NRC heeft HetVrijeVolk.com onterecht als 'extreemrechts' betiteld. Die klacht van de website ligt voor bij de Raad voor de Journalistiek. NRC treft wederom Micha Kat, maar ontmaskerde de echte eigenaar van de site.
Ruim vier jaar geleden schreef Netkwesties over de strijd op internet van journalist Micha Kat tegen ex-opdrachtgever NRC Handelsblad. Ondertussen bundelde Kat zijn online in het boek 'Lux, Libertas en Leugens - het morele en journalistieke verval van NRC Handelsblad'.
NRC verkoos 'negeren' boven een juridische strijd. Die zou ook lastig zijn geworden: met het bestrijden van de leugens en roddels van Kat had NRC, impliciet, ook de gegronde aantijgingen moeten duiden.
Toch ontmoette NRC gisteren Kat voor de Raad voor de Journalistiek. Echter, met Kat als klager. De NRC-bestrijder trad op namens HetVrije Volk.com. Micha Kat schrijft ervoor, onder meer tegen NRC gericht. Zijn NRC Ombudsman-stukken verschijnen nu op een eigen domein en de krant is ook een doelwit op Klokkenluideronline.nl.
'Rechts' platform
Op HetVrijeVolk.com publiceerde een groot aantal auteurs inmiddels enkele duizenden artikelen. Die kan men, uitgaande van traditionele politieke verhoudingen, als 'rechts' tot 'zeer rechts' betitelen.
Maar niet als extreemrechts, meent de redactie, want discriminatie noch andere vormen van wetsovertreding vinden er een plek. Al hebben de bijdragers het zelf moeilijk met de terminologie en etiketten. Hoe dan ook, NRC, zo luidt de klacht, heeft op 25 augustus 2007 met het artikel Opkomst en ondergang van extreemrechtse sites een grens overschreden.
Het stuk was van de hand van redacteur Joep Dohmen die uitgebreid onderzoek deed. De inleiding: Het aantal rechtse en extreemrechtse sites groeide de afgelopen jaren explosief. Hier wordt anoniem gescholden, belachelijk gemaakt en beledigd. Maar justitie treedt sinds vorig jaar harder op.
In dat laatste artikel is een onderscheid gemaakt naar categorieën. Voorheen stond er een uitgebreide, maar moeilijk te lezen tabel bij met titels van websites en kwalificaties in kleurtjes weergegeven.
Deze bijlage had als titel 'Rechts-extremistische sites in Nederland - onderzoek naar extreemrechtse uitingen op internet, NRC Handelsblad 25 augustus 2007'. Dat zegt HetVrijeVolk.com in haar klacht. NRC zegt dat de titel luidde: Onderzoek naar extreemrechtse uitingen op internet. [toegevoegd aan dit artikel op 13-11-2007] De interne bestandstitel was ook zichtbaar op de website: 'sites_extreemrechts.pdf'.
Twee dagen later, op maandag 27 augustus, was de titel veranderd in 'Overzicht van vrijsprekende, rechtse en extreemrechtse websites'. Het origineel van zaterdag dat werd vervangen staat nog op een weblog.
Een paar dagen later is het hele bestand weg en staat op deze plek: "Dode link. De pagina die u heeft opgevraagd bestaat niet, of bestaat niet meer."
Inmiddels heeft NRC op de website de tabel vervangen door bovengenoemd kader met categorieën van sites. Kortom: het overzicht maakte eerst geen onderscheid volgens Het VrijeVolk.com, later wel, en verdween vervolgens in het geheel. HetVrijeVolk.com, bij monde van domeineigenaar Duns Ouray, meent dat NRC zich kennelijk heeft bedacht met haar kwalificaties. Als dat zo is, dan moet de krant rectificaties publiceren op de website en ook in de krant. Dat laten NRC en Joep Dohmen na volgens de klacht.
Gevlucht naar Colorado
Ouray, woonachtig in Colorado (VS) en naar eigen zeggen Nederland ontvlucht, wil de krant en journalist ook veroordeeld zien door de Raad wegens gebrek aan wederhoor. Had Dohmen Ouray benaderd dan zou hij Dohmen ervan hebben willen overtuigen dat zijn uitgave volgens hemeen 'platform voor burgerjournalistiek' is.
De hele klacht in harde bewoordingen plaatste HetVrijeVolk.com onlineinclusief de onderbouwing met bijlagen. Ouray: Ik ben opgegroeid in een gezin waar elke avond om vijf uur de NRC op de mat viel. Tot 1997 heb ik zelf een abonnement op die krant gehad, maar opgezegd uit onvrede over de linkse berichtgeving. Om zo'n trotse krant te zien verworden tot een links propagandamedium, doet pijn. Dit artikel van Dohmen is niets meer of minder dan links activistische propaganda.
