BBned eindelijk verkocht, aan Tele2

Op vrijdag 16 juli 2010 maakte Tele2 Netherlands Holding NV (Tele2), een dochteronderneming van Tele2 Sverige AB, bekend dat het een overeenkomst te hebben gesloten voor de overname van 100 procent van de aandelen BBned NV.

Tele2 zal voor de overname een bedrag van 50 miljoen euro op een ‘cash en debt free basis’ betalen, een relatief klein bedrag. De overname is nog onderhevig aan de goedkeuring van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa).

BBned is een telecomaanbieder van vaste netwerkdiensten in Nederland en is actief op de zakelijke, wholesale en consumentenmarkt. Op de zakelijke markt is BBned actief met het merk Bbeyond en op de consumentenmarkt met de merken Alice en InterNLnet.

Henrik Ringmar, CEO van Tele2 Nederland, reageert: “Ik ben verheugd dat wij overeenstemming hebben bereikt met Telecom Italia over de overname van BBned. Dit is een fantastische kans voor Tele2 om zijn positie in de Nederlandse markt te versterken en te profiteren van de schaalvoordelen.”

In 2009 had BBned een omzet van 86 miljoen euro en een Ebits bijdrage van 14 miljoen euro. Tele2 had in 2009 in Nederland een omzet van 630 miljoen euro, dus komt er een kleine 15 procent aan omzet bij.

BBned had het bepaald niet gemakkelijk in de Nederlandse markt. In juli 2009 schreef ik er een uitgebreid verhaal over voor BTG Magazine van de Nederlandse telecomgrootgebruikers, een analyse gevolgd door een interview met de nieuwe Italiaanse baas De Rimini die BBned moest zien te verkopen ofschoon hij dit natuurlijk ontkende:

BBned komt waarschijnlijk in andere handen

Plotseling maakte afgelopen voorjaar de Nederlandse directeur van BBned plaats voor een baas van het moederbedrijf Telecom Italia. Zo'n wissel impliceert meestal weinig goeds. Maar het is de laatste ronde voor BBned in Nederland.

De naam van de nieuwe baas van BBned is Renato de Rimini en via LinkedIn leren we dat hij werkzaam was voor andere dochters van Telecom Italia zoals Telecom Italia Sparkle en Alice/Hansenet in Duitsland waar hij voorzitter van de raad van commissarissen was.

Aanvankelijk weigert BBned een vraaggesprek met als argument dat het bedrijf nog druk werkt aan haar businessplannen als gevolg van de gewijzigde marktomstandigheden. Nadat we wederhoor vragen op een aantal verzamelde feiten, staat De Rimini ons alsnog te woord, open en duidelijk.

Eerst een aantal van die feiten en gebeurtenissen van het afgelopen jaar: BBned kwam het afgelopen jaar nogal negatief in het nieuws, zei het op een open wijze: met tot op heden onvoldoende aangeslagen glasvezelprojecten, met problemen bij provider Alice en met de wissel van directeur.

'Groot gedonder' met glasvezel

Begin 2009 werd eindelijk bekend, bij de overname van Glasvezelnet Amsterdam door Reggefiber/KPN, wat er concreet was aangelegd in Amsterdam:

• 43.000 woningen met glas tot aan of achter de gevel;
• waarvan 8.000 woningen tot in de meterkast aangesloten;
• waarvan dan weer 3.000 actieve klanten.

En dat met de oorspronkelijke inzet bij het begin van Citynet Amsterdam om per eind 2009 de gehele hoofdstad van glas te voorzien. BBned is in Amsterdam de netwerkoperator van de eerste fase van 43.000 aansluitingen. Ze moet samenwerken met Reggefiber voor de infrastructuur. BBned plaatst het glasmodem en activeert de verbinding met de centrale en levert het tv-signaal. De providers leveren internet en telefonie.

De overname van Reggefiber/KPN impliceert dat BBned na het doen van hoge aanvangsinvesteringen en het betalen van veel leergeld simpelweg aan de dijk wordt gezet voor het vervolg. Immers, Reggefiber gaat dan verder met KPN als operator van de 100.000 aansluitingen die volgen na de eerste 43.000.

Amsterdam verweet BBned er niet hard genoeg aan te trekken, vooral met marketing. Maar het probleem was dat BBned die polsstok niet heeft om veel uit te geven aan marketing, terwijl bovendien BBned werd geconfronteerd met veel tragere aanleg dan was voorzien. Een operator leeft van schaalgrootte. Eén van de actieve providers op glas is overigens Alice van BBned.

Gewezen algemeen directeur Arthur van den Ende van BBned in Hoofddorp verweet Amsterdam op zijn beurt dat die niet doortastend de beste wijken had uitgekozen om met glas te beginnen, dat wil zeggen wijken als Amsterdam-Zuid met een dikkere portemonnee in plaats van de arme wijken als Osdorp. En in het geheel waren er problemen met de aanleg volgens Van den Ende:

"Zowel om binnen te komen en apparatuur werkend te krijgen als om die verbindingen vervolgens met storingsvrije diensten op te leveren. We hebben alles gedaan voor dit betrekkelijk geringe resultaat. Klanten ondervonden vaak een groot gedonder en dat helpt het imago van glasvezel in complexen natuurlijk niet."

Glasnet Amsterdam suggereert dat BBned haar marketing niet op orde had. Van den Ende kan daar niet veel mee: "Geef maar aan waar. De prijzen waren scherp, en de kwaliteit wel op orde. Het is breed bekendgemaakt door diverse lokale initiatieven..."

Met de glasvezelprojecten voor consumenten in de Rotterdamse wijken Lloydkwartier en Nesselande ging het bepaald niet beter met in totaal 4.500, met een schamele 500 abonnees een half jaar terug. BBned tekende in Rotterdam voor vijf jaar voor de rol van operator van de glasnetten. Ook daar moest geld bij.

Moeder Telecom Italia boos? Van den Ende: "Zoals elke aandeelhouder dit niet prettig zou vinden. We worden sterk gestimuleerd om te innoveren, wat je ook moet doen om een incumbent te kunnen beconcurreren. Heel belangrijk zijn de lessen die we hebben geleerd. Met deze kennis kunnen we in het vervolg een stuk efficiënter opereren."

Meer succes hadden de projecten elders in een aantal steden. Daar is XMS, een bedrijf van 51 procent Reggefiber en 49 procent BBned, de provider. In zo'n 15 steden is XMS actief. BBned loopt echter tegen het euvel aan dat vaak lokale verschillen optreden in toegepaste technologie en methodes van werken en aansluiten: "Die lokale gemeenschapsinitiatieven zijn heel charmant en effectief. Maar je loopt vaak in elke plaats tegen weer andere specificaties en manieren van samenwerken aan. Dat vergt nogal wat inspanning", wist Van den Ende.

Van den Ende zou er niet rouwig om zijn als Reggefiber en KPN gingen standaardiseren: "Een de facto standaard maakt het makkelijker om op diverse plaatsen uniform aan te bieden en dat met de initiatieven van Regge/KPN zoiets kan gebeuren."

Dat gebeurt inmiddels ook, maar Van den Ende mocht dat niet meer meemaken: BBned heeft tot nu toe forse verliezen geboekt op de glasprojecten voor consumenten, lijkt het. Van den Ende toen: "De inkomsten zijn lager dan begroot, dat is duidelijk. We zijn niet tevreden."

Alice in problemen

Erger nog, het moederbedrijf nam het Van den Ende wel kwalijk dat het misliep, ook al kon BBned er weinig aan doen. Wel had BBned de zaken wat beter moeten leiden bij de nieuwe provider Alice. Daar ging een paar maanden terug de klantenwerving Alice op een laag pitje tot de dochter van Telecom Italia de operationele problemen onder de knie had. Alice bevestigde dat ze de processen, de levering aan nieuwe klanten en het call-center niet op orde had.

