Daar lijkt het overigens niet naar bij aanvang van de voorstelling, een heftige aanklacht van een tragisch leven. Esther Scheldwacht vertelt als Indische Abigael Jacoba Limba in een indrukwekkende monoloog, staande aan een vloedlijn, met uitnemende dictie over haar hartverscheurende huwelijk met de Nederlandse militair van wie ze op haar 14e jaar zwanger werd. De man verschijnt in op de achtergrond, in militair tenue met helm, waar hij de aanklacht zwijgend aanhoort.

Abigael Jacoba Limba is de Ambonese (Molukse) overgrootmoeder van Eric de Vroedt en was njai, een bijzit; vrouwen die in concubine met Nederlandse militairen leefden, in het beste geval gelijkwaardig, maar veel vaker als een soort seksslavin, in dit geval in het huwelijk met De Vroedts overgrootvader Frank de Willigen (genealogie).

Pure Indo te laag om mee te spelen

Wie net de serie Indonesia Roept van Hans Goedkoop heeft gezien, over diens opa Rein van Langen die als hoge militair oorlogsmisdaden beging, vreest na deze proloog wellicht in een moralistisch verhaal te geraken over de heldere scheidslijn tussen dader- en slachtofferschap, maar dat volgt allerminst. De eerdere voorstelling De eeuw van mijn moeder toonde al dat De Vroedt zijn geschiedenis niet zwart-wit ziet en theatraal een rijk palet van kleuren biedt

Na de indrukwekkende persoonlijke aanklacht schakelt het stuk direct naar de repetities van de jazzband Brown Sugar Baby, vernoemd naar haar Nederlandse leider Kurt de Bruin. Hein van der Heijden (eerder even in de rol van de zwijgende Frank de Willigen) speelt trompet, soms afgewisseld met banjo.

De band bereidt zich voor op een wedstrijd tussen jazzorkesten in vermaard Hotel der Nederlanden in hoofdstad Batavia in Nederlands-Indië. Op aandringen van hoteleigenaar ‘Miss’ (Betty Schuurman) vervangt De Bruin zijn drummer Andi (Fjodor Jozefzoon) omdat die geheel Indisch is, door een drummer (Eddie B. Wahr, voorheen NUHR) die, net als de rest van de band, ‘Indo-Europees’ is. Dit tekent de hiërarchie in de voormalige kolonie.

Tragedie achter prachtig zangtrio

Afgewezen drummer Andi blijft op het toneel, blijkt later actieve deelnemer in het Indonesische verzet wat tot disputen leidt met zijn geliefde en pianist Eddie de Willigen (Roben Mitchell) die als Indo-Europeaan behalve met dat verzet worstelt met zijn homofilie. Het zijn mooie verhaallijnen, knap aaneengesmeed

Drie zusjes De Willigen zingen in het koor, Marie, Pauline en Poppie, drie schitterende rollen van Mariana Aparicio, June Yanez en Emma Buysse. Poppie ontpopt zich als het zwarte schaap van de familie, loopt voortdurend uit de pas. Stukje bij beetje openbaart zich haar ‘geheim’: ze is als tiener door haar vader veelvuldig verkracht en zwanger geraakt.

Haar dochtertje is een zusje in de familie, tijdens het stuk ‘kwijt’ want opgeborgen op een hotelkamer. Die verhaallijn keert terug met Abigael die, letterlijk als lastpost weggewuifd door de hoteleigenaar, die vooral te doen heeft met haar Nederlandse publiek. Behalve de hoogste gezagsdragers zoals gouverneur-generaal Bonne de Jonge bevindt zich daartussen NSB-leider Anton Mussert die in 1935 een succesvolle tour door de kolonie maakte.

Pijn wegzingen?

Onder De Vroedt opent Hein van der Heijden als 65-jarige acteur een nieuwe dimensie van zichzelf, al speelde hij 34 jaar terug eens trompet in een stuk van Toneelgroep Amsterdam en  nog voor de lol speelt. De banjo neemt hij er met plezier bij.

Brown Sugar Baby had in werkelijkheid niet deze samenstelling. Eddie, de opa van de regisseur, speelde trompet. Er waren geen drie zangeressen, maar het is leuk om met de ‘oudtantes’ Van Willigen die in te brengen gezien het verhaal van Poppy en Abigael, die van het misbruik van haar dochter wist zonder daartegen iets tegenin te (kunnen) brengen. Met de pijnlijke verwijten tot gevolg.

Zo swingt de voorstelling met de jazzmuzikanten met Indische achtergrond Kurt Schwab (saxofoon) en Kim Soepnel (bas) naar een prachtig einde. De winst van het concours - met als prijs een tournee door Europa; volgens belofte langs Parijs en Berlijn, maar in werkelijkheid van Dordrecht tot Groningen – is de bijzaak van het verhaal. Dat een verrassend kort politiek slotakkoord krijgt van de De Vroedt.

Ondertussen ondergaan we het drama van een Indo-familie, dat De Vroedt uitstekend in de muzikale sfeer verweeft; anders dan in een andere recensie wordt geopperd, dat hij te veel elementen ineen probeert te verweven. Ik vond het in al haar ernst en plezier een geweldig tragikomedie, zoals het barre leven zich nu eenmaal ontvouwt.

Dat De Vroedt erin slaagt om alle spelers in zijn verbeelding mee te nemen, vooral de voortreffelijk acterende zes hoofdrolspelers, spreekt voor hem.

*) Gezien: Brown Sugar Baby van HNT, nog te zien  tot 4 juni in Zwolle, Heerlen, Deventer, Amsterdam, Rotterdam, Drachten, Enschede, Eindhoven, Haarlem, Den Haag, Alkmaar, Nijmegen en Dordrecht.

**) Foto's: Bart Grietens