Hyves jongleerde: bouwen, draaiende houden en centen scoren

Van 3 naar 10.000.000 vrienden kreeg uitgekiende marketing met uitgever Lebowski. Het boek is met een persoonlijke Hyves-omslag te bestellen en het eerste deel staat online. In 2008 schreef Eva Kol een boek over Hyves, over het succes. Ze was er medewerkster. Nu schrijft de baas en oprichter.

Netkwesties schreef in 2009 over Hyves met 'privacy' als onderwerp. De Privacy-voowaarden waren net aangepast in heldere taal. Hyves gebruikt cookies, met als doel: "Zo kan het worden gebruikt om te zorgen dat je advertenties te zien krijgt die beter bij jou passen. Zo proberen we bijvoorbeeld te voorkomen dat mannelijke Hyvers maandverbandreclame zien, en vrouwelijke Hyvers reclame voor scheermesjes. (Mannen die toch geïnteresseerd zijn in maandverband kunnen dat aangeven)."

In dat verhaal een paradox: "Surfgedrag legt Hyves niet vast. Spanjar: "Voor ons is dat nooit een belangrijke optie geweest. Andere partijen doen dat om informatie te verzamelen over interesses, demografische details etcetera. Wij hebben dat niet nodig, want die data staan er. We gebruiken die ook want adverteerders vragen ernaar."

Maar het gaat ook over het betaalde lidmaatschap, het Goldmembership, toen 25 euro per jaar, nu 30 euro. Je mag als 'gouden lid' veel meer doen met opmaak, foto's etc., kan tot 2.000 'vrienden' boeken, krijgt geen reclame te zien, maar bovenal: je kunt zien wie er wanneer jouw profiel hebben bezocht. Vooral in de datingsfeer is dit belangrijke informatie, maar ook daarbuiten bevredigt het nieuwsgierigheid. Maar dan moeten anderen wel toestaan dat hun gangen worden gevolgd:

Netkwesties schreef: "Probleem voor deze dienst is wel dat Hyves andere leden de privacy-optie biedt om zelf in te stellen dat anderen hun gangen mogen volgen (opt-in). Hyves probeert dit te stimuleren met het antwoord op de vraag wie er jou kunnen volgen: "In principe niemand. Behalve als je dit zelf zo instelt, en dat is leuker dan je denkt. Bijvoorbeeld om te laten zien dat je aan iemand denkt, zonder dat je die vriend een bericht hoeft te schrijven. Of om te kijken of iemand terugkijkt, zoals op een terras. Dus stel in dat je vrienden of iedereen je bezoek mag zien, en kijk of het bevalt!"
Anno 2011 staat er: "Ook zo benieuwd wie jouw profiel bezocht heeft? Als Goldmember kun je alles te weten komen over je bezoekers! Word dus snel Goldmember en bekijk ook je statistieken!" Er waren toen ruim 100.000 betalende klanten, het aantal nu is onbekend.

Grootste crisis

In het boek van Spanjar wordt de introductie van het Goldmembership in juni 2006 als de grootste crisis van Hyves met klanten aangemerkt. Het verkeerd instellen van de pricacy was een kamikazeactie die Hyves bijna de kop kost: "Ons doodvonnis staat getekend en wel op de site."

Immers, Hyves had de standaard optie dat ieders bezoek voor een betalend lid zichtbaar was. Ieder lid kon wel uitzetten dat zijn bezoek aan een betalende profieleigenaar zichtbaar werd (opt-out), maar standaard werd zijn bezoekgedrag dus vastgelegd. Dit einde aan anoniem 'hyven' bracht een storm van verontwaardiging teweeg die Hyves dagenlang in de greep hield. Spanjar beschrijft levendig hoe doof hij en zijn maatjes waren en hoe dan 'de hel losbreekt'. De site moet uit de lucht. "De paniek is compleet."

Hyves verloor, schrijft Spanjar, in één klap zijn onschuld en zijn betrouwbaarheid. De oorzaak? Testers intern hadden de nieuwe functie zelfs afgewezen, maar de directie hield zich er doof voor. Niet zonder ironie noemt Spanjar het hoofdstuk 'goudkoorts', kennelijk inziend dat de hebzucht verblindde. Net als Facebook vaak deed, probeerde Hyves deze ene keer privacygrenzen op te rekken.

