In 2017 publiceerden onderzoekers van Google een paper waarin zij kunstmatige intelligentie op een vernieuwende manier met tekst lieten omgaan. De titel luidt Attention is all you need en de technische term die zij introduceerden, was Transformer: een nieuwe neurale netwerkarchitectuur gebaseerd op een mechanisme voor machineleren dat beter geschikt was voor taalbegrip dan de tot dan gangbare modellen.

Transformers bleken beter in staat om teksten te vertalen dan eerdere modellen. Ook presteerden ze beter bij het produceren of aanvullen van nieuwe teksten. Dat komt door de manier waarop ze worden getraind.

Probeert u eens: achter de wolken schijnt de...? In uw hoofd heeft u hoogstwaarschijnlijk ’zon’ ingevuld. Hoewel ’maan’ ook semantisch juist was geweest, vulde u op basis van ervaring het juiste woord in. AI heeft ook ervaring, maar van enorme hoeveelheden online verzamelde trainingsdata. En het invullen en aanvullen van tekst gebeurt niet op woordgevoel, maar op basis van statistiek.

ChatGPT

Anno 2024 hebben Transformers de wereld opgeschud. ChatGPT was slechts het startschot; een voorbeeldtekst naar tekst transformeren. Zo zijn Midjourney en Dall-E voorbeelden van generatieve AI die tekst kunnen transformeren naar afbeeldingen. Deze modellen zijn niet getraind met grote hoeveelheden tekst, maar met beelden. Ze kunnen een stuk tekst als ’achter de wolken schijnt de zon’ omzetten naar een fotorealistische afbeelding van zo’n tafereel.

Zo’n stukje tekst dat je opgeeft aan de machine heet in vaktermen een ‘prompt’. En zo’n prompt in het voorbeeld zou nog aangevuld kunnen worden met ’boven het regenwoud dat vol staat met bomen in de stijl van Salvador Dáli’. Als u het zich kunt voorstellen, kan AI het voor u maken. In andere woorden: uw verbeelding is de beperking.

Sora tekst naar video

Maar nu komt het... Het stopt niet bij tekst naar tekst, of tekst naar afbeelding. Vorige week werd de wereld wederom opgeschud door onderzoeksorganisatie OpenAI toen zij het model Sora introduceerden, een transformer die tekst omzet naar video. Mijn favoriete prompt was ’een nest golden retriever puppies spelend in de sneeuw’, door Sora moeiteloos omgezet naar een vertederend cinematografisch hoogstandje. Op internet zijn inmiddels talloze voorbeelden te vinden van deze nieuwe doorbraak in de AI.

Maak uw borst maar nat, want het stopt niet met tekst naar video. We zullen steeds meer AI-toepassingen gaan zien van Transformers die data van de éne naar de andere vorm omzetten. Radiologen die whatsappen met een röntgenfoto. Advocaten die hun stem verheffen in een discussie met het wetboek. Het maakt AI niet uit wat het moet transformeren, zolang er maar iemand een prompt ingeeft.

Hoe ermee om te gaan?

En daar wringt de schoen. Professionals zullen niet moeten wennen aan het idee dat AI hun werk gaat doen. Nee, ze zullen moeten wennen dat zij het voor-werk moeten gaan doen. Generatieve AI werkt beter als jij denkt. Dit is geen grammaticale fout, dat is een advies.

Wij moeten voor-denken, onze gedachten ordenen, de situatie inschatten. Pas als we dat hebben gedaan, kunnen we een prompt invoeren en zal AI die op ijverige wijze op basis van eerdere voorbeelden gaan uitwerken. De professionals van de toekomst zien AI niet als concurrent, maar als hefboom op hun eigen talent.

*) Jim Stolze is ondernemer met Aigency en auteur van boeken en columns over kunstmatige intelligentie. Een versie van dit artikel verscheen eerder in De Telegraaf