Fabchannel van publiek naar commercieel

Een groot kenner van internet of muziek hoef je niet te zijn om Fabchannel hoog te kunnen waarderen. De toekenning van een Webby Award was tussen louter Amerikaanse genomineerden in een Amerikaanse omgeving is een huzarenstukje. Vorig jaar al was er Europrix voor een Europese topprestatie.

Fabchannel begon eind 1999 onder een kwartet, te weten Paradiso met Justin Kniest, Willem van Oort en Keith Bakker. De laatste beticht de eerste van 'diefstal' van zijn idee, en houdt Fabchannel.nl vast voor zijn eigen afkickbedrijf The Smith & Jones Center. Volgens Kniest is Bakker afgehaakt toen Fabchannel weinig verdiensten opbracht.

Hoe dan ook, Fabchannel ontstond uit onvrede met de gebrekkige aandacht van Hilversum voor optredens in Paradiso. Met zijn ervaring in de muziekbranche - hij leidde de Grote prijs van Nederland - kon Kniest de vele aspecten van opname en productie beheersen. Meaar met veredelde beveiligingscamera's was het in het begin niet echt topkwaliteit.

Feit is dat Justin Kniest door peddelde door het wilde water van internet langs de klippen van de muziekindustrie. Want vrijwel elke artiest, mits van enige naam en faam, draagt belangen met zich mee, meestal niet eerst van zichzelf. Maar tot op heden ging het wonderwel goed met het vertonen van concerten in Paradiso. Van de circa 700 opgenomen concerten zijn de rechten van een honderdtal inmiddels vervallen. "Meestal betekent dit dat we de beelden drie maanden mochten vertonen. Van zo'n kwart van de optredens mochten we niets maken, van bijvoorbeeld acts als Robbie Williams, Arctic Monkeys en Foo Fighters. Maar die 75 procent is al veel, in het begin van Fabchannel was het hooguit 30 procent."

Vrees bij grote maatschappijen

Vooral grote maatschappijen zijn volgens Kniest kortzichtig. Hij vermoedt dat we de periode van meest de stringente rechtenbewaking door de muziekhandel wel achter de rug zullen hebben (Daar zijn tenminste twee redenen voor aan te voeren: optredens dragen met hun verbreiding van naamsbekendheid bij aan de verkoop van muziek. "Echte fans blijven niet weg bij concerten omdat ze online kunnen kijken en luisteren. Het is juist een groep van secundair geïnteresseerden die aangestoken kan worden door het optreden op internet te kunnen bekijken." [Wat ondergetekende overkwam met een 'nooit van gehoord' bands.]

Een tweede reden heeft met de handel zelf te maken: de tijd is rijp voor Fabchannel om de beelden ook tegen betaling aan te gaan bieden. Kniest: "Er is een markt voor, want we krijgen honderden mailtjes per week met de vraag of ze de beelden kopen kunnen. Aan de ene kant willen de liefhebbers de video's graag bezitten, ook al kunnen ze die voor altijd en eeuwig op de website aanklikken. Darnaast is er vraag naar hoge kwaliteit beeld en geluid."

Dus gaat Fabchannel eind 2006 concertregistraties verkopen, tegen hoge kwaliteit. Nu is de beeldkwaliteit beperkt tot 500Kb/s. In dvd-kwaliteit, dat wil zeggen 1,5Mb/s vergt het voor Fabchannel meer bandbreedte, maar dat is éénmalig want daarna beluistert die klant het concert vanaf de eigen dvd. Voor Beth Hart, The Arcade Fire, Editors, Infadels en de Nederlandse band Racoon produceerde Fabchannel al dvd's voor de handel, wat mogelijk was dankzij de nieuwe studio die sinds februari in gebruik is.

Er is trouwens dan ook de mogelijkheid om de concerten te gaan aanbieden via wederverkopers als iTunes, of zelfs via de pas geopende videowinkel van Amazon.com.