Het Vrije Volk was vroeger een uitgesproken linkse Rotterdamse krant. De titel is nu opgenomen in een weblog dat pretendeert een voortzetting te zijn met verhaaltjes, en door HetVrijeVolk.com dat geleid wordt door een man die 'links Nederland' ontvlucht.
Rectificatie NRC
HetVrijeVolk publiceerde ook direct na ontvangst het verweer van NRC Handelsblad, opgesteld door adjunct-hoofdredacteur Hans Steketee. HetVrijeVolk.com schreef er een artikel over. De kop luidt: 'NRC gaat diep door het stof'.
Dat valt wel mee, ofschoon NRC een rectificatie heeft geplaatst in haar krant van 23 oktober, zoals gebruikelijk in een onopvallend hoekje onderin haar pagina 2. Ze luidt: "Extreemrechtse uitingen: Boven een overzicht van rechtse, extreem-rechtse en libertaire websites in Nederland (pdf-document op www.nrc.nl, 25 augustus) was onbedoeld de werktitel van het document zichtbaar ('Rechts-extremistische sites in Nederland - onderzoek NRC Handelsblad augustus 2007'). De werktitel is op 27 augustus verwijderd. Deze correctie had toen in de krant en op de site vermeld moeten worden."
NRC reageert op de klacht bij de Raad van HetVrijeVolk. De krant vindt dat ze louter in de fout ging met de werktitel van het document dat slechts even online is geplaatst. Een aanzienlijk deel van de zaak blijft daarmee inhoudelijk overeind. Want HetVrijeVolk.com beschuldigt NRC Handelsblad van een brede kwalificatie als 'extreemrechts'.
In het gepubliceerde verweerschrift stelt NRC dat er geen sprake is van diskwalificatie als 'extreemrechts' van HetVrijeVolk.com in het artikel in de krant noch op de website. Deze is dus niet gerectificeerd op 23 oktober. En, zegt NRC consequent, er is geen beschuldiging aan het adres van HetVrijeVolk.com geuit, dus is wederhoor niet nodig geweest.
Duns Ouray is Ivo Renkema
NRC wil de zaak in eerste instantie niet-ontvankelijk laten verklaren omdat de klager slechts 'een website en een postbus' zou zijn en niet een direct belanghebbende. Wel zegt NRC dat ze de zaak hoe dan ook inhoudelijk wil laten behandelen, ook als de klager als 'niet ontvankelijk' wordt verklaard.
De site stond ten tijde van het onderzoek van NRC op naam van 'Stichting Endangered Freedom' in Badhoevedorp, met als contactpersoon Ivo Renkema. Op 9 september 2007, twee weken na de gewraakte publicaties van NRC over (extreem)rechtse sites, is de registratie gewijzigd in: Duns Ouray, Stichting Endangered Freedom in Breckenridge in de VS. NRC vond via US Search Ivo Renkema in Breckenridge.
De domeinregistratie staat op een schuilnaam en de klacht bij de Raad ook, zegt NRC. Dus is de handtekening 'vals'. De klager is niet ontvankelijk, vindt NRC. HetVrijeVolk.com publiceert daartegen gericht een e-mail waarin volgens haar de Raad voor de Journalistiek de 'vertegenwoordigingsbevoegdheid' van HetVrijeVolk.com erkent. Volgens NRC volstaat dit niet voor de ontvankelijkheid van de klacht.
Renkema ontwijkt, dus bevestigt dat het om hem gaat in het artikel over het NRC-verweer: Deze Renkema is de minst interessante persoon die wij ooit hebben ontmoet, maar Hans Steketee besteedt maar liefst vier pagina's aan de sukkelaar, en vult dat nog eens aan met zeven pagina's bijlagen. (Het ontbreekt er nog aan een woedende reactie van Renkema, om het spel compleet te maken.)
Ivo Renkema publiceerde op Theovangogh.nl in de intelligentie verradende stijl die we ook in zijn bijdragen op HetVrijeVolk.com tegenkomen. Van een herkenbaar allooi is inhoudelijk ook Vrijepolitiek.nl van de genoemde 'Stichting Endangered Freedom' die onder meer in harde bewoordingen de immigratie en oprukkende islam een halt wil toeroepen. De pagina met doelstellingen lijkt overigens gehackt, door ene 'M3rhametsiz', M3rhametsiz@msn.com', met als organisatie Lolhacker.org, die geen website heeft maar een domeinregistratie in Turkije.