Hyves een toeval

Het bedrijf 'Startphone' wilden Raymond Spanjar en Floris Rost van Tonningen en Koen Kam aanvankelijk beginnen, met diensten voor smartphones, maar het nog geringe gebruik van mobiel internet en de snelle opkomst van sociale netwerken brachten hen tot een razendsnelle wissel. Dat sociaal net CU2 al jaren bestaat en bij kinderen succes heeft, wordt niet vermeld. (In 2005 gekocht door Ilse, later Sanoma.), wel Friedster en Orkut (Google) in de VS.

Hyves (bijenkorf) werd de naam, die ze aanvankelijk foutief spelden. Nog vele honderden aardige details maken 'Van 3 naar 10.000.000 vrienden' boeiend. Raymond Spanjar schreef een leuk, en voor ondernemers in spé ook zeer leerzaam boek, maar er ontbreekt ook het nodige: een laag onder het verhaal met de gedachten en gevoelens van Spanjar. Het kan zijn dat deze laag ontbreekt bij rechttoe-rechtaan ondernemers maar bij Spanjaar (Bach-, pop- en literatuurliefhebber) kan dit niet het geval zijn.

Bovendien ontbreekt een laag boven het verhaal, de helikoptervisie met analyse en reflectie. Waarom werden welke stappen gezet? Wat waren redenen van succes en falen. Wat is de maatschappelijke betekenis van het sociale netwerk? Die antwoorden volgen wellicht later als Spanjar astand heeft genomen van de dagelijkse carrousel.

Maar er staat, net als in The Facebook Effect, wel een uitstekend verhaal over het wankel evenwicht tussen groei van de vraag van klanten naar steeds nieuwe diensten, en het probleem om die snel te blijven aanbieden. Of in de kop boven een interview in NRC donderdag 16 juni: ' Vechten tegen de groei'

"Je maakte toen een profiel op Hyves, ging thee zetten en als je terugkwam was je pagina er misschien. Een van de problemen was dat de server moest uitrekenen hoe persoon A persoon B precies kende. Via welke relaties. Dat vereiste een hoop rekenkracht. Zelfs Google had dat probleem bij zijn netwerksite Orkut...
We hadden ons meer moeten richten op de populaire onderdelen: krabbels en foto’s. En niet steeds nieuwe functies toevoegen. Facebook heeft dat goed gedaan. Die hielden het sober.”

Facebook kunnen verslaan

Dan het boek van Spanjar. Later meer over het geld: eerste de twee andere poten van de opbouw: meer functies, klanten en verkeer enerzijds en het technisch op orde blijven anderzijds. Dat laatste betekent snelheid op de site. Niet zelden ging dat mis, maar lang niet zo vaak als bij het eerste grote sociale net deze eeuw, Friendster. Dat ging aan traagheid tenonder

Regelmatig gaat het immers mis, waardoor Hyves ook 'mislukt' als potentiële speler van wereldformaat, en speelde - met kennis achteraf is dat makkelijk oordelen - geen rol met de recente opstanden zoals Facebook. Dat is behalve de schuld van de jongens vooral die van (ontbrekende) geldschieters. Het 'groot denken' dat TomTom kenschetste, was te weinig aanwezig in de ambities op 'Hyves HQ'.

Immers, in het voorjaar van 2005 kan de techniek de snelle groei buiten Europa (vooral in Peru, Egypte en Pakistan) niet bijbenen. De automatische uitnodiging van Hotmail-relaties van nieuwe leden (de belangrijkste motor van de fenomenale groei) wordt beëindigd buiten Nederland. In het Midden-Oosten en grote delen van Afrika gaat Hyves zelfs op zwart. Een bijkomende reden was: veel spam en lastig vallen van blonde meisjes waartegen de paar man tellende organisatie niet was opgewassen.

