Bezos motiveert het ingrijpen met de motivatie dat uitgevers zich moeten aanpassen aan een nieuwe realiteit in het digitale tijdperk: het internet dient nu als het dorpsplein van een gemeenschap. Bezos schrijft in een bericht op X en een memo aan het personeel:

“We gaan elke dag schrijven ter ondersteuning en verdediging van twee pijlers: persoonlijke vrijheden en vrije markten. We zullen natuurlijk ook andere onderwerpen behandelen, maar standpunten die tegen deze pijlers ingaan, zullen door anderen worden gepubliceerd.

Er was een tijd dat een krant, vooral een lokale monopolist, het als een dienst zag om elke ochtend een brede opiniesectie bij de lezer te brengen waarin alle standpunten aan bod kwamen. Vandaag de dag doet het internet dat werk.

Ik ben van Amerika en voor Amerika, en daar ben ik trots op. Ons land is hier niet gekomen door typisch te zijn. En een groot deel van Amerika's succes is te danken aan vrijheid op economisch gebied en elders. Vrijheid is ethisch - ze minimaliseert dwang - en praktisch - ze stimuleert creativiteit, uitvinding en welvaart.

Ik bood David Shipley, die ik zeer bewonder, de kans om dit nieuwe hoofdstuk te leiden. Ik stelde hem voor dat als het antwoord niet “ja” was, het “nee” moest zijn. Na rijp beraad heeft David besloten zich terug te trekken. Dit is een belangrijke verschuiving, die niet gemakkelijk zal zijn en zal 100 procent toewijding vereisen - ik respecteer zijn beslissing. We gaan op zoek naar een nieuwe opiniechef om deze nieuwe richting in te slaan.

Ik ben ervan overtuigd dat vrije markten en persoonlijke vrijheden goed zijn voor Amerika. Ik geloof ook dat deze standpunten ondervertegenwoordigd zijn in de huidige markt van ideeën en nieuwsopinie. Ik ben blij dat we samen die leegte kunnen opvullen.”

Vrijheid prediken door die te beperken

Bij de overname van Washington Post in 2013 beloofde Bezos in een toespraak voor het personeel dat redactionele onafhankelijkheid en dat hij kritische berichtgeving over Amazon niet in de weg zou staan. Hij zei dat hij zich zou neerleggen bij de standpunten van de redactie, die naar eigen zeggen al op één lijn lagen met zijn beleid.

 Dat laatste werd betwijfeld, maar Bezos hield zich ruim tien jaar gedeisd en betaalde verliezen, die opliepen tot 100 miljoen dollar in 2023 volgens New York Times. In 2023 verving hij uitgever-directeur Fred Ryan door Patty Stonesifer, een goede kennis van hem en commissaris bij Amazon. Veel managers en topjournalsiten verlieten Washington Post afgelopen jaren. Het abonnee-aantal daalde van 3 miljoen tot minder dan 2,5 miljoen

De nieuwe richting die voor de opinierubriek van The Post wordt uitgestippeld lijkt een verschuiving naar rechts voor de krant. Bezos' nieuwe focus sluit aan bij wat lange tijd de informele slogan was van de (conservatieve) opiniepagina's van The Wall Street Journal: “Vrije markten, vrije mensen”. De barre realiteit van Bezos: hij verordonneert dat de opiniepagina van WP over vrijheid moet schrijven, wat op zich een inperking van vrijheid is.

Burgemeesters in oorlogstijd

De vertrokken opiniechef David Shipley doet op X nog of zijn neus bloedt, maar stuurde zijn collega’s het volgende afscheidsbericht: “Ik zal altijd dankbaar zijn voor de kans die ik kreeg om samen te werken met een team van opiniejournalisten wier inzet voor sterk, vernieuwend en beargumenteerd commentaar me elke dag inspireerde.” Wellicht staat een afkoopsom hem in de weg om zelf de vrijheid van meningsuiting te vieren.

Bezos' oekaze is een tweede ingrijpen. Eerder gebood hij de redactie om geen keuze te maken om een presidentskandidaat te steunen, dat wil zeggen de Democratische kandidaat Kamala Harris. Dat was gebruikelijk voor de WP. Dit resulteerde in het verlies van honderdduizenden abonnees. Bezos motiveerde de ingreep in een opiniestuk in de Washington Post met de opvatting dat politieke steunbetuigingen “een perceptie van vooringenomenheid creëren”, waarin hij gelijk had vanuit Europese verhoudingen. Redacties zijn hier wel vooringenomen, maar steunen doorgaans geen kandidaat expliciet.

William Lewis, directeur en uitgever van de Post, reageert als een burgemeester in oorlogstijd op de ingreep van eigenaar Bezos: “Dit gaat niet over partij kiezen. Dit gaat over glashelder zijn over waar we als krant voor staan…Dit is een cruciaal onderdeel van onze rol als belangrijke nieuwspublicatie in heel Amerika en voor alle Amerikanen.”

