GeenStijl mocht artikel geheel overnemen
De kwestie betrof een artikel van 21 december 2008 onder de kop Loco-burgemeester Nijmegen bedreigt Rutger. Naar aanleiding van de bekend geworden confrontatie van GeenStijl-verslaggever Rutger Castricum met toen nog minister Ella Vogelaar van april 2008.
"Ik had die klootzak van GeenStijl bij het beruchte interview gewoon voor zijn kont geschopt", zei de Nijmeegse wethouder Hans van Hooft (SP) ten aanzien van het aanhoudend aandringen van Castricum. Het artikel voegde GeenStijl toe in de vorm van een plaatje (jpg-bestand) inclusief foto, met een link vanuit het artikel.
Met een beroep op het auteursrecht spanden de Nijmeegse Stadskrant en haar medewerker bij de kantonrechter van de Rechtbank Amsterdam een rechtszaak aan tegen GS Media BV, de uitgever van GeenStijl en 100 procent dochter van Telegraaf Media Groep. De journaliste eiste 1.155 euro wegens overname van haar artikel, dat is drie keer het honorarium van 385 euro voor het interview, plus rente en incassokosten.
GeenStijl voerde aan dat sprake is van de persexceptie in artikel 15 Van de Auteurswet: " Als inbreuk op het auteursrecht op een werk van letterkunde, wetenschap of kunst wordt niet beschouwd het overnemen van nieuwsberichten, gemengde berichten, of artikelen over actuele economische, politieke, godsdienstige of levensbeschouwelijke onderwerpen alsmede van werken van dezelfde aard die in een dag-, nieuws- of weekblad, tijdschrift, radio- of televisieprogramma of ander medium dat eenzelfde functie vervult, zijn openbaar gemaakt, indien:
het overnemen geschiedt door een dag-, nieuws- of weekblad of tijdschrift, in een radio- of televisieprogramma of ander medium dat een zelfde functie vervult..."
Met als voorwaarden ondermeer: de bron, waaronder de naam van de maker, op duidelijke wijze wordt vermeld; en het auteursrecht niet uitdrukkelijk is voorbehouden."
Wat dat laatste betreft: Ten aanzien van nieuwsberichten en gemengde berichten kan een voorbehoud niet worden gemaakt.
Op 12 mei jl. wees de rechter vonnis in het nadeel van de krant. GeenStijl had juist gehandeld met de publicatie. Eiseressen werden ook veroordeeld tot het vergoeden van de proceskosten van GS Media, voorlopig begroot op 5.300 euro. De rechter ging uit van het standaard tarief van 180 euro per uur en niet van de 340 euro per uur dat Kennedy van der Laan in rekening brengt bij de Telegraaf-dochter.
De Stichting Nijmeegse Stadskrant voerde volgens de rechter onterecht aan dat ze auteursrecht heeft over de opmaak van het artikel, dus de vorm. Ook kon de uitgever niet hard maken dat ze het auteursrecht over de foto van het artikel van wethouder van Hooft bezat.
Het ging hier om de 'persexeptie', de uitzondering voor de pers om over te nemen. De grenzen hiervan liggen niet vast. Ten eerste is de vraag wat je mag overnemen. In dit geval was een interview in zijn geheel overgenomen.
Het ging om een fors stuk tekst, veel meer dan nodig was om te citeren. De rechter vindt echter dat het interview "is aan te merken als een nieuwstijding of gemengd bericht dat louter het karakter van een persbericht draagt."
De tweede vraag is of GeenStijl zich tot de pers kan rekenen. Dat doet de uitgave zelf wel: "Op GeenStijl wisselen nieuwsfeiten, schandelijke onthullingen en journalistiek onderzoek elkaar af met luchtige onderwerpen en prettig gestoorde onzin. De redactie informeert dagelijks ruim 230.000 bezoekers over de andere kant van het nieuws. De site behoort tot de top 10 van best bezochte actualiteitensites van Nederland."
De rechter vindt dat ook: "Gedaagde is een nieuwsorgaan gericht op digitale nieuwsvoorziening via haar website GeenStijl."
Dus je mag uitgebreid artikelen overnemen, veel meer dan benodigde citaten. En heel veel weblogs zijn te bestempelen, of doen er goed aan zichzelf als zodanig te afficheren, als 'nieuwsorgaan'. Als 2 x 2 = 4, dan mogen heel veel uitgaven artikelen van flinke omvang overnemen.
Overigens heeft GeenStijl het gewraakte plaatje verwijderd en ook niet teruggezet. Is het kwijtgeraakt? De redactie van GeenStijl wenst geen serieus antwoord te geven op de vraag om welk reden de links naar de afbeelding van het artikel niet meer werkt.
Wat vinden onze experts van het vonnis?
Wat vinden de experts?
9 jun 2010 Het is een terecht vonnis, want de van toepassing zijnde wetsartikelen worden helder naar voren gebracht. Persexceptie in artikel 15, het citaatrecht in artikel 15a Auteurswet, artikel 10 EVRM. De verhandeling vind ik duidelijk.
Over artikel 15 een stuk uit een eerder verweerschrift van mij:
Dagbladen hebben als doel om burgers middels hun persartikelen te voorzien van maatschappelijke ontwikkelingen. Het is immers in het algemeen belang dat het publiek kan kennisnemen van (actuele) gebeurtenissen waarover in de pers wordt gepubliceerd. Het recht op informatie is van zo immens belang dat dit recht is neergelegd in artikel 10 van het EVRM. De vrijheid op nieuwsvergaring is van dermate belang dat de Auteurswet in artikel 15 een beperking op het auteursrecht kent.
De vraag wordt opgeworpen in bovenstaand artikel wat er nog resteert van het Auteursrecht als hele artikelen overgenomen mogen worden. Ik vind dat het over te nemen artikel al een dusdanig extract is, dat er niet meer uit te citeren valt.
Bovendien wordt gesuggereerd dat dat bloggers zich eenvoudig onder de pers kunnen scharen en ook vrijelijk kunnen citeren. Dat lijkt me juist: zijn bloggers niet ook slechts met hun mening bezig en citeren zij uit stukken om hun verhaal te onderbouwen? Het citeren is makkelijk door het hele artikel te plaatsen, of een deel ervan. Bovendien gaat het vaak om nieuwsberichten waar de bloggers het over hebben.
Zijn er nog grenzen met citeren? Ja, het moet wel echt om citeren gaan. Het kan niet zo zijn dat je een hele website maakt met allerlei artikelen. Elk geval en omstandigheid zal opnieuw bekeken moeten worden.
Voor mij geldt ook hier de 'free flow of information'. De enige bedenking die ik heb, zijn dagbladen die een nieuwe inkomstenbron denken te hebben gevonden en sommaties sturen voor vermeende auteursrechtinbreuk.
En dat terwijl er een beperking zit op die auteursrechten. Het is bedenkelijk dat dagbladen wel op het internet publiceren, de artikelen eenvoudig over te nemen zijn (technische voorzieningen zijn mogelijk, maar worden niet gebruikt), bij vermeende inbreukmakers niet eerst een sommatie gestuurd wordt om de artikelen te verwijderen, maar direct een factuur.
Die loopt hoog op met de schade freelancetarieven plus een 'boete' van 100 procent en bovendien administratiekosten/advocaatkosten/zoekkosten). Ja, zulk handelen vind ik zeer bedenkelijk. Het mooie van internet wordt zo om zeep geholpen. En dat was niet de bedoeling van het internet.
Blijf weg uit het internet als je niet wilt voldoen aan de regels die daar gelden. When in Rome, do as the Romes do (Aurelius Ambrosius).
Als je middels het internet geld wilt verdienen, dan moet je inventief zijn. Ik ben er ook niet voor om klakkeloos elkaars artikelen over te nemen. Vooral niet als met mijn intellectuele inbreng een ander eer gaat behalen.
Daarom mag iedereen alles van mij overnemen zolang maar mijn naam erbij staat en een URL naar mijn website of het desbetreffende artikel geplaatst wordt. Mijn vindbaarheid op internet is mede daardoor geoptimaliseerd.
En volgens mij is dat hoe het internet gebruikt moet worden.
Niet als foute inkomstenbron omdat de advertentie-inkomsten niet voldoende zijn.
Trouwens heb ik uit betrouwbare bron vernomen dat geen enkel dagblad op de wereld winst kan draaien door internet. Maar geen enkel dagblad durft er meer vanaf.
9 jun 2010Pers mag pers bevatten. Zo’n beetje alle nieuwsmedia vallen onder het begrip pers. Ook blogs, zoals GeenStijl. GeenStijl mag nieuwsberichten – ook al zijn ze auteursrechtelijk beschermd – overnemen en openbaar maken, mits zij de bron duidelijk vermeldt. Gewoonlijk aangeduid als de persexceptie.
De gedachte achter de persexceptie is dat persmedia moeten kunnen berichten over actuele onderwerpen, ook als het onderwerp een auteursrechtelijk beschermd werk bevat. De bronvermelding beschermt de zogenoemde persoonlijkheidsrechten van de maker. Daaronder vallen het recht zich te verzetten tegen openbaarmaking zonder naamsvermelding alsmede het recht zich te verzetten tegen wijziging en aantasting van het werk. Zolang er bronvermelding plaatsvindt, is het auteursrecht van de maker voldoende gewaarborgd.
Zo mag GeenStijl bij een bericht over de Nijmeegse wethouder H. van Hooft een hyperlink plaatsen met een scan uit de Nijmeegse Stadskrant van een (auteursrechtelijk beschermd) interview met Van Hooft. Immers, sprake is van pers in pers. Bovendien vermeldt GeenStijl de bron. In zoverre een heldere en begrijpelijke uitspraak van de rechtbank (sector kanton) Amsterdam van 12 mei 2010.
Wat mij betreft had GeenStijl ook zonder een beroep op de persexceptie via een hyperlink of deeplink naar het bewuste interview mogen verwijzen. Hyperlinken, inclusief deeplinken, wordt over het algemeen niet als openbaar maken beschouwd, in ieder geval wanneer het gaat om informatie die met toestemming van de maker op internet openbaar is gemaakt. Een en ander onder het mom van “wie iets op internet zet, accepteert dat ernaar wordt ‘gehyperlinkt’ ”, waarbij van belang is dat wanneer op de link geklikt wordt, meteen te zien is van wie de informatie afkomstig is, oftewel dat de bron zichtbaar is.
Dat de hyperlink van GeenStijl verwijst naar een scan van een krantenartikel en niet naar een link op internet, bijvoorbeeld een pagina van de website van de Nijmeegse Stadskrant, maakt mijns inziens niet zo veel verschil. Het interview had evengoed met toestemming van de maker op internet geplaatst kunnen zijn. Het staat immers in het online archief van de Nijmeegse Stadskrant, zie http://www10.antenna.nl/nsk/index.php?optie=zoeken (zoekterm ‘probleemwijk’).
Waar het om gaat is, dat een hyperlink of deeplink mag verwijzen naar een al openbaar gemaakt werk waarbij direct de bron te zien is. Daarmee is, net als bij de persexceptie, het auteursrecht van de maker voldoende gewaarborgd. Nu GeenStijl een link heeft geplaatst naar een al openbaar gemaakt werk waarbij de bron duidelijk zichtbaar is, had GeenStijl naar mijn mening de zaak eveneens met een beroep op de ‘hyperlink-doctrine’ kunnen winnen.
9 jun 2010Er is nog meer dan genoeg van het auteursrecht over: er moet sprake zijn van een persmedium, het moet een actueel nieuwsbericht zijn en het auteursrecht moet niet uitdrukkelijk zijn voorbehouden. GeenStijl is zonder twijfel een nieuwsmedium
Hier had ik al over geblogd:
Overnemen van nieuwsberichten is voor veel bloggers doodnormaal, maar nieuwsmedia kunnen er aardig over schuimbekken. De situatie is niet eenvoudig: in de Auteurswet staat (artikel 15) de zogeheten persexceptie, het recht voor nieuwsmedia om actuele berichten van elkaar over te nemen. Daarbij moet wel bronvermelding worden gehanteerd, en mag het auteursrecht niet zijn voorbehouden. Zo’n voorbehoud staat vaak in het colofon trouwens, en het is de vraag of dat genoeg is.
Een open discussiepunt is of blogs überhaupt onder deze exceptie kunnen vallen. In 2000 werd dit voor Kranten.com onder bevestigd beantwoord. Bij de laatste wetswijziging in 2006 van dit artikel werd “een ander medium dat eenzelfde functie vervult” toegevoegd aan het lijstje van media die van deze uitzondering gebruik kunnen maken. Daarbij werd opgemerkt:
Afhankelijk van de concrete omstandigheden van het geval kunnen de websites van een schoolkrant, een sportvereniging en een individuele website binnen de reikwijdte van de beperking vallen. Rechthebbenden die daar bezwaar tegen hebben kunnen hun belangen beschermen door het maken van een voorbehoud.
Echter, in 2008 moest blogger Joffrey Vermeule nog 365 euro betalen voor overname van een nieuwsbericht. Zijn blog was geen nieuwsmedium. Ook enkele andere blogs konden niet met deze exceptie wegkomen.
Recente nieuwsbrieven
Netkwesties © 1999/2024. Alle rechten voorbehouden. Privacyverklaring
