Zodra je dood bent vervalt je privacy. Nabestaanden genieten evenmin privacy omtrent gegevens van de overledenen. Overweging 27 van de AVG: “De verordening is niet van toepassing op de persoonsgegevens van overleden personen.” Maar wel: “De lidstaten kunnen regels vaststellen betreffende de verwerking van de persoonsgegevens van overleden personen.”

Dat laatste heeft Nederland niet gedaan in de Uitvoeringswet UVG, en staat ook niet op de rol met de in behandeling zijnde Verzamelwet gegevensbescherming als hersteloperatie van de AVG en UAVG. De AP adviseert zo mogelijk in dit wetsvoorstel de bescherming van overledenen en nabestaanden te regelen. Echter, de Raad van State vindt het te vroeg: “Eerst zouden de verdere ontwikkelingen en de maatschappelijke discussie over dit onderwerp zich nader moeten uitkristalliseren. Een Europese regeling heeft bovendien de voorkeur boven een nationale regeling…”

Vader Maurice de Hond

Dan nu verder met het gewraakte oorlogsarchief, waarin ik na een tip van een lezer van Netkwesties opvallend veel Joodse namen trof, ook die toebehoorden aan reeds overleden personen. Het duidt er wederom op dat het archief zelf een rommeltje is en dat het voorbarig was om de complete lijst op Oorlogvoorderechter.nl te publiceren. Immers, slechts klein deel (66.000) is veroordeeld.

Weliswaar stelde het Nationaal Archief dat “sommige Duits-Joodse personen die terugkeerden uit de onderduik en de concentratiekampen onderzocht binnen de bijzondere rechtspleging…omdat zij voor de oorlog de Duitse nationaliteit hadden.” Het blijkt echter om forse aantallen te gaan, ook voor niet-Joden. Van de 425.000 namen haalde het NA er 25.000 weg. Echter, na de oorlog zijn zo’n 66.000 verdachten werkelijk veroordeeld.

Autoriteit Persoonsgegevens dwong op grond van privacy het Nationaal Archief om de online toegang tot het gedigitaliseerde Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) te blokkeren. Wel mocht de index, de lijst met de destijds 425.000 betrokken personen, online komen zodat mensen kunnen zoeken of ze wellicht iets kunnen onderzoeken over familieleden.

Maurice de Hond schrijft zelf over zijn vader Salomon de Hond nadat hij diens naam ontdekte in Dat deed hij pas op 10 januari toen de lijst al negen dagen online stond.

Vermoorde Cohens in verdachtenlijst

In de lijst blijkt 25 keer de Joodse achternaam Cohen te staan.  Voor tenminste één Cohen is dit terecht: David Cohen die Nederland inmiddels kent in de rol van Pierre Bokma in de serie De Joodse Raad. David Cohen (1882 – 1967) is jarenlang vervolgd na de oorlog maar uiteindelijk vrijgesproken, mede dankzij de uitstekende advocaat en auteur Abel Herzberg.

Van een enkele Cohen staat in de index Oorlogvoorderechter.nl een sterfdatum in de oorlogsperiode, zoals van Elias Mozes Cohen, geboren in Den Haag in 1894 en als overleden geregistreerd op 30 april 1945 in ‘Duitsland’. Idem dito voor Paul Herman Cohen de Boer, geboren in 1917 in Amsterdam, en geregistreerd als overleden op 14 maart 1945 in kamp Buchenwald.

Echter, nog een aantal Cohens is vermoord in de kampen en komt in de lijst voor. Dat blijkt als we zoeken op geboortedatum in archieven van Westerbork en Oorlogsbronnen.nl, bijvoorbeeld Elisabeth Cohen, geboren in 1912 in Amsterdam. Haar volledige naam is Elisabeth van de Kar-Cohen. Zij is gestorven in Auschwitz in oktober 1944.

Of neem Henri Saron Cohen, in 1912 geboren in Hilversum, van wie de datum en plaats van overlijden nimmer vastgesteld zijn, evenmin als van zijn gedeporteerde familie. Maar hij staat wel in de openbare CABR-lijst.

Verrader van Sunny Boy

Van bijvoorbeeld Cato Cohen, geboren in 1912 in Assen, is het levensverhaal opgetekend op JoodsMonument.nl. Zij trouwde een niet-Joodse man, heeft enige tijd met een gele ster moeten lopen maar het huwelijk voorkwam deportatie. Cato is in januari 1972 op 81-jarige leeftijd in Assen overleden. De reden voor haar naam in de CABR-lijst is zonder achtergrond ook een mysterie.

Er zijn meer vraagtekens bij Joden in de lijst die in Nederland waren geboren. Zo is Lambert Gerrit Cohen, geboren in augustus 1901 in Amsterdam, in 1945 bevrijd uit kamp Westerbork. Dat geldt ook voor Leon Albertus Alexander Cohen. Ze zijn niet weggevoerd. De reden van hun voorkomen in de CABR-lijst vraagt om nader onderzoek in het archief, dat niet online staat.

Recent werd bekend uit onderzoek in het CABR-archief dat de toen 23-jarige Joodse economiestudent Carel Kaufman in 1943 en 1944 verschillende Joden, veelal uit zijn eigen vrienden- en kennissenkring, verraadde onder wie de bekende ’Sonny Boy’ heeft verraden. Annejet van der Zijl schreef de biografie van Sonny Boy. Sommige Joden die zelf werden opgepakt werd de keuze geboden tussen meewerken met de Nazi’s of worden weggevoerd. Kaufman koos voor collaboratie maar zijn familie en hij werden alsnog vermoord.

Familie Asscher

De bekende Joodse achternaam Asscher komt zes keer voor in de CABR-lijst. Van Abraham Asscher, medevoorzitter van de Joodsche Raad, is de vervolging bekend. Ook hij werd vrijgesproken, maar stierf al in 1950. De zes familieleden in de lijst, van wie er een aantal in het familiebedrijf voor diamanthandel werkten, overleefden de oorlog allen ofschoon een van hen enige tijd in Westerbork gevangen was gedurende 1943 en 1944.

De naam Polak komt 30 keer voor op de CABR-lijst. Veel van de Polaks woonden in Hooge en lage Zwaluwe in Noord-Brabant.

De naam Van Praag komt zeven keer voor in de lijst. Onder hen bevindt zich Samuel van Praag, in november 1905 geboren in Amsterdam en in maart 1945 omgekomen in concentratiekamp Bergen-Belsen. Clara Van Praag Sigaar, geboren in oktober 1913 in Amsterdam, werd in 1945 bevrijd in Westerbork