In mei 2022 schreven we over deze kwestie op grond van een groot artikel bij The Guardian over de databergen van Europol in Den Haag en de pogingen van de European Data Protection Supervisor (EDPS) om daar een bres in te slaan.

Gigantische databank aanvechten

Die strijd gaat ook een nieuwe ronde in: de EDPS maakt ook bekend nieuwe regulering van Europol te zullen aanvechten bij het Europese Hof van Justitie vanwege bepalingen die leiden tot ‘sleepnetten’: vasthouden van grote hoeveelheden data van burgers zonder dat deze verdacht zijn. Dit betreft de artikelen 74a en 74b.

De aanklacht bij het Hof is een volgende stap van de strijd van de EDPS tegen Europol, zoals in mei beschreven. De toezichthouder op Europese instituties had eerder bepaald dat Europol moet aantonen dat verzamelde data verband houden met concrete verdenkingen en deze anders uiterlijk 4 januari 2023 moet vernietigen.

Met de genoemde artikelen wil Europol dat omzeilen. Dus moet de Europese rechter uitspraak doen. Daarmee boekt Europol in elk geval de nodige tijdwinst.

Van der Linde

Activist en zelfverklaarde etterbak Frank van der Linde (op Twitter) bemerkte dat na het beloofde wissen van zijn dossier door de Nederlandse politie in 2019 het nog beschikbaar was voor de Duitse politie. De bron van het kwaad bleek Europol. Dat houdt, in samenwerking met Europese politiediensten, bestanden bij van honderdduizenden personen die ooit veroordeeld zijn; om welke redenen dan ook. Van der Linde had zich ooit eens toegang verschaft door een ruit in te slaan.

Volgens een bericht van NGO FairTrials heeft de EDPS Europol opgedragen om het dossier-Van der Linde aan hemzelf te verstrekken. Volgens de EDPS heeft Europol ‘niet de noodzaak aangetoond’ om de gegevens achter te mogen houden. De politieclub moet Van der Linde voorzien van ‘alle informatie waarop hij krachtens artikel 36, lid 2, van de Europol-verordening recht op heeft’.

Europol en Van der Linde hebben een maand de tijd om nieuwe argumenten aan te voeren bij de EDPS, dus het kan nog even duren alvorens Van der Linden zijn dossier krijgt. Mocht dat nog bestaan, want eerder liet Europol weten dat het er niet meer is. Alle tijd gehad om het te vernietigen, of tenminste het deel ervan dat te maken heeft met zijn activisme. Bovendien heeft de EDPS aan het besluit geen ultimatum toegevoegd, noch zijn er sancties vastgesteld voor het geval het agentschap het besluit niet naleeft.

Fair Trials (Europa) vindt het zot dat Van der Linde zo lang strijd moet voeren om z’n gegeven te krijgen, en meent: ‘Te lang hebben de Europese instellingen de ogen gesloten voor massaobservatie. In plaats daarvan heeft de EU besloten de bevoegdheden van Europol op het gebied van gegevensverzameling uit te breiden, ondanks de ernstige bedreiging voor de grondrechten, waaronder het recht op een eerlijk proces, op privacy en gegevensbescherming, op non-discriminatie en op vrijheid van meningsuiting.’