‘Kudde-gedreven sociale paniek leidt ook tot perverse prikkels onder journalisten die daardoor collectief falen zonder hun fouten recht te zetten…Waarom zou je reputatieschade riskeren met het toegeven van je eigen fouten, als al je concurrenten hun mond houden?’

Was getekend, Jonathan Kay, redacteur van het onvolprezen sceptische uitgave Quillette die een perfect voorbeeld publiceert van een collectief aangewakkerde mediahype rond een massagraf met mishandelde en gedode inheemse kinderen bij een internaat in Canada.

Vooropgesteld, in zijn messcherpe analyse doet Kay geen afbreuk aan het verschrikkelijke leed dat uit naam van kerk en staat de kinderen van de inheemse bevolking van Canada is aangedaan. Nog steeds is deze misdaad actueel, zoals afgelopen week ronde de excuses van paus Franciscus vanwege de grote schuld van zijn Rooms-Katholieke kerk.

New York Times fout

Kay hakt vooral hard in op een artikel in New York Times: Hundreds More Unmarked Graves Found at Former Residential School in Canada.

Dit verhaal van eind juni 2021 is evident onjuist volgens Kay, maar niet rechtgezet. De enige correctie betreft een verwijst aan de RK kerk dat er geen excuses zijn gemaakt, terwijl een Canadese aartsbisschop dat wel deed.

Er klopt echter geen snars van het verhaal, de graven zijn nooit bewezen, noch wie erin zou liggen. Ook was het een begraafplaats die door de kerk niet specifiek werd gebruikt voor leerlingen van de school maar voor het hele dorp

Het probleem zit volgens Kay in tekortschietende bewijslast. De gebruikte ‘grondpenetrerende radar’ kan niet altijd precies vaststellen wat zich onder het aardoppervlak bevindt, en dat is evenmin gedaan op het terrein van een voormalige inheemse kostschool van 1893-1978 in Kamloops.

De expert op wie het onderzoek met de radar zich baseerde, de jonge antropoloog Sarah Beaulieu, had al opgemerkt dat de resultaten van het radaronderzoek niet noodzakelijk wezen op de aanwezigheid van graven - laat staan graven die niet gemarkeerd waren, graven van inheemse mensen, of graven van kinderen. In juli 2021 schaalde ze het aantal al terug naar ‘200 tot 215 graven’. Toen was er, op 30 mei, al een dag van nationale rouw geweest, met Canadese vlaggen halfstok.

Al in januari 2022 heeft emeritus hoogleraar Jacques Rouillard van de Historische Faculteit van de Université de Montréal al een kritisch artikel geschreven over feit en fictie in deze zaak, maar deed dat vergezeld gaan van het beschimpen van de ‘woke’ beweging die de oorzaak zou zijn.

Nablaten, ook in Nederland

De New York Time blunder werd volgens Kay nagepraat. Een columnist sprak van de ‘Canadese Holocaust’ en het werd het ‘nieuws van het jaar’ volgens nationale omroep CNBC. Het NYT-artikel kreeg ook in Nederland navolging:

Telegraaf: Opnieuw ’schokkende vondst’ van honderden graven in Canada

NOS: Opnieuw honderden lichamen gevonden bij voormalige kostschool in Canada

NRC: Weer honderden kindergraven gevonden bij een voormalige kostschool in Canada

AD: Beerput gaat open: 750 lichamen gevonden in anonieme graven bij Canadese kostschool

Nu.nl: 751 anonieme inheemse graven ontdekt bij internaat in Canada

Volkskrant: Graven 751 inheemse kinderen gevonden in Canada: ‘Beschamende herinnering aan systematisch racisme’

De Volkskrant en AD gaan direct over op de verontwaardiging, NOS en NRC gaan uit van de juistheid van de buitenlandse bronnen, enkel De Telegraaf houdt een slag om de arm.

Zijn de valse berichten ooit rechtgezet? Wat denkt u? Zou je het betreffende journalisten vragen, hun antwoord kun je raden: misschien klopt het niet precies, maar de verschrikkingen die plaatsvonden met inheemse kinderen zijn toch bevestigd.

En dat is, zegt Jonathan Kay, nu net het probleem…