Van subsidiëring naar financiering

Nu ineens de commerciële mogelijkheden zo groot blijken, komt de vraag op of Fabchannel niet eerder deze had kunnen ontdekken. Aan Kniests ondergrond kan het niet liggen. "Nee, want ik heb Heao Communicatie gedaan en commercieel leren denken. Het is natuurlijk geweldig dat we in de subsidietrajecten zo goed liggen, maar het is de bedoeling dat we op eigen benen gaan staan."

Wellicht dat Fabchannel door de subsidie wordt doodgeknuffeld, maar het bedrag is daar niet naar: met 200.000 euro per jaar, van het ministerie van OC&W en de gemeente Amsterdam, is het geen vetpot. Toch is juist de overgang van publiek naar commercieel moeilijk. Fabchannel is een openbaar kunstbezit, een trots exportproduct van cultureel Nederland en Amsterdam.

Gezien de opgebouwde videotheek en ervaring moeten er toch investeerders voor dit bedrijf te vinden zijn? Kniest heeft er wel mee gesproken, maar het juiste enthousiasme van de Nederlandse geldjongens nog niet ontmoet: "Door die Webby Award gaan nu wel alle deuren open, en meer dan dat. Apple trommelde een hele berg mensen op om met ons een middag te praten. Adobe is zeer geïnteresseerd in de nieuwe ontwikkelingen bij ons."

Dat betreft vooral de interfaces die Fabchannel momenteel ontwikkelt en ook kan tonen. Tot voor kort kon je niets anders dan bij het begin te beginnen en tot het eind afspelen. Nu staan er speellijsten en kun je kiezen waar te beginnen. Maar Fabchannel-creatieven werken aan veel meer mogelijkheden om van het concert te genieten, met bijvoorbeeld een menu met alleen akoestische nummers, alleen de gitaarsolo's etc. Te denken valt ook aan (video)chats met muziekliefhebbers over de hele wereld.

Commercieel ligt het allemaal nog wat moeilijker. "Maar in vergelijking met een paar jaar terug toch een stuk beter. Ik had er momenten bij dat ik dacht aan een dood paar te trekken."
Met nu zeven mensen in vaste dienst (plus 13 freelancers) en dure technologie is het budget beperkt, zeker in het licht van wat er zoal in Hilversum omgaat. Dat is alleen vol te houden met veel enthousiasme van vrijwilligers en stagiairs, vooral de technische ondersteuning in de avonduren, Kniest: "In feite biedt dit natuurlijke een voortreffelijke opleiding. Waar anders kunnen jongeren zo intensief met live beeld en geluidsopname aan de slag?"

Fabchannel is de beste met dit kunstje. De kracht van Fabchannel is niet de exclusieve overeenkomst met Paradiso, maar het opbouwen van een jaar of zeven ervaring met concertregistraties. Kniest: "Daar ben ik, eerlijk gezegd, ontzettend trots op, wat er met dit team is bereikt in de afgelopen jaren. Zo'n Webby Award is een kroon op dat werk."

Blij met glasvezel

Maar waarom beperkt Fabchannel de toepassing van die opgedane kennis en ervaring tot de Weteringschans in het dorp Amsterdam-centrum? Daar besturing van camera's in Paradiso op afstand plaatsvindt, kun je vanuit Amsterdam tot in ene ver buitenland opnemen. Kniest: "Voor een deel misschien. Je moet toch altijd iemand ter plekke hebben voor fysieke handelingen, en de omstandigheden verschillen overal. Maar die kansen zijn er zeker. Maar we denken dan eerder aan hier om de hoek."

Fabchannel neemt ook op in De Melkweg, een paar honderd meter verderop gelegen. Kniest praat met chefs van poppodia in omringende landen en heeft goede hoop dat dit tot leuke samenwerking zal leiden.

Nu recent in Amsterdam negen podia met glasvezel zijn verbonden, onder leiding van Xs4all en Fabchannel en met hulp van Citynet, breiden de mogelijkheid in de nabij omgeving uit. Wel moest Kniest even achter de oren krabben toen het NOB in Hilversum met de claim kwam dat ze Amsterdamse zalen in een ring had verbonden met Hilversum. Kniest: "We zijn via Xs4all direct met glas verbonden om de Ams-IX. Dat is geweldig. NOB kan daar peeren."

Voor slechts 8.000 euro per locatie zijn tien instellingen via Eurofiber op glasvezel aangesloten. Ze betalen 450 euro per maand. Kniest: "Glas is zo'n enorme verbetering, We hadden een 4Mb verbinding, nu 100 Mb en ruimte voor meer. We kunnen nu bijvoorbeeld meerdere breedband streams tegelijk webcasten. Maar als Hilversum hier opnamen komt maken hoeven ze niet meer voor 3.000 euro een straalwagen op sleeptouw te nemen. en we kunnen webcasten."

Sinds twee weken gebruikt Fabchannel als eerste ter wereld de nieuwe ON2 Flix Live software voor het streamen van live concerten uit Paradiso en de Melkweg. Daarmee is Fabchannel klaar voor het grote live werk. Kniest: "We worden nu ook zwaar gepromoot door ON2. En we zitten in hun alpha-ontwikkelgroep."

Fabchannel werkt nu met vier SDI-camera's, een met vaste bediening, vier met bediening op afstand - door twee personen - plus nog drie handcamera's die ze extra kan inzetten. De opname vindt plaats op drie sporen: eentje van de regisseur die live switcht, en van twee camera's om later eventuele gaten of onduidelijkheden in te vullen. Op een 20 terabyte SAN netwerk met Apple servers slaat Fabchannel het geheel op. Apple G5 PowerMacs met Final Cut Pro ondersteunen de montage.

Europees uitbreiden

Voor Fabchannel is het niet moeilijk om voor glasvezel toepassingen te bedenken, voor andere zalen ligt dat minder eenvoudig. Te denken valt aan het uitzenden van repetities zoals van Toneelgroep Amsterdam in de Stadsschouwburg, en wellicht later ook voorstellingen. Samen met het AUB en Futureweb gaat Fabchannel aan de gang met het project Cultureplayer. Kniest: "We moeten aantal dingen daarmee onderzoeken: hoe zit het met de marketingrechten? hoe organiseert je dat? hoe enthousiasmeer je het publiek?"

Het project maakt onderdeel uit van het programma van Amsterdam Topstad (pdf) dat onder leiding van de nieuwe cultuurwethouder Carolien Gehrels gestalte krijgt. Daarmee verkrijgt Fabchannel, wellicht als een soort van producent voor het uitzenden van cultuur vanuit Amsterdam, een hogere status voor Amsterdam als geheel.

Maar dit betekent tegelijkertijd dat Fabchannel vaster wordt verankerd in het publieke circuit. Terwijl Fabchannel juist bezig is op een bedrijf te worden. Een dilemma tussen publiek en commercieel? Kniest vindt van niet: "Fabchannel wordt in dit project een leverancier van kennis en techniek, en krijgt niet direct subsidie. Meer en meer zullen andere partijen ons willen inhuren, hopen we, of het nu commerciële of overheidsintellingen zijn."

Fabchannel is, zeker in uitgebreide vorm met andere zalen erbij, een ideale partner voor partijen als kabelaars met hun digitale pakketten, KPN met Mine TV en Versatel met IPTV. Kniest is niet warm geworden van hun benaderingen: "Ze denken zozeer op de korte termijn. het gaat al snel over opbrengstdeling terwijl ze nog nauwelijks publiek hebben. Waarom zouden wij er dan direct instappen? Er is geen horizon, geen visie bij dit soort partijen." Kniest ziet mogelijkheden om zelf een kanaal te gaan exploiteren met Europese podia en dit aan te bieden bij de genoemde distributeurs, tegen betaling.

Wie heeft de aandelen van Fabchannel en wie bezit straks de opgebouwde rechten? Wat krijgen financiers aangeboden? Kniest: "Hierop wil ik geen antwoord geven. Ik wil me niet teveel in de kaarten laten kijken."

Dat is begrijpelijk. Fabchannel is als stichting in een culturele omgeving een open boek. Maar de overgang naar een bedrijf dat externe fianciers aanspreekt - ook het eerst gemeld in Het Financieele Dagblad - vereist geslotenheid.

In elk geval zullen Paradiso en Justin Kniest zelf aandeelhouders worden van de BV. De toetreding van externe partners is nog ongewis.