Smart TV, WebTV of App TV 1: John de Mol was de voorloper

De publieke omroep riep in het AD bij monde van programmachef Gerard Timmer enthousiast iets over Facebook TV na de kennismaking met het Israëlische format Connected dat een doorslaande hit werd op de grootste tv-beurs MIP in Cannes. Zelfgefilmde reality op internet met een tv-component.

Big Brother van John de Mol was dus 12 jaar geleden al een fenomenale crossmedia-uitvinding: een tv-programma dat op internet doorging, tegen betaling bij World Online die er haar enige inhoudelijke hit mee had. Nu kunnen programma's over hetzelfde tv-scherm 'doorlopen' en erop 'interacteren', maar ook met een 'tweede scherm' op de bank dat naadloos inhaakt op het tv-programma.

In Cannes ging een congres als Connected Creativity over 'Social TV' en 'Augmented TV' en genoot het Nederlands bedrijf als Ex Machina met haar successen met ondermeer The Voice of Holland brede belangstelling genoot.

De creativiteit van de programmamakers wordt uitgedaagd voor het gebruik van internet op televisie en voor het 'tweede scherm' als aanvulling op televisie. Pas als de inhoud vernieuwing ondergaat, weet je dat een technologie doorbreekt. Het komt nu aan op creativiteit met de inhoud, techniek en distributie zullen meer en meer volgen.

Philips tablet?

"Het web is dood", verklaarden Chris Anderson and Michael Wolff van Wired in augustus 2010. Webverkeer als deel van IP-stromen neemt af, Nieuwe platforms worden dominant, met eigen besturingen voor 'apps'. Het 'open' web, door Google ontsloten, verliest relatief terrein. 'Dood' is het natuurlijk niet, maar Anderson heeft wel meer rare voorspellingen ('alles gratis') op zijn naam staan.

Er komt een IP-kabel in de TV en dat noemen we 'connected TV'. Of minder technisch: de televisie wordt op internet aangesloten en we noemen het 'Smart TV'. Philips was een voorloper in 2008, ging zelfs reclame ('banners') verkopen, maar dat waren beginnersfouten. Niettemin blijft de vraag: wat is het bedrijfsmodel voor internet op televisie?

Als kabelaars hun veel te hoge marges voor doorgifte van tv moeten opgeven, wie verdelen dan de nieuwe koek? Dat is volkomen ongewis. Met Apple zie je een keten ontstaan: van iTunes naar de pc, toen naar de iPhone, vervolgens naar de iPad met nu met Apple TV ook naar televisie. De verkoop van toepassingen en hardware krijgt een nieuwe toevoeging. Maar een echte 'Apple TV' zien we nog niet.

De meest boeiende partij is Samsung, want die heeft behalve telefoons en tablets, weliswaar met het open systeem Android veel meer aan concurrentie onderhevig, ook in de tv-markt (inclusief blu-ray spelers) een uitstekende positie opgebouwd. Dat geldt ook voor Sony die overigens minder met telefoons en tablets scoort maar met de PlayStation deze te meer.

LG is een goede derde in dit veld, maar Philips balanceert als vanouds op de rand van de pc-markt maar wil er niet in duiken. Toch zou de komst van een Philips tablet voor de hand liggen. Philips flirtte er vier jaar geleden al mee in de medische markt waar zo'n ding voor dokters handig is, maar er werd weinig meer van vernomen. Komt Philips straks met een tablet voor consumenten? "Vooralsnog heeft Philips geen plannen om een tablet te lanceren", aldus PR-manager Saskia Maas van Philips Consumer Lifestyle Benelux. Samsung is al zeer actief met tablets en Sony komt in de loop van 2011 ook met eigen tablets, ongetwijfeld met functies om met tv's te communiceren.

Eerste gebruikerscijfers

GfK stelt vast dat het hard gaat met televisie met draadloze en vaste internetontsluiting. Barbara Schouten van GfK: "Ondanks een gemis aan standaardisatie is webtelevisie aan een snelle opmars bezig. In totaal zijn er 420.000 webtelevisies verkocht in 2010 en dat was al 22 procent van de totale TV-verkopen."

De doorbraak is nakende volgens Schouten: "Deze nieuwe vorm van televisie kijken maakt het mogelijk om films en tv series via ’Apps’ op je tv te bekijken maar ook het gebruik van andere applicaties zoals beursnieuws, Youtube, social media en het weer te raadplegen. Bij een enkele tv is het al mogelijk om naast de ’Apps’ ook direct het internet op te gaan en vrij te kunnen surfen. In 2011 wordt dit de nieuwe standaard."

De gemiddelde prijs voor WebTV toestellen bedroeg €1.127. Indien de groei zich voorzet, heeft over 2 jaar meer dan de helft van alle huishoudens de beschikking over een Web TV, volgens de voorspelling van Gfk over tv-verkoop:
2010: 1.926.000 (+3 procent), waarvan 420.000 met internet, ofwel 22 procent
2011: 1.865.000 (- 3,2 procent), waarvan 885.000 met een internetaansluiting, ofwel 47,5 procent
2012: 1.85.000 ( - 1 procent), waarvan 1.225.000 met internetaansluiting, ofwel 66,4 procent

Penetratie WebTV:

• 2010: 8 procent
• 2011: 20 procent
• 2012: 36 procent
• 2013: 56 procent

Naast de ontwikkeling van Webconnected TV zijn het afgelopen jaar ook steeds meer bluray stand-alone spelers en Home Cinema spelers geïntegreerd met internet in het apparaat. Van alle verkochte bluray-spelers is al 47 procent uitgerust met internettoegang, maar bij Home Cinema bluray slechts 8 procent.

Digitale televisie heeft aan het einde van 2010 een penetratiegraad van 67 procent waarvan meer dan de helft is aangesloten via een kabelexploitant en meer dan een kwart via internet.

• Ziggo: 33,7
• KPN: 22,4
• UPC: 16,7
• Canal Digital: 15,3
• Tele2: 6,1
• Kabel overig: 5,8
•  

Gebruikscijfer heeft GfK niet, maar er komt later dit jaar wellicht een eerste indicatie van Kijkcijferonderzoek. Het is nu nog te gering van omvang maar dat kan snel veranderen, ziet ook directeur Bas de Vos van Kijkonderzoek. De enige die ons cijfers verschaftte was de NOS. Daar beginnen we dus onze opsomming van initiatieven en verwachtingen mee in de marktpeiling.

Cijfers NOS Journaal

Lara Ankersmit, per 1 april 2011 Hoofd Nieuwe Media van de NOS brengt het volgende on demand op de verschillende toestellen:
- Philips Net TV/Bluray, Sharp Net TV/Bluray en Samsung Internet@TV/Bluray: laatste NOS Journaal, laatste NOS Acht uur Journaal, Laatste Jeugdjournaal
- Sony Bravia/Bluray: laatste paar NOS Journaals, laatste paar NOS Acht uur Journaals en de laatste paar Jeugdjournaal)

Ze heeft ook al gebruikcijfers, dat wil zeggen de pageviews op de indexpagina over maart 2011:

• Net TV platform (Philips en Sharp gecombineerd): 50.255
• Samsung: 33.313

Van Sony Bravia gebruik heeft de NOS geen duidelijke stats. De cijfers zijn dus nog beperkt. Verder is het NOS Journaal al lang opvraagbaar via de Sony PlayStation. Dat wordt 10.000 keer per dag gevraagd, dus zo'n 300.000 keer per maand, nu nog aanzienlijk meer dan via de tv-toestellen en bluray.

De ontwikkeling is per tv-platform anders gegaan:
Philips en Sharp hebben hetzelfde platform en de NOS-dienst is snel vervaardigd: "De eerste versie is binnen een zeer korte periode gemaakt en bestaat uit webstandaarden. Samsung heeft een eigen SDK [Software Development Kit], waarvoor wij de expertise niet in huis hebben. Deze service is dus door Samsung gemaakt met behulp van de door ons geleverde vormgeving en video content. Voor het Sony platform hebben we slechts een XML feed en vormgeving moeten aanleveren."

Wat kostte dat? Ankersmit: "Voor geen van deze platformen hebben wij betaald, noch zijn wij betaald. Wij waren op elk van deze platformen de eerste of één van de eersten die video aanbood. De meeste tijd is dan ook gaan zitten in het achterhalen van het juiste videoformaat, waarbij we uiteindelijk uit zijn gekomen op een formaat kan worden hergebruikt over de verschillende platformen."

Het videoformaat voor de connected TVs is MP4/H264. "De kwaliteit hiervan is voor de kabelbranche nog niet wat het moet zijn. Wij optimaliseren de video's met name voor het grotere scherm van een tv."

Uitzending Gemist

De NOS was er eerder bij dan Uitzending Gemist, die ook een veel omvangrijker videotheek heeft te ontsluiten. Gerald van der Wijngaart, voorlichter van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO): “We hebben Uitzending gemist voor connected tv volgens de Hbbtv-standaard ontwikkeld. Televisietoestellen die deze standaard ondersteunen, kunnen Uitzending Gemist aanbieden. Door voor Hbbtv te kiezen, is er één standaard applicatie waardoor het beheer overzichtelijk is.

Omdat Philips het verst is met de implementatie van Hbbtv is Philips met haar ook de eerste die Uitzending Gemist kon aanbieden in haar hoofdmenu. Hiermee neemt Philips een voorsprong op Samsung, Sony en LG voor zover dat al zou tellen bij de consumenten. "Inmiddels is Uitzending Gemist ook beschikbaar via Sharp-toestellen en zijn gesprekken met andere aanbieders in een vergevorderd stadium", aldus Van der Wijngaart.

Exploitatiemodel? Van der Wijngaart: "Geen, het is vrij beschikbaar net als via internet. De extra inspanningen voor een kleine vertaalslag zijn nagenoeg verwaarloosbaar."

Nu bieden UPC en Ziggo in een extra pakket Uitzending Gemist tegen betaling aan. Als Uitzending Gemist via tv beschikbaar is, dan kan dat de toegevoegde waarde van dat kabelpakket negatief beïnvloeden. Van der Wijngaart zegt dat Uitzending Gemist via Hbbtv het kabelpakket niet hoeft te bijten: "Uitzending Gemist heeft via de kabel een hogere kwaliteit dan via Hbbtv. Daarnaast bevindt de Hbbtv-applicatie zich nog in de pilotfase.”

Met de kabel is wel een commerciële afspraak gemaakt, maar de inhoud daarvan wil Van der Wijngaart niet uit de doeken doen. Dat is jammer, want het is goed als transparant wordt hoe het publieke Uitzending Gemist commercieel wordt verpatst via de tv-kabel. Overigens zijn geen van de afspraken tussen de NPO en de distributeurs openbaar.

*) Deze artikelreeks is vervaardigd in opdracht van Immovator voor het Mediaparkjaarcongres op 23 juni 2011