Idem dito voor hoofdredacteur Matt Murray die stelt dat de verandering beperkt blijft tot de opiniepagina’s en dat de nieuwsvoorziening bij de missie blijft “om boeiende, invloedrijke journalistiek na te streven zonder angst of gunst”.

Jeff Stein, chef Economie van The Washington Post, uit wel openlijke kritiek op X op de “…massale inbreuk van Jeff Bezos op de opinierubriek van The Washington Post die impliceert dat afwijkende meningen daar niet worden gepubliceerd of getolereerd. Ik heb nog steeds geen inbreuk gevoeld op mijn journalistiek aan de nieuwskant van de berichtgeving, maar als Bezos zich probeert te bemoeien met de nieuwskant, neem ik onmiddellijk ontslag en laat ik het jullie weten”

Maakt de redactie van Washington Post een historische fout door niet massaal onmiddellijk het werk neer te leggen?

Mark Zuckerberg en Washington Post

Dat het zo ver kon komen met censuur in de Verenigde Staten hadden weinigen voor denkbaar gehouden. De openlijke steun van de Big Tech tycoons voor Donald Trump als presidentskandidaat was een eerste grote stap, vooral gezien hun expliciete uitingen over vrijheid van meningsuiting.

Een blik in de geschiedenis leert dat de verhouding tussen juist Washington Post en Silicon Valley ooit heel anders was. In De Macht van Facebook staat beschreven hoe blij Mark Zuckerberg was dat mede-eigenaar en baas (van 1979 tot 2000) van Washington Post, Don Graham, zijn zakelijke peetvader wilde worden vanaf 2006 en vanaf 2009 lid van de Raad van Commissarissen. Toen liet Zuckerberg optekenen:

“Hij heeft van The Washington Post Company een van de meest gewaardeerde en gerespecteerde onderwijs- en mediabedrijven gemaakt en tegelijkertijd de samenleving opener en begripvoller gemaakt. Wat ik het meest bewonder aan Don is zijn toewijding om rond dit doel te bouwen - en niet alleen een bedrijf. Zijn beslissing om toe te treden tot ons bestuur betekent dat Facebook zal profiteren van dit inzicht en deze ervaring.”

Graham zat bij Facebook als ‘onafhankelijk’ commissaris naast vertegenwoordigers van aandeelhouders als Marc Andreessen en Peter Thiel, die al veel langer aanhanger van Donald Trump zijn, vooral de laatste met onder meer zijn geheimzinnige bedrijf Palantir.

Graham bleef tot 2015 bij Facebook en was in 2013 verantwoordelijk voor de verkoop van Washington Post aan Jeff Bezos voor 250 miljoen dollar. Washington Post zou aanvankelijk aandeelhouder worden in Facebook, maar Zuckerberg koos voor risico-investeerders met meer geld. Zou dat gebeurd zijn dan had de krant genoeg geld om zelfstandig te blijven.

Graham hielp Zuckerberg bijvoorbeeld bij het binnenhalen van Sheryl Sandberg van Google als mededirecteur bij Facebook. Zij was behalve een uitstekende leider ook grotendeels verantwoordelijk voor de sympathie die Facebook lange tijd mocht ervaren in de VS.

Graham is Zuckerberg blijven verdedigen toen deze onder vuur lag in 2018 en moest getuigen in het Congres: “Sommige mensen die zijn gaan geloven dat Mark Zuckerberg zelf een slecht mens is…of mensen die geloven dat Mark meer geïnteresseerd is in winst dan in de belangen van de mensen die Facebook gebruiken.

Ik weet dat ik u niet kan overtuigen, maar ik wil u graag het tegendeel vertellen. Toen ik hem van dichtbij zag, ben ik gaan geloven dat hij iemand is met een groot fatsoen en een goed karakter...Ik ontmoette de 20-jarige Mark Zuckerberg in januari 2005.  Facebook was negen maanden oud en ik had de site nog nooit gezien…Mark was met afstand de verlegenste, meest onhandige 20-jarige die ik ooit had ontmoet.

Als ik een vraag stelde, was er soms een lange, lange pauze voordat hij antwoord gaf. Ik vroeg me af: had ik hem op de een of andere manier beledigd? Had hij het niet gehoord? Eigenlijk dacht hij na. Ik kom uit Washington, waar meningen op het puntje van de tong liggen. Luisteren - en nadenken voordat je antwoord geeft - was niet iets wat ik gewend was.

Ik zat precies 40 jaar voor Mark op Harvard en heb daar het grootste deel van mijn tijd aan de krant gewerkt [The Harvard Crimson].  Toen Mark me vertelde dat 95 procent van de Harvard-studenten op Facebook zat, zei ik “Daar gaat de Crimson”. Facebook zou een beter advertentiemedium zijn, dus de krant zou haar inkomsten verliezen.

…We hadden het al even over Facebook als bedrijf.  De toekomstige tech-titaan kende toen nog niet het verschil tussen inkomsten en winst. Zoals vele, vele mensen voor en na hem, bood ik aan om in Facebook te investeren. Mark overwoog het enkele weken en koos voor een veel hoger bod.