De marketinginspanning werd verlaagd, en daarmee het budget verminderd. Dat was jammer want Alice had naar eigen zeggen in een korte periode een kleine 100.000 klanten weten te interesseren.

Alice zette inmiddels het marketingprogramma 'World of Alice' in gang, ondermeer als sponsor van de TT in Assen, in de poging de groei van het klantenbestand op het oude niveau te laten voortgaan. Dat is moeilijk in een verzadigde breedbandmarkt waar je klanten voornamelijk weglokt met lage prijzen, dus een lage marge.

De problemen gingen gepaard met 'enig verloop' van personeel, om te beginnen aan de top met het vertrek van Arthur van den Ende. Hij was commercieel directeur van BBned van 2000 tot april 2008. Vanaf april 2008 was hij algemeen directeur van BBned, nadat Hans Rietkerk na bijna acht jaar lang directeur te zijn geweest, plotseling opstapte.

Per juni 2009 was het ook voor Van den Ende einde oefening. De motivering van BBned bij het vertrek van Van den Ende: "We willen op de zakelijke en de consumentenmarkt het alternatief zijn. En ook naar de toekomst toe dat alternatief steeds sterker uitbouwen als multi-access aanbieder." Er was nog meer aan de hand, zoals u hieronder uit de mond van Renato de Rimini kunt vernemen. BBned is aldoor heel erg open geweest en is niet een partij die de waarheid verzwijgt.

Markt BBned

BBned zei dat er geen grote sanering plaatsvond. Dat is ook te staven met cijfers uit de verlagen van Telecom Italia: Voor heel European Broadband waren er 2.912 werknemers eind 2008, zo'n 280 minder dan begin 2008. Vooral het aantal personen met een tijdelijk contact daalde: van 610 naar ruim 350.

Wie tegenwoordig wil weten hoe het met personeelsverloop bij een bedrijf zit, heeft een goede bron in LinkedIn. Bij de vertrokken personeelsleden die een profiel bij LinkedIn hebben, zien we als laatste staan Harold Brusse, verantwoordelijk voor ondermeer facturering tot januari 2008, dus al anderhalf jaar geleden.

Bij de nieuwkomers is de meest opvallende Leonie Wiebe die in juni 2009 in dienst trad als 'Change Coordinator' na een loopbaan bij telecombedrijf Nortel en confectieconcern C&A. Bovendien kwam er een 'leveringscoördinator BCM' die voorheen stagiair was bij Atos Origin, een 'Teamleader Facilities' afkomstig van Mexx, een nieuwe man op de zware functie van Senior Procurement Officer (Erwin van der Ham) die voorheen telecominkoop deed bij Canon Europa een 'Revenue Assurance consultant' die hiervoor bij het UWV emplooi vond.

De wholesale tak van BBned levert breedbanddiensten aan netwerk operators, system integrators en service providers. . Op de site staan AT&T, BT Nederland, Colt, Easynet, EspritXB, Getronics, InfoPact, Interoute, InTouch, Orange, Priority, Scarlet, T Systems, The Network Factory, Unet, Verizon, Voiceworks. Zeg maar dat alleen Tele2 (Versatel) ontbreekt.

Het zakelijk retailmerk BBeyond komt een aantal van deze partners ook egen op de zakelijke mkb- markt,. BBeyond focust zich immers op de mkb-markt terwijl bepaalde spelers zoals Getronics, BT, Easynet zich meer richten op de corporate markets.

Ofwel met moederbedrijven als BT, FT, DT, Vodafone, Verizon en Telecom Italia van BBned zelf lijkt het net of Nederland een geweldig levendige telecommarkt kent met grote spelers die leven in, zoals we dat op school leerden, 'volkomen concurrentie'. Dit beeld stemt niet overeen met de werkelijkheid. KPN maakt hier de dienst uit met 2,5 miljard omzet op de zakelijke markt in Nederland, exclusief Getronics. De rest verdeelt naar schatting zo'n 32 procent ofwel bijna het derde gedeelte van de markt. De vijver is te vol, dat kan iedereen zien.

