Fok: de boel bij elkaar houden

De officiële naam is FOK!, maar we beperken dat om de vorm tot 'Fok'. De gemeenschap zag het licht op 12 oktober 1999 dankzij een initiatief van Danny Roodbol (36). Hij is nog steeds de eigenaar. Inmiddels heeft de Rotterdammer er een broodwinning aan. Twee andere 'system admins', Peter Breuls (24) Johan Heslinga (47) ontvangen een bescheiden onkostenvergoeding. Andere 'system admins' zijn partner Yvonne Heslinga (ook beheerder van Forumeerstewereldoorlog.nl), Daniëlle Gordens en Timo Brockhus. Zij geven ook leiding aan de 'crew' van circa 250 vrijwilligers met functies op Fok.

 

Naast 'frontpage', forum, weblog, fotoboek, sportmanagers en games als webonderdelen is er sinds 2003 Fokradio en sedert 2004 Foktv. Er kwam een vorm van literatuur voort uit Fok, Dagboek van een Kindermeisje.

 

 

Fok haalt schaars de publiciteit, bijvoorbeeld dit jaar met de actie van The Joker. Deze bemachtigde een identiteitskaart van zijn gemeente met de afbeelding van the Joker uit Batman. De publicitaire doorbraak kwam vroeg, met het tv-programma Big Brother in 1999. Fok werd vanzelf de thuishaven van discussies over bewegingen van de BB-deelnemers die niet op tv maar wel online te zien waren.

We hadden de streams natuurlijk zelf moeten hebben, verzucht Johan Heslinga, op Fok bekend als 'iteejer'. Fok had veel meer kunnen gaan betekenen, maar we waren niet ingericht om iets met al die publicitaire aandacht te doen.

Als het aan Heslinga ligt gaat fok veel meer op de trom roffelen met aardige inhoud die de community voorbrengt. Dat moet wel gestimuleerd worden, van binnenuit. Een voorbeeldje: We hebben hele aardige fotowedstrijden, maar we weten de fabrikanten er niet van te overtuigen van ons omvang dat ze een camera als prijs beschikbaar moeten stellen. Dan is de prijs weer een of ander t-shirtje.

 

 

Misschien is die externe beperking ook een reden dat het intern crescendo gaat: van 1 miljoen pageviews per dag in december 2002 tot 2 miljoen in maart 2005 naar 3 miljoen in juni 2006. Een jaar later, in juni 2007, passeerde het aantal bijdragen ('posts') de 50 miljoen.

Een mooier cijfer is de officieel 180.000 geregistreerde gebruikers, volgens Heslinga zo snel groeiend dat het nog in 2007 op 200.000 kan komen. Officieel geldt een cijfer van 1 miljoen 'unieke bezoekers' per maand, die vrijwel allen op Frontpage en het forum komen. Die 'unieke bezoekers' is vaak wat overtrokken op het internet. Belangrijker is een gemiddelde van zo'n 6.000 bezoekers op de site. Fok telt op Games ruim 200.000 bezoekers per maand, op het weblog 140.000, bij Sport 90.000 en het Fotoboek 60.000.

 

Fokkers zijn trouw, volgens Heslinga, en gemiddeld actief. Hij laat zich ontvallen: GeenStijl is populairder en heeft het goed gedaan maar de bezoekers zijn niet trouw. Als er morgen een leukere site elders is, gaan ze weg. En Hyves dan, dat hogere bezoekcijfers haalt dan Fok? Daar gebeurt niet zo heel veel.

 

Fok zelf poogt bezoekers ook meer te binden, met een fotosite ('fotoboek') en een weblog. Inmiddels staan er 13.000 fotoalbums. Ook verbreedt de site qua leeftijd, denkt Heslinga: Bij aanvang was de gemiddelde leeftijd zo'n 18 tot 19 jaar, nu ligt die rond de 24, 25 jaar. Ondertussen werd Fok zelf acht jaar ouder, wat de toename van de gemiddelde leeftijd relativeert.

 

Cijfers van de Stir toonden aan dat het bereik onder mannen/jongens 3,9 procent is onder vrouwen/meisjes 2,6 procent: ofwel, tweederde van de bezoekers is geen vrouw. Het bereik in de categorie 13-34 jaar is 6,6 procent. De Stir heeft eerder dit jaar 6,2 miljoen bezoeken (dus niet: bezoekers) per maand geregistreerd.

 

 

 

De klas uit sturen is geen favoriete bezigheid van de 'crew', vindt Heslinga: is iemand toe aan een ban, dan kun je hem beter proberen aan te spreken, per e-mail of direct bericht vanaf de site. Anders gaat' ie nog erger fikken en elders tekeer.