Toen hij me belde om het me te vertellen, zei hij dat hij met een “moreel dilemma” zat omdat hij zich zorgen maakte dat hij te bemoedigend was geweest in onze eerdere gesprekken. Ik was teleurgesteld maar behoorlijk onder de indruk van de volwassenheid waarmee hij de zaak aanpakte - heel goed voor een 20-jarige.

Twee jaar later was ik in Palo Alto en belde ik aan bij Mark. We spraken af in zijn appartement, waar vier meubels stonden: een matras (op de vloer), een keukentafel en twee houten stoelen.  Het was rond deze tijd dat Mark een bod van een miljard dollar op Facebook afwees [van Yahoo]. Ik merkte op dat hij het succes niet naar zijn hoofd liet stijgen.

In 2008 probeerde minstens één groot beursgenoteerd bedrijf de 38-jarige Sheryl Sandberg in te huren, een ster uit Silicon Valley die verantwoordelijk was voor een groot deel van de advertentie-inkomsten bij Google. Sheryl, die letterlijk de topmensen van elke grote adverteerder ter wereld kende, had bij elk bedrijf in de media kunnen gaan werken en had er veel kunnen leiden.

Ze heeft een redelijk scherp karakter en koos ervoor om voor een 23-jarige te gaan werken. Dat ze er nog steeds is, zegt veel over het succes van Facebook, maar ook over het fatsoen van Mark. Het team dat ze hebben samengesteld - briljant, optimistisch, jong - heeft lang samengewerkt.

In die tijd kwam de karikatuur van Mark uit de film The Social Network- nogal een wrede film over een 26-jarige, zelfs een zeer succesvolle.  De film gaat ervan uit dat Mark Facebook heeft uitgevonden om afspraakjes te krijgen met meisjes en om in een snobistische ‘final club’ van Harvard te komen. De film begint en eindigt met vrouwen die hem een klootzak noemen.

Zo'n man zou heel wat modellen en filmsterren kunnen daten als hij miljardair zou worden, toch? Sinds ik hem voor het eerst ken (een paar maanden na de tijd die in de film wordt getoond), is Mark samen met Priscilla Chan, zijn tweedejaars vriendin.  Na haar afstuderen werd Priscilla lerares in Palo Alto.  Tegenwoordig is ze kinderarts, de oprichter van een geweldige en innovatieve school in East Palo Alto en co-leider van het Chan Zuckerberg Initiative (de entiteit die zij en Mark hebben opgericht om 99 procent van hun rijkdom weg te geven). Ze is slim, indrukwekkend, bescheiden en aardig. Zij en Mark zijn vijf jaar geleden getrouwd en hebben twee dochters.

Ik zat zes jaar in het bestuur van Facebook en ging in 2015 op de verplichte leeftijd van 70 jaar met pensioen…Het is waar dat Mark en Facebook voorbestemd lijken om in het middelpunt te staan van een eindeloze reeks controverses…

 Wanneer zich grote uitdagingen voordoen bij Facebook, luistert Mark nog steeds en denkt hij nog steeds na.  Hij werkte zich een weg door een lange, lange lijst van product- en privacyuitdagingen, die destijds allemaal veel stof deden opwaaien en waarvan u de meeste nu bent vergeten (uw Facebook-pagina en de "nieuwsfeed" ervan veroorzaakten enorme controverse toen ze voor het eerst werden gemaakt).

Vandaag de dag zijn de beschuldigingen tegen Mark en Facebook nog ernstiger. Hebben Russische advertenties en valse nieuwsberichten de verkiezingen van 2016 beïnvloed (Als je dit gelooft, wil ik echt met je praten)?  Waarom mocht Cambridge Analytica er vandoor gaan met zoveel gebruikersgegevens? Kantelt Facebook ons in de richting van polarisatie en politieke onverzettelijkheid?

Er is nog veel meer. Langzaam en geduldig zullen Mark, Sheryl en hun team Facebook veel beter maken. Hadden ze eerder moeten handelen? Natuurlijk. Begrijpen ze hoe boos veel van hun gebruikers zijn? Ik durf er veel om te verwedden dat het antwoord ja is. Let op de veranderingen die ze zullen doorvoeren.”

Watergate, Nixon en Trump

Dit is, zoals het heet, geschiedenis. De familie Graham bezat Washington Post van 1933 tot 2013 en kende toegewijde uitgevers en hoofdredacteuren, onder meer ten tijde van de Watergate-onthullingen die Richard Nixon (een heilige vergeleken met Trump) de kop kostte als president . Sheryl Sandberg, feministe, was verantwoordelijk voor een vergaand inclusie- en diversiteitsbeleid bij Facebook dat ze in 2022 verliet. Mark Zuckerberg maakte daar, met zijn steun aan het regime Trump-Musk, in 2024 een einde aan. (Dat zou hun vriendschap niet schaden volgens Zuckerberg.)

Zuckerberg heeft verschillende kanten. Dit is een geestige videocompilatie van zijn nadruk op groei en cijfers: