De Vries is vermoord nadat hij de keuze maakte om voor een kroongetuige in het Marengoproces vertrouwenspersoon te worden. Na de aanslag op zijn leven lieten ondermeer de minister Rutte en Grapperhaus en Willem-Alexander van Oranje weten dat dit een aanval was op de persvrijheid. Maar ondergroef Peter zijn eigen vrijheid door deze grens tussen verslaggeving en deelname aan een moordproces nu ver te overschrijden?

Op Wikipedia

Vraaggesprek uit 1997 op AT5 van Theo van Gogh met Peter R. de Vries

Terugluisteren: 2 uur durend interview op NPO Radio 1 van Oudejaarsavond 2019

Daaruit over de dunne lijn tussen goed en kwaad voor elk Child in Time, en vriendschap met boef Cor van Hout: ‘Ik groeide op in een beschermde wijk in Amstelveen. Als ik kattenkwaad uithaalde en de politie kwam, zeiden mijn ouders: wat moeten de buren hier wel niet van denken. Cor groeide tien kilometer verderop op, in de verpauperde Staatsliedenbuurt. Als Cor kattenkwaad had uitgehaald en de politie kwam, belden daarna de buren aan en zeiden zij: wat moesten die klerelijers hier?'

Uit de slof schieten

Onder de kop ‘Leermeester, vriend en knorrepot’ verhaalt Mick van Wely in de Telegraaf van de onbaatzuchtige collegiale hulp die hij in het begin van zijn loopbaan bij het Groninger Dagblad mocht ervaren, wat hem op het paard hielp als misdaadjournalist.

‘Als Peter wijn dronk begon hij nog harder te praten en te articuleren. Gesprekken gingen over misdaad, vrouwen en roddels in Hilversum. Als ik over een van de laatste onderwerpen begon, duwde hij zijn stoel en hoofd naar voren en kwam er een kleine ondeugende glimlach op zijn gezicht. ’Oh ja?’ vroeg hij dan, om zich vervolgens als een dorstige gnoe bij een waterbron, te laven aan je verhaal.

Onze relatie was zeker niet rimpelloos. Het kon vaak zwaar stormen. Als we een afspraak hadden en zaken liepen net iets anders, dan kon hij volledig uit zijn slof schieten. Man man, doe niet zo overdreven principieel dacht ik dan. Maar die principes hebben hem ver gebracht.

Onze ’relatiecrisis’ kwam na het besluit van De Vries om vertrouwenspersoon te worden van kroongetuige Nabil B. in het liquidatieproces Marengo. Ik heb het hem afgeraden vanwege het gevaar en omdat hij als journalist een rol ging spelen in een strafproces. Doe het niet, schreef ik. We kregen hier en om nog wat andere elementen uit de mail die ik stuurde, mot. Gelukkig hebben we dit later uitgepraat. Strubbelingen bleven bestaan, irritaties kwamen van beide kanten.’

Zelf ontvoerd

Misdaadverslaggever John van den Heuvel is diep geraakt door het overlijden van zijn collega, zo schrijft hij op Instagram: ‘De vechter, doorzetter, hulpverlener, topjournalist, liefdevolle en trotse (groot)vader, collega, crimefighter en steun en toeverlaat voor velen is niet meer…Maar hij zal altijd een voorbeeld blijven en een bron van inspiratie. Voor zijn vakgenoten maar ook voor een ieder die rechtvaardigheid, moed en vrijheid van meningsuiting net zo’n warm hart toedragen als Peter.'

Van den Heuvel zegt De Vries vooral te herinneren vanuit de jaren dat ze collega’s waren en elkaar 'met raad en daad bijstonden, waarschuwden voor gevaar en dezelfde doelen nastreefden. De normen en waarden waar ook hij voor stond zullen nooit wijken voor geweld. Ook nu niet, nu we intens verdrietig afscheid moeten nemen.'

Oud-collega Jos van Noord (70) in De Telegraaf: ‘Rechtlijnig, is de typering die Van Noord van hem geeft. 'Nooit te beroerd om zijn mening zonder verpakking aan te bieden. Ik liet hem altijd maar razen, meestal had hij nog gelijk ook. Peter was zo goed in zijn vak omdat hij anderen met feiten om de oren wist te slaan. Mooi aspect van hem was dat hij ook heel goed kon zwijgen. Dan kwam hij opeens met iets waarmee hij al maanden bezig moest zijn geweest…Hij was een fantastische gozer, die altijd klaarstond voor een ander en wilde daar zelf nooit iets voor terug hebben.’

Van Noord verhaalt van een gijzeling van De Vries in 1982 met een eis van 2 miljoen gulden losgeld bij De Telegraaf. ‘Ontvoerder K., een reclameschilder, had in zijn zenuwen echter zelf de koffie met slaapmiddelen, bedoeld voor de verslaggever, opgedronken. De Vries nam het stuur van hem over en leverde zijn slaapdronken ontvoerder af bij de politie. Later zei hij dat hij geen moment in paniek was geraakt.’

Door roeien en ruiten

Een herinnering van rechtbankverslaggever Saskia Belleman in De