Wijsheid bracht de praktijk ook voor de gedragsregels: We begonnen, geloof ik, met acht a4tjes vol. Dat kwam, als ik dat nu nog lees, enorm dirigistisch over. Vanuit angst geformuleerd. Nu redeneren we vanuit de kracht van de community als geheel. Dus geldt er nog één regel: 'Doe normaal.

 

Sommigen weten niet wat 'normaal' is. En wij zijn geen heropvoedingskamp. En door beneveling neemt het normbesef ook wel eens af. Als een stel jongens afspreekt om na een feestje 's nachts op Fok nog even verder te keten dan brengt dat doorgaans niet het beste naar boven in die lui.

En, geeft Heslinga in zijn kalme pose toe, het is wel eens spannend: Binnen de grenzen van de wet moet je alles kunnen zeggen, maar een aantal bezoekers vindt het leuk om die grenzen niet alleen op te zoeken, maar ook om eroverheen te gaan of ze op te rekken.

Is dat niet schrikken, van de spreekwoordelijke kaalkopjes etc.? Wij hebben in de loop der jaren echt alles al zien passeren. We spreken ze aan. Wat blijkt dan: De grootste schreeuwlelijken hebben vaak een klein hartje. Als je ze dan spreekt dan moeten ze de hond uitlaten, gaan koken of de baby voeden of naar huis omdat ze niet te laat mogen komen. Dat soort volk.

Fok telt ook een groot aantal specialistische fora, waar 'tamelijk streng' wordt gemodereerd: Bijvoorbeeld een forum over het tv-programma 'De Gouden Kooi': als daar iemand over een negroïde deelnemer zegt dat die op een aap lijkt, wordt dat verwijderd en krijgt degenen die dat schreef een waarschuwing en bij herhaling een ban

 

Het 'zelfreinigend vermogen' werkt het best: Het is uiteraard onfatsoenlijk en verwerpelijk om Marijnissen allerlei pijnlijke en akelige ziektes toe te wensen. Dat staat onze gehele crew tegen. Toch zullen er op dat soort opmerkingen een groot aantal verontwaardigde reacties volgen, meerdere steunbetuigingen aan Marijnissen, en veroordelingen van degene die zich zo negatief uitte.

 

Fok gaat dan uit van het evenwicht van het geheel: Het positieve gevoel wat dat oplevert bij in dit geval Marijnissen, zal in veel gevallen het negatieve gevoel van de oorspronkelijke verwensing ruim compenseren. Dat er gekken zijn die van alles roepen is iedereen wel bekend, maar als er dan een groot aantal steunbetuigingen aan de gewraakte komt is dat vaak wél een welkome verrassing. Bezoekers bezorgen elkaar en hun objecten doorgaans beperkte schade. Wat dieper zijn de wonden binnen de 'crew', weet Heslinga: De gemoederen lopen soms heel hoog op. Ik heb door meningsverschillen en conflicten hechte vriendschappen tussen leden van de crew kapot zien gaan. Ze zijn er ook zo intensief mee bezig soms, voor sommigen is Fok het belangrijkste dat ze hebben qua sociaal contact.

 

 

Heslinga wil niet zeggen dat internet op zichzelf de confrontaties niet heeft aangescherpt, maar relativeert: Ik denk niet dat je kan zeggen dat het internet de mores heeft veranderd. De confrontatie is directer, de informatievloed veel intensiever. Kip en ei, je kunt net zo goed beweren dat internet mogelijk is geworden door een veranderde instelling van de westerse mens.

 

En dat brengt Heslinga bij een 'algemenere beschouwing': De maatschappij en de techniek die ze gebruikt hangen enorm nauw samen. Eind 19e eeuw kwam Freud met theorie over overdruk en sublimering. Dit model zag je ook exact bij de ontwikkeling van de stoommachine. Overdruk culmineerde in de eerste wereldoorlog. De huidige tijd toont een enorme informatielawine, iedereen wil en kan zijn standpunten en waarheid kwijt in voortdurende interactie. De zelfdefiniëring wordt er steeds meer door bepaald. Of die behoefte voorkomt uit de aanwezige techniek, of dat die techniek ontstaan is vanuit die behoefte is een kip en ei vraag. Het gaat om de innige samenhang.

 

Dus, nogmaals, liever de boel 'bij elkaar houden' dan trachten zwaar te corrigeren en bij te sturen. Internet in een kwaad daglicht stellen vanwege de forums en reacties, vindt Heslinga een gotspe:

Dat anonieme communicatie en het fatsoen ineens punten van overweging worden is banaal in een tijd dat we in de realiteit zo schaamteloos omspringen met levens, of dat nu in Darfur is, de bioindustrie, met asielzoekers of Irak. Wat dient dan die enorme ophef over wat negatief getinte opmerkingen op internet?