Verliezen voor BBned

Uit het jaarverslag over 2008 van Telecom Italia is het volgende te halen voor BBned:

• Omzet van 77 naar 84 miljoen, een toename met 9 procent
• Ebitda van 16 naar 7 miljoen, 56 procent daling
• Ebit van 4 miljoen negatief naar 17 miljoen negatief
• Investeringen: 14 naar 25 miljoen, toename bijna 80 procent

In de resultaten over het eerste kwartaal 2009 van Telecom Italia staat BBned niet apart genoemd, maar de cijfers zijn te herleiden uit de resultaten van de divisie European Broadband. Als we daar de cijfers van Hansenet/Alice in Duitsland vanaf trekken:

European Broadband

• Omzet totaal: 308 miljoen omzet (- 5 procent)
• Ebitda: 62 miljoen (+ 1,5 procent)

BBned:

• Omzet: 22 miljoen (+ 10 procent)
• Ebitda 3 miljoen (was 2 miljoen)
• Ebit: - 2 miljoen (was - 4 miljoen)

Kortom, over 2008 heeft BBned slecht gepresteerd, maar in het eerste kwartaal van 2009 is het herstel al ingezet zo te zien. Op grond van de resultaten van 2008 is het duidelijk dat de algemeen directeur is vervangen, op grond van de resultaten van 2009 niet.

Interview met De Rimini

En zo krijgen we dan na veel omhaal Renato de Rimini te spreken, een zakenman met een grote staat van dienst bij Telecom Italia en dus veel kennsi van de telecommarkt en van strategie in het algemeen. Hij toont zich ook een charmeur toon op de vraag naar zijn leeftijd: met een 'prachtige vrouw' in zijn omgeving - marketing manager Hilda Koenes - is dat geen gespreksonderwerp. En geheel in geest van het land waar wij steeds minder van begrijpen beantwoordt hij de vraag naar Berlusconi: "Deze regering heeft veel goeds gedaan."

Dan de moeilijker onderwerpen, om te beginnen het grote verlies van BBned over 2008. De Rimini: "De belangrijkste reden was de lancering van de provider Alice voor de consumentenmarkt. In 2008 leidde dit tot hoge uitgaven voor marketing, zoals reclame voor merkbekendheid. De introductie slaagde. In een breedbandmarkt die al zo rijp was als de Nederlandse wisten we niettemin tot mei van dit jaar al een kleine 100.000 klanten binnen te halen."

En dus is er een eenvoudige verklaring voor de verbetering begin 2009: "We hebben de investeringen in het merk Alice teruggeschroefd en zijn gaan werken aan de efficiency van BBned in het geheel en Alice in het bijzonder. Ook dat is goed geslaagd, want de halfjaarbalans 2009 zag er heel aardig uit."

Niettemin moest Arthur van den Ende het veld ruimen per juni 2009.Dit heeft Renato niet gezegd. De Rimini maakt er geen geheim van dat Rome verordonneerde dat de klok geslagen had voor Van den Ende: "BBned had een krachtiger invloed nodig van de aandeelhouder Telecom Italia. Dat was de reden om mij algemeen directeur te maken."

Over de reden dat hij na president-commisaris van Hansenet in Duitsland ook de dagelijkse directeur werd van de Nederlandse dochter van Telecom Italia: "Ik heb veel ervaring met breedband opgedaan bij in mijn rol als Chairman of the Supervisory board van Hansenet. Daarnaast ben ik al sinds een jaar lid van de Board of Directors van BBned. . Ik ben al 18 jaar voor Telecom Italia werkzaam geweest in het buitenland, zoals lang in Zuid-Amerika."

Over het exacte aantal medewerkers van BBned wil De Rimini echter geen helderheid verschaffen: "We werken veelvuldig met tijdelijke krachten. Daarin zijn we flexibel en daardoor wisselt de personeelssterkte voortdurend. Er heeft geen reductie in personeel plaatsgevonden. Het gemiddeld aantal medewerkers van BBned groeit al jaren. Voor het eerst dit jaar zien we een stagnatie in het gemiddeld aantal vaste medewerkers. Heel ruwweg staan er nu 350 mensen op de loonlijst."

Telecom Italia heeft laten doorschemeren zich te willen concentreren op kernactiviteiten in Italië en Zuid-Amerika. Daar hoort European Broadband niet bij. Is European Broadband te koop? "Daar wil ik niets over zeggen. Dat kunt u beter vragen bij Telecom Italia."

Maar het standaard antwoord dat Telecom Italia actief blijft in Nederland laat De Rimini achterwege : "Telecom Italia heeft al veel gezegd over haar strategie met European Broadband. Dat is openbaar." De Rimini heeft gelijk.

Al in april was er een inschrijving voor Hansenet. Telefonica, Vodafone en de Duitse provider United Internet boden op Hansenet. Dat zou ongeveer 1 miljard euro moeten opbrengen. Tot een verkoop kwam het tot op het moment van schrijven niet, wat een tegenvaller is voor de Italianen. Want die zouden met verkopen 3 miljard euro willen wegwerken van de schuld. BBned brengt dus ook veel minder op dan Hansenet, gezien de omzetverhoudingen hooguit 200 miljoen euro. Maar in de huidige markt waarschijnlijk nog niet de helft daarvan.

Want wat is BBned hier eigenlijk waard?Die vraag stellen we De Rimini niet direct. Hoe staat het met het zakelijke klantenbestand in Nederland?

"Het gaat goed met BBeyond in de zakelijke markt. We hebben recentelijk een groot multi-acces VPN netwerk geleverd aan een publieke autoriteit verantwoordelijk voor de gehele watercyclus in een deel van Nederland. Daarnaast hebben we voor een belangrijke speler in de tandzorg al zijn locaties gekoppeld met een VPN gecombineerd met een managed telefonieoplossing.”

Zijn er niet veel te veel spelers voor de kleine ruimte die KPN laat in de (groot)zakelijke markt? Moet er meer samenwerking komen (= consolidatie)?

De Rimini: "BBeyond richt zich primair op het midden en kleinbedrijf in Nederland en ervaart hier voldoende ruimte. Er valt niets te zeggen over mogelijke samenwerking."

Moet de toezichthouder KPN harder aanpakken?

De Rimini: "De Opta heeft recent wat flinke maatregelen aangekondigd, vooral in de glasvezelmarkt(zowel consumenten als zakelijk). Deze besluiten komen nog voor de bestuursrechter dus we wachten dat af."

Wat betekent dit voor de investeringen als operator voor de glasnetten in Amsterdam en Rotterdam?

De Rimini: "Dat is onderdeel van de brede strategie die we ontwikkelen met glasvezel. We bouwen aan een nieuwe raamwerk van wat we precies willen en kunnen doen."

Op de consumentenmarkt heeft BBned nu drie providers, Alice, InterNLnet en XMS (51 procent Reggefiber, 49 procent BBned). Dat lijkt wat veel en integratie is nodig, wellicht na een overname van het aandeel van Reggefiber in XMS?

De Rimini: "Ik denk dat we tot een integratie moeten komen, zeker met de activiteiten aan de achterkant. Aan de voorkant moet je voor de consument met je specifieke merken wellicht helder zichtbaar blijven. We zullen overleggen met Reggefiber over de toekomst van XMS, maar op dit moment zijn er geen plannen voor overname."

De grote vraag - die wellicht op het moment van lezen is beantwoord - is natuurlijk of er een partij is die zowel interesse heeft de zakelijke - als in de consumententak van BBned. Vodafone lijkt de meest aangewezen partij, net als in Duitsland. Ook T-Mobile kan met BBned uitbreiden op de zakelijke markt en als internetprovider.

Naschrift: Uiteindelijk ging BBned dus niet naar een mobiele aanbieder in Nederland maar naar Tele2 dat, na de overname van Versatel, zich kan ontpoppen tot een krachtiger concurrent van KPN.