Op dit moment is ongeveer 25% van het CABR gescand en gedigitaliseerd. Het scannen gaat zonder onderbreking door en begin 2027 zal het gehele CABR gescand en gedigitaliseerd zijn. De duizenden gedigitaliseerde dossiers zijn binnekort wel in te zien in een studiezaal van het Nationaal Archief, zo liet minister Eppo Bruins van OCW weten aan de Tweede Kamer: “Na overleg met de AP heb ik daarom besloten om met het Nationaal Archief te werken aan een tijdelijke voorziening.”

Bij het Nationaal Archief in Den Haag kunnen burgers onder voorwaarden het gedigitaliseerde deel van het CABR digitaal en full-tekst te doorzoeken. Op papier kan dat enkel op naam van de verdachte. Verzoekers moeten vooraf inzage aanvragen en is het niet toegestaan kopieën te maken van het (gedigitaliseerde) archief.

Deze voorziening kan in het eerste kwartaal van 2025 operationeel zijn. “Het Nationaal Archief heeft deze tijd nodig om achter de schermen de processen opnieuw technisch in te richten. Ik onderzoek nog of het mogelijk is om deze voorziening op enkele andere plaatsen in het land aan te bieden, zoals bijvoorbeeld bij de Regionaal Historische Centra.”

Aangezien er een beperkt aantal plekken op de studiezaal van het NA beschikbaar is en er vele aanvragen verwacht worden, zullen er wachttijden ontstaan. Bruins laat doorschemeren ongelukkig te zijn met de weerstand van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) die forse kritiek op de openbaarmaking van het oorlogsarchief uitte. In de dossiers staan namen van verdachten, (aan)klagers en getuigen die nog leven in zijn. Juridische gegevens genieten in de AVG extra bescherming.

Onschatbare waarde of enorme berg onzin

Bruins: “Deze archieven zijn van onschatbare waarde voor historisch onderzoek, maatschappelijke bewustwording, en voor nabestaanden die op zoek zijn naar informatie. Het is cruciaal dat het belang van privacy en het recht doen aan de bescherming van persoonsgegevens afgewogen kan worden tegen het maatschappelijk belang.”

OCW werkt aan een wetswijziging die een duidelijke juridische grondslag zal bieden voor een belangenafweging tussen het belang van privacy en de belangen uit de Archiefwet, waaronder toegang tot persoonsgegevens in archieven.  De AVG biedt de mogelijkheid om dit nationaal te regelen, maar dat heeft Nederland niet gedaan in de Uitvoeringswet AVG.

Bert de Vries, voorzitter van de Koninklijke Vereniging Archiefsector Nederland (KVAN) uitte eerder zijn ongenoegen: "Het maatschappelijk belang van deze archieven is heel groot. Kennis van het verleden geeft inzicht in het heden. Archieven zijn er óók om pijnlijke geschiedenis laagdrempelig toegankelijk te maken voor iedereen."

In NRC stelt historicus Gerard Aalders, een kenner van oorlogsarchieven dat veel dossiers bedenkelijke verdachtmakingen bevatten: “Een probleem was dat veel onderzoek werd gedaan door amateurs. Het was uiteraard onmogelijk om al die ruim 425.000 verdachten door ervaren politiemensen te laten onderzoeken. Veel onderzoek werd gedaan door het Bureau Nationale Veiligheid (BNV) dat een magische aantrekkingskracht uitoefende op allerlei avonturiers. Dat is te merken aan de dossiers…Nooit heb ik zoveel dossiers met barstensvol onzin gezien.”

Zie ook de opinie: Naoorlogse rechtspraak moet wel uitgebreid openbaar worden -Autoriteit persoonsgegevens fnuikt openheid van Nationaal Archief.