse uitgeverij Penguin een kort verhaal publiceerde in de vorm van een Google Map. Het verhaal kan worden gelezen door telkens in de tekstballonnen op 'volgende' te klikken.

Google stelt lyrisch: "Visualisering van het verband tussen het verhaal en de plaats waar scènes zich afspelen verbreidt het perspectief van de lezer en maakt de voorstelling realistischer." En suggereert dat er wellicht zelfs een nieuw literair medium is ontstaan. Ik ben echt een hele grote fan van Google Earth/Maps, maar vraag mij af of dit erg realistisch is.

Zonder de complete discussie over verfilming van boeken hier te willen samenvatten, denk ik dat bestaande media te weinig ruimte laten voor een tussenvorm. Een verhaal in de vorm van 'sequentiële markering', zoals ik de interactieve kaart van Penguin voor het gemak maar even noem, is geen film. Immers, zolang de kijker zich niet fysiek kan ontspannen, zal deze zich ook niet mee kunnen laten voeren in de 'immersive experience' die we gewend zijn van speelfims. Het telkens moeten klikken op 'volgende' leidt hiervoor te veel af. Of het zou bedoeld moeten zijn als nabootsing van het 'eerste persoon' perspectief, dat computerspellen zo populair gemaakt heeft. Maar een sequentiële grafische markering zal, vrees ik, ook wel nooit een spannende game worden. Want vergeleken met moderne computerspellen is het aanklikken van pagina's wel erg primitief.

Toch hebben intelligent ontworpen placemarks wel degelijk nut, maar dit moet volgens mij eerder worden gezocht op het gebied van onderwijs. De sequentiële markering is namelijk uitstekend geschikt als toevoeging op de navigatiemogelijkheden die de interface van Google Earth biedt om geschiedenisfeiten te kunnen 'langsgaan'. Denk bijvoorbeeld aan ontdekkingsreizen, het ontstaan van wereldrijken, volksverhuizingen, al dan niet gegoten in de vorm van een quiz.

De 'tour'-functie van Google Earth, op te starten in de zijbalk, hapert echter nogal eens, doordat voor iedere tour handmatig een andere afspeelsnelheid moet worden ingesteld. Ook 'terugspoelen', wat mogelijk is met het 'tijdbalk gereedschap', en wat uit educatief oogpunt zeer leerzaam toegepast kan worden, hebben helaas nog maar weinigen onder de knie gekregen. Een knop 'vorige' maakt dit in één klap gemakkelijk, voor alle leeftijden.

Google focust in haar eigen blog doorgaans op technische zaken of mondiale aangelegenheden zoals het milieu, ontwikkelingshulp of cultureel erfgoed. Waarom Google hier nu toch aandacht aan besteedt, laat zich echter raden. Natuurlijk is Google maar wat blij met het inmiddels omvangrijke leger 'placemark-makers', maar het wordt hoog tijd om meer orde aan te brengen in de massa's losse plaatsaanduidingen. Elk goed voorbeeld van logische ordening van setjes plaatsen (en hun betekenis) is dan mooi meegenomen! Zeker wanneer in de praktijk blijkt dat veel navigatiefunctionaliteit van Google Earth in de praktijk nog vaak ongebruikt blijft.

Google zal zich van deze kritiek waarschijnlijk niks aantrekken. Gelukkig kan ook niemand het bedrijf verbieden om projecten aan te vangen die door sommigen als onrealistisch worden bestempeld. Google Earth/Maps zou niet eens bestaan zonder gedurfde experimenten! Maar wat de romanuitgever betreft ben ik blij dat, vergeleken bij de roman van John Buckan waarop de short story van Charles Cumming is geïnspireerd, het aantal stappen is verminderd met achttien. Want voor een niet-lezer als ik is er echt niet door te komen!

*) Dieter van Werkum is eigenaar van bureau All over the place(AOTP), gespecialiseerd in het ontwerpen, realiseren en distribueren van informatie via Google Earth en Google Maps.