Spanjar erkent het internationale falen tegenover NRC: "We hadden moeten doorpakken. In 2005 hadden we een voorsprong van twee jaar op Facebook. Dat was toen alleen nog voor studenten in de VS. Wij hadden Hyves al laten vertalen in zes talen. Vergelijkbare sites als Hi5 en Bebo zijn snel gegroeid naar honderd miljoen gebruikers. Dat was ons zeker gelukt. Maar nu niet meer. We hebben gekozen voor Nederland."

Zuckerberg is ook een fenomenale programmeur, binnen het Hyves-trio is Koen Kam de enige technicus, de anderen zijn economen. Regelmatig staat Kam tegenover de twee vrienden, vooral als emoties hoog oplopen bij technische problemen. Maar de loyaliteit overwint, vanaf het begin als Kam zijn voorkeur voor Startphone opgeeft om toch voor Hyves te kiezen, na eerst boos te zijn weggelopen.

Technisch balanceren

Het trio weet voortreffelijke programmeurs te vinden, onder wie de Macedonische Albena Georgieva die ook de beroemde 'krabbels' (updates) bedenkt. WieWatWaar, lokalisering van vrienden, met Dodgeball in de VS als voorbeeld, wordt goed neergezet. Dat is de kern bij de start op 22 september 2004 begint Hyves, met een doorverwijzing van de 109 klanten van Startphone.

Aanwas komt vooral van eigen familieleden en kennissen van Hyves-medewerkers. De introductie van betaling in sms-tegoed voor uitnodigingen, en vooral de automatische uitnodiging naar Hotmail-contacten brengen de vaart erin: na en paar maanden ineens 15 procent groei per dag, vooral onder studenten.

In januari 2005 slaat het uitnodigsysteem op hol, en verstuurt alleen al namens één klant ruim 150.000 uitnodigingen. In maart gaat Hyves een aantal keren helemaal plat als gevolg van de plotselinge grote toestroom uit Peru op de Spaanstalige homepage, nog steeds onverklaarbaar voor Spanjar. Het niet meer automatisch tonen van mogelijke derde graads 'vrienden', een enorme aanslag op de rekenkracht, lost het probleem op.

Hyves noteert in augustus 2005 al het miljoenste lid. Maar net als bij start-ups als Google en Facebook trekt het succes een enorme wissel op hardware en investeringen, wat nog jaren zal duren. Eerste pogingen voor reclamecontracten mislukken, een wel getekend contract met Douwe Egberts voor een paar ton wordt een 'frustrerend traject'.

Reclamebedrijf WebAds laat bij monde van Tjeerd Kooij weten dat adverteerders weinig zien in reclame naast foto's van kotsende studenten. Bovendien komt Hyves zelf met strenge 'Tien geboden voor Hyverteerders', om irritatie tegen te gaan. Toch komt er reclame, in december zelfs 100.000 euro.

Toch blijken geld en hardware niet genoeg, en nieuwe software (Hyves 2.0) leidt tot de volgende technische crash. Een nacht lang doorwerken helpt. Hyves leert vilein te zijn, kopieert Amerikaanse software om leden pagina's te laten maken en krijgt bonje met Schoolbank.nl vanwege een nieuwe ex-klasgenoot functie.

Hoogtij voor Spanjar

Een volgende hobbel is de opzet van de helpdesk met (mooie) stagiaires of 'Angels'. Dat gaat goed, maar een nieuwe functie met populairste foto's op de homepage van Hyves maakt deze ongewild tot een seksetalage. De Hyves-directie staat voor keuzes: blote borsten nog wel of 'Staphorst'?. Dat zijn aardige details in het boek, net als huwelijkscrisissen door virtueel vreemdgaan, juist nieuwe relaties dankzij Hyves, verslavingen, een sm-politicus en vele andere (vaak onbedoelde) ontboezemingen met ook bekenden in hoofdrollen; dj's van 538 en Caz, politici als Bos en Balkenende (die wint) online; Maxima onder schuilnaam online terwijl Beatrix virtuele contacten niks vindt; grote feesten met hyvers; spammers pakken; de AIVD in huis.