Harde toonzetting
Zoals verwacht was de strijd voor de Raad voor de Journalistiek tussen HetVrijeVolk.com en NRC Handelsblad gisteren hard. Micha Kat zette zijn permanente aanval op NRC Handelsblad voort. In harde bewoordingen. Volgens Kat staat de klacht van HetVrijeVolk.com niet op zichzelf. NRC Handelsblad, zegt hij, demoniseert en stuurt de publieke opinie. Slachtoffers zijn bestrijders van oprukkende Islam in Nederland, Europa-critici en betalers van veel belasting.
HetVrijeVolk.com neerzetten als extreemrechts, zoals de klacht luidt, is volgens Kat dus geen toeval. NRC opende de krant van 25 augustus 2007 met 'succes' van de strijd van Justitie tegen extreemrechts op internet. In één adem volgde 'Opkomst en ondergang van extreemrechtse sites' op pagina 3. Daar stond een plaatje bij van HetVrijeVolk.com.
Adjunct-hoofdredacteur Hans Steketee en onderzoeksjournalist Joep Dohmen van NRC benadrukten gisteren dat ze HetVrijeVolk.com nimmer als extreemrechts hebben betiteld. Genoemd artikel ging over extreemrechtse uitingen. Die zijn ook op 'gewoon' rechtse sites meer en meer te vinden. HetVrijeVolk.com kwam er niet in voor. Geen beschuldiging, dus ook wederhoor was niet nodig, benadrukten ze.
Zo had NRC ook geschreven: Ook voor de website van NRC Handelsblad worden ook regelmatig extreme reacties aangeboden.[SIC] Kat laakte dit: NRC had dergelijke uitingen volgens hem ook werkelijk op de site staan. De argumenten van NRC's inhoudelijke verweer over het artikel bestreed Kat gisteren niet.
Beeld en kop scannen
In het geding is de vraag of de klacht van HetVrijeVolk.com ook het krantenartikel betrof, of alleen internet. NRC meende van niet, en adjunct-hoofdredacteur Hans Steketee sprak zelfs van 'een gemiste kans' van de opponent. Dat kwam te vroeg. Na beraad achter gesloten deuren besloot de Raad dat de klacht ook de krant betreft.
De vraag in deze is: brengt de kop met 'extreemrechts' krantenlezers tot het oordeel dat de beelden dat adstrueren? Zo'n 7 van de 10 getoonde websites bij het artikel zijn als 'extreemrechts' te betitelen. Onder meer HetVrijeVolk.com niet. Indien de Raad besluit dat de combinatie kop/afbeelding, zonder de tekst in ogenschouw te nemen, de 'lezer' misleidt, schept dat een precedent. Publicaties, online en offline, moeten dan voortaan opletten of kop en beeld in lijn met elkaar zijn.
Identiteit en internettijdperk
Eerste wilde de Raad gisteren weten hoe het zit met de identiteit van 'Duns Ouray'. Hij diende de klacht in namens HetVrijeVolk.com. Volgens NRC moet een belanghebbende klagen. Dat kan geen anonymus zijn. Volgens Kat kan dat wel 'in het internettijdperk': schuilnamen en uitingen ongebonden aan plaats en bekende identiteit vormen de moderne realiteit.
De Raad nam de eis van NRC over: klagen bij de Raad kan niet anoniem en/of onder schuilnaam. NRC openbaarde in haar verweer immers geknoei door HetVrijeVolk.com met de domeinregistratie. En onthulde de persoon achter 'Duns Ouray': Ivo Renkema.
De Raad begon argeloos met de vraag of 'Duns' een man of een vrouw is. Dat is in de virtuele wereld in principe irrelevant. De Raad vroeg na enig pingpongen met Kat naar Renkema. Kat noemde Renkema een buitengewoon naar en vervelend persoon. Duns Ouray is juist 'aardig'. En hij had recent een baby gehad. De Raad tuinde in deze ontwijking, begreep dit als ontkenning, en vroeg niet door.
Maar ze moet nog oordelen of HetVrijeVolk.com met die halve waarheid wegkomt. En vervolgens of HetVrijVolk.com door NRC nu wel of niet in de extreemrechtse hoek is 'gejokt'.
[Peter Olsthoorn, 9 november 2007]
*) Dit artikel is tot stand gekomen door bundeling en redactie van eerder verschenen artikelen op Leugens.nl
Netkwesties is een webuitgave over internet, ict, media en samenleving met achtergrondartikelen, beschouwingen, columns en commentaren van een panel van deskundigen.
De Netkwesties nieuwsbrief bevat boeiende achtergrondartikelen, beschouwingen, columns en commentaren van een panel van deskundigen o.g.v. internet, ict, media en samenleving.
De nieuwsbrief is gratis. We gaan zorgvuldig met je gegevens om, we sturen nooit spam.