Hyves weerspiegelt steeds meer het echte leven en Spanjar geniet met volle teugen van het succes en de reuring, tot het succes hem naar het hoofd stijgt met het Goldmembership. Ofschoon de goudjacht doorgaat met een poging bij grote bedrijven om Hyves te slijten. Dat project 'Columbus' mislukt (zie onder).

Nadat de directie weer met beide benen op de grond staat, gaat het succes gewoon door ondanks de vrees voor eerst MySpace (dat Nederland uitgebonjourd wordt door Hyves) en later Facebook. Met de komst van een echte directeur Marc de Vries van Monsterboard (in zijn Porsche) en meer verkopers professionaliseert Hyves. In de toon van het boek schemert door dat voor Spanjar de lol afneemt. Hij gaat voor vier maanden naar het buitenland om vakantie in te halen, maar blijft wel in contact met het bedrijf.

Hyves rukt op in de lijsten van meest bezochte sites: in 2007 heeft Hyves met dan de mijlpaal van vijf miljoen leden meer pageviews dan Google Nederland, dat in omzet nog wel 20 keer zo groot is. Maar ook daarin zit groei.

Opnieuw treedt er een privacyprbleem op: hyvers kunnen hun profiel afsluiten. Dat doet zo'n 20 procent en Hyves-bezoek daalt daarop fors. Hyves pareert: je mag louter profielen van niet-vrienden bekijken als je eigen profiel open staat. De golf van protest weerstaat Hyves en de nieuwsgierigheid wint van privacy: de helft opent de gordijnen weer.

Binnenlopen?

Raymond Spanjar kreeg voor zijn boek interviews in de Volkskrant en NRC. Beide kranten noemden voetstoots de 53 miljoen die Raymond noemde als overnameprijs van De Telegraaf terwijl die feitelijk 44 of 45 miljoen euro is, naar gelang je rekent. Het verschil was het geld van Hyves op de bank.

Hyves was eerder een beoogde prooi van Viacom, MTV, RTL, KPN, PCM, Wegener en Sanoma, maar op het laatst was De Telegraaf de enige gegadigde tegen een toch nog forse prijs.

De waardebepaling in tientallen miljoenen die Spanjar ons als onthullingen toevertrouwt, doen niet enkel smullen. De steeds terugkerende onderhandelingen en tactieken om er zo veel mogelijk uit te slepen wekken ook de indruk dat 'binnenlopen' een belangrijke doelstelling was van hem, Rost van Tonningen en Kam. Ook in gretigheid lieten de jongens zich door opwinding en enthousiasme leiden en de uiteraard legitieme wens om de rest van je leven te kunnen reizen, surfen etc.

Nadat in 2007 de grote partijen Hyves te duur vonden, verkochten de oprichters het grootste deel van hun aandelen aan Deitmers & Van den Ende. Die betaalde tien miljoen euro en met ieder ruim 3 miljoen op de bankrekening waren de jongens 'binnen' en al tevreden. Financiële onafhankelijkheid was naast groei en invloed van Hyves hun grote wens en ze 'staren' met ongeloof en genoegen naar het bedrag met zes nullen op hun rekening.

Met de kop boven het interview in de Volkskrant had Spanjar ook pech: 'Ja, het is zo. Ik ben internetmiljonair'. Citaten echter: "Raymond Spanjar gaat weer reizen. Met een rugzak. Naar het Midden-Oosten, naar Rusland, naar de eenvoudige hostels... Geld interesseert me niet. Echt niet.... ik geef nog steeds evenveel uit als tien jaar geleden...Als het mijn droom was geweest om rijk te worden, had ik nu wel een Porsche gekocht. Die heb ik niet. Ik heb een fiets."

Het is nogal Calvinistisch en Nederlands om financieel succes aan te pakken, terwijl iedereen wel financieel onafhankelijk zou willen zijn, ook al zouden velen gewoon doorgaan met hun leven. Spanjar wil reizen, met geld uiteraard, niets mis mee.

Dat het trio zich voor tien miljoen liet uitkopen leek op de verkoop die Nina Brink maakte een half jaar vóór de beursgang van World Online in 2000, naar eigen zeggen om het geld veilig te stellen voor haar familie. De halve wereld stortte zich honend op Nina. Nina Brink, nu Nina Storms, koos ook voor een lage prijs en zekerheid.

Een groot verschil met World Online: bij Hyves werd de verkoop openbaar en er werden geen derden uitgenodigd om te beleggen. Bovendien is het gebruikelijk dat oprichters 'cashen': ook bij YouTube, Twitter etc. zie je dit. Spanjar daarover deze week in Adformatie: "Onze motivatie om te verkopen was risicomijdend. We wilden niet met lege handen komen te staan als het uiteindelijk toch fout zou gaan."

Deal or No Deal

Het is als het tv-spel Deal or No Deal van Talpa doorgaat tot het gaatje, met 250.000 euro, of het halverwege met 10 procent ervan ook mooi vindt. De deelnemer gaat nat. Spanjar en Rost van Tonningen kijken naar dit programma als begin 2007 druk wordt onderhandeld met PCM en Sanoma. Ze deden indicatieve biedingen, maar hun tweede bod valt flink tegen wat betreft het bedrag ineens ('aanbetaling' of 'upfront'). Het andere deel van de overnamesom, achteraf naar resultaat te betalen, varieerde sterk met de bespiegelingen van het trio.

Zo wilde Sanoma wel 70 miljoen euro betalen, maar op een winstbelofte van 15 miljoen in 2008 door Hyves (na 2 miljoen in 2007) . Sanoma vertrouwt de winstprognose niet, en achteraf bleek dat juist. De winst over 2008 kwam op minder dan 4 miljoen uit en was over crisisjaar 2009 al vrijwel verdampt om in 2010 weer te groeien.

Sanoma wilde voor 51 procent 10 miljoen ineens betalen en voor de rest vier keer de winst over 2008; dan wel 100 procent kopen voor 22 miljoen ineens en later 50 miljoen extra als de winst minimaal de beloofde 15 miljoen winst in 2008 zou halen. Spanjar vindt die 10 miljoen een "...belediging voor onze fantastische site. Waar is de tijd dat een World Online abonnee 14.000 euro waard was?" (Dat denkt Spanjar al drinkende, en (leuk): : "Nog een paar wodka's later raak ik de Engelstalige fax van een meter kwijt in de Londense club.")

Paul Molenaar, digitale baas van Sanoma/Ilse stond al bekend als zuinig bieder die bijvoorbeeld Web-Log.nl voor een grijpstuiver had ingelijfd volgens Spanjar. Hij zegt dat Hyves in 2008 maar twee miljoen winst zal maken, en geen 15 miljoen in in 2010 zo'n 8 miljoen. Dat was te laag, maar realistischer dan de eigen verwachting.

PCM vindt de prognoses van Hyves ook overdreven, maar het krantenbedrijf wil graag overnemen om digitaal wat voor te gaan stellen. Een eerste bod komt op tafel: 20 miljoen ineens plus 2,4 keer de winst van 2007 en 2008, totaal volgens Hyves 65 miljoenen. Maar PCM komt zel in problemen met haar banken na het vertrek van aandeelhouder Apex. Geen Hyves meer duur kopen.

PCM-voorzitter Ton aan de Stegge, zelf multimiljonair dankzij Telfort, liep eens bij de Hyves-directie binnen om tegen plotselinge rijkdom te waarschuwen. Spanjar kreeg voorzichtigheid extra op het hart gedrukt tegen golddiggers daar hij vrijgezel was.

KPN formuleert haar overnamepoging als project Maja en onderhandelt via een investeringsbankier, maar een overname volgt er niet om onduidelijke redenen. Eerder al was Talpa een serieuze gegadigde, waarbij Spanjar al apetrots is met het 06-nummer van John de Mol. Directeur Frank Botman (een botterik volgens Spanjar) van Talpa Capital onderhandelt serieus, De Mol bemoeit zich er persoonlijk mee, maar tevergeefs.

Dit alles gebeurde in een officiële verkoopronde eind 2006/begin 2007 onder de naam 'Columbus'. Ook internationaal speelde Hyves zich in de kijker van overnamepartners. Bebo, zelf een jaar later voor veel te veel geld (850 miljoen) gekocht door eeuwige stuntelaar AOL, wilde Hyves hebben voor Europese expansie, maar de oprichters vrezen te worden opgeslokt.

Yahoo wil kopen. Verkoper Mark Zuidema geeft het Europese kantoor in Londen een indicatie van 40 tot 50 miljoen ineens plus nabetaling als prijs. Dat gaat naar de VS, maar het antwoord is negatief. Voor MTV hetzelfde laken een pak, ofschoon Spanjar heel graag samen zou gaan gezien de sfeer met MTV en een leuk uitje met haar chefs. Hyves ziet ook Microsoft wel zitten vanwege de MSN chat aansluiting, maar tot onderhandelingen komt het niet.

Ondertussen groeit Hyves als kool en is er een druk bezocht feest. Spanjar vertaalt het in geld: "Hyves is honderd miljoen waard. Of eigenlijk onbetaalbaar." Het glorieuze geldgevoel treedt opnieuw op met de tweede poging om MTV aan Hyves te koppelen, nu met de Amerikaanse MTV-moeder Viacom. De Amerikaanse baas voor overnames Wade Davis, doet een bod.

Hij noemt een lager bedrag dan eerder tijdens de Columbus-ronde. Spanjar: "Floris, Koen en ik hebben steeds gezegd dat 15 tot 25 miljoen upfront, het bedrag dat direct bij ondertekening betaald wordt, genoeg is. Mits de koper persoonlijk en strategisch een goede match is. Hyves is potentieel meer waard, maar bij dergelijke bedragen kunnen we de rest van ons leven doen wat we willen."

Maar er is nog een punt: het trio wil binnen zijn voordat Facebook ook in Nederland toeslaat. De andere aandeelhouders als Hubert Deitmers, Leendert van Driel en zijn partner delen die vrees niet, het Viacom-bod te laag en wijzen het af.

Een paar maanden later klopt Viacom opnieuw aan. Er volgen drie dagen van onderhandelingen met Wade Davis die dan 25 miljoen ineens biedt, ruim voldoende, maar Van Driel en Deitmers verwerpen het bod. Het wordt verhoogd naar 30 miljoen, plus 20 miljoen later, maar Deitmers past. Hij vindt Hyves veel meer waard, met dan al meer klanten dan De Telegraaf en meer kijktijd dan RTL en Radio 538 dat al ruim 200 miljoen waard is.

Het trio is teleurgesteld waarna Deitmers met het bod komt om hen uit te kopen. Dat wordt razendsnel geregeld. Na geslaagd boekenonderzoek is het trio eind maart 2008 'binnen', maar kan toch zelf Hyves verder laten groeien. Welk deel is verkocht laat Spanjar in het midden en ook laten ze dan in het midden of Deitmers & Van den Ende hun aandelen hebben gekocht of nieuwe aandelen die het bedrijf nieuw geld bezorgen. "We willen niet na de transactie voor zakkenvullers worden gezien, terwijl we voor onafhankelijkheid hebben gekozen."

Hyves onderhandelt ook nog even met MySpace, maar dat is van begin af aan niets waard. Ook wil Hyves zelf het Franse net Amiz, opgezet door Nederlandse studenten, voor 700.000 euro kopen. Het gaat niet door.

Telegraaf in de ring

Eind 2009 toont Telegraaf Media belangstelling via bestuurslid Patrick Morley, op de golfbaan. Er volgt een bod van 45 miljoen, waarvan 32 miljoen als aanbetaling. Onder de codenaam Hurricane voert de Britse adviseur van bank Jefferies de gesprekken. RTL toont serieuze belangstelling, maar komt uiteindelijk niet met een bod. Voor Wegener hetzelfde laken een pak: voorzitter Joop Munsterman wil graag (omhelst hen zelfs) maar mag van moeder Mecom niet zo veel uitgeven. Ook buitenlandse gegadigden haken af.

Telegraaf heeft dus vrij spel, maar beseft dat niet. Uiteindelijk werd Telegraaf Media in 2010 eigenaar van Hyves voor 45 miljoen, bijna 44 miljoen euro netto, plus het banksaldo van 8 miljoen. Als eerste in al die jaren wilde TMG het bedrag ineens betalen, onafhankelijk van de toekomstige winst. TMG had het harder kunnen spelen, maar de goede sfeer tussen de directies desemde een vlotte gang naar de champagneglazen.

Hoe lagen de financiële verhoudingen?

'Van 3 naar 10.000.000 vrienden' verschaft geen direct inzicht in de verdiensten van de aandeelhouders, wel in hun investeringen

* Het trio begon met elk 35.000 euro, in twee rondes aangevuld tot 55.000;

* Koen Kam en de vaders Michel Spanjar en Burt RvT stortten later samen 45.000 euro, op een waardering van 400.000, dus verkregen samen 11 procent;

* Leendert van Driel en partner Henry van de Koppel (ex ABN Amro) in Spanje kochten voor 250.000 euro zo'n 20 procent; totale waarde 1,25 miljoen. De beide vaders stortten 25.000 bij om op 5 procent te komen.

* Hubert Deitmers kocht persoonlijk 7,5 procent van Hyves voor 200.000 euro (en ritselde wel even per mail een Goldmember lidmaatschap voor zijn gezin.)

Hubert Deitmers heeft bij verkoop aan TMG naar schatting 3 miljoen euro verdiend aan zijn belang, tenzij hij eerder verkocht. Als de beide vaders hun vijf procent tot het einde hebben bewaard, leverde dat ieder 2 miljoen euro op, Van Driel en Van de Koppel samen 9 miljoen.

Eveneens als grove aanname: Deitmers & Van den Ende betaalde 10 miljoen aan de oprichters en inden bij verkoop aan TMG naar schatting 20 miljoen euro. De oprichters hadden bij verkoop aan De Telegraaf naar schatting ieder nog zo'n 5 procent aandeel..

(Niet in het boek: Hyves geen Nederlands bedrijf maar een dienst van Startphone Ltd, statutair gevestigd te Cardiff in Groot-Brittannië.) verkochten, hielden Spanjar en RvT wellicht 5 procent over, Kam iets meer;

Wie misten de boot?

* Marcel Boekhoorn (wilde eerst meerderheid, en later 500.000 betalen voor 25 procent, maar Van Driel was hem toen voor)
* Jeroen ('Jerome') Mol van Gorillapark (geen geld)
* Willem van Kooten
* Paul Kuiken (Landis)
* Prime Technology Ventures
* Silicon Polder Fund

Facebook als dreiging

Opvallend is de lage waardering per hyver. Spanjar: "Terwijl Leendert & Co een paar ton in Hyves investeren op een waardering van 1 miljoen, doet Viacom een overnamebod op Facebook van 75 miljoen dollar."

Yahoo bood 100 dollar per Facebook-lid, MySpace ging weg voor 32 dollar per 'abonnee', de klant van het Japanse sociale net Mixi was ruim 300 euro waard en de hyver verwisselde voor gemiddeld minder dan vijf euro van eigenaar terwijl qua activiteit op de site en in bezoektijd Hyves niet onder deed voor de internationale concurrentie.

Niet duidelijk is hoeveel van de tien miljoen leden (op de site wordt 11,5 miljoen genoemd) er actief zijn en in welke mate. Uit cijfers van de Stir. Bij de overname door De Telegraaf, effectief per 1 november, waren de cijfers (over oktober 2010):

54,4 procent bereik onder 13+ surfers, van een totaal van 13,6 miljoen is dat ruim 7 miljoen; dus drie miljoen abonnees kwamen niet naar Hyves. De actieve leden deden 184,5 miljoen bezoeken, gemiddeld bijna dagelijks ofschoon de variatie tussen veel- en weinig gebruikers erg groot is.

Over de maand april 2011 was het bereik 52,3 procent, dus licht dalende. Het aantal bezoeken van 169 miljoen betekent een daling in ruim een half jaar van 8 procent en dat is fors.

Al in 2007, schrijft Spanjar, wilde het trio mede graag verkopen aan Viacom gezien de hete adem van Facebook in de nek. Die was in Nederland nog klein, maar groeide overal elders zeer snel. Het trio wist niet hoe lang zijn Gallische dorp in de Romeinse heerschappij zou standhouden.

Spanjar citeert The Facebook Effect en er zijn veel parallellen met Hyves qua opbouw van het bedrijf en spanningen tussen groei, hardware-investering, de baas willen blijven, reclame zo lang mogelijk weren en belangstelling voor overnamebedragen met veel nullen.

Ook Mark Zuckerberg wilde zijn Facebook verkopen en ging vaak in gesprek met bieders, bij voorkeur de ceo's zelf. Maar ik vind dat Zuckerberg zich meer soeverein en recalcitrant opstelde. Meer dan eens zei hij in aanvang al dat Facebook niet te koop was. Hij had meer de wens om de baas te blijven dan het Hyves-trio, hoewel hij inderdaad dichtbij een verkoop aan Yahoo was.

Dat hangt samen met een veel explicieter ideologie van Zuckerberg, al was die er aanvankelijk niet en groeide die ook met de jaren: invloed op de wereld willen uitoefenen en er een betere plaats van willen maken. In zijn boek is Spanjar nauwelijks op een grote visie te betrappen anders dan dat Hyves nog groter kan worden en meer aandacht krijgt. Zelfs met de geslaagde dans met politici als Wouter Bos en Jan Peter Balkenende stond het plezier op zich en het korte termijn succes voorop.

Wel beschrijft hij moeilijke overwegingen met Hyves op boeiende wijze zoals over de mate van privacy en trekt soms historische vergelijkingen, begint elk hoofdstuk met citaten uit boeken en popnummers.

Zuckerberg was ook veel meer programmeur terwijl Raymond Spanjar en Floris Rost van Tonningen met eerdere website IEX al mannen van geldzaken waren. Derde ondernemer Koen Kam had met Hotspot - aan KPN verkocht - een wifi-bedrijf. Ik geloof echter niet dat financiële hebzucht de boventoon voerde, maar Zuckerberg is uiteindelijk een betere ondernemer, wat onverlet laat dat Hyves op Nederlandse schaal deze eeuw een van de beste prestaties heeft geleverd.

Vragen aan Raymond Spanjar

Wat vind je zelf het meest bijzonder van Hyves?

"Ik denk dat er een sfeer en beweging ontstond waarin steeds meer mensen zich Hyver voelden, en iedereen meehielp om Hyves nog groter te maken, van adverteerders en leveranciers tot aan de premier toe."

Waarom slaagde Hyves wel en CU2, Sugababes etc. niet?

"Zij richtten zich op kinderen, en waren daar op zich succesvol in maar spraken ouderen daardoor niet aan, terwijl wij ons op de hele bevolking richten. Ik denk dat wij ook een beter product wilden neerzetten en vanaf se start veel meer investeerden in programmeurs. functies als foto's en berichten zijn bij Hyves bijvoorbeeld veel uitgebreider."

Wat waren de leukste jaren en waarom?

"Dit klinkt overdreven correct maar elk jaar had zijn charme: de start, groei, internationaal, en nu 150 man waarmee je heel veel kan bereiken."

Je suggereerde in NRC dat Hyves te snel te complex werd. Vind je dat, en zo ja, waarom?

"Ja, dat is een van de belangrijkste lessen voor ons. Vooropgesteld: we hebben een heel goed product gebouwd dat niet voor niets als enige standhoudt tegen Facebook. Maar we dachten destijds dat extra features als tips heel belangrijk waren, terwijl we die mankracht beter in snelheid hadden kunnen stoppen, en de belangrijkste features zoals berichten en foto's. Met zo'n aanpak was internationalisatie ook beter behapbaar geweest."

Wat vind je van de beursgang en waardering van Facebook?

" Stevig maar op zich niet heel raar. Ik geloof dat men schat dat ze dit jaar zo'n 5 miljard omzet doen. Als ze dan 2 a 3 miljard verdienen, betekent een waardering van is 100 miljard zo'n 30 a 40 keer de winst. Dat is fors, maar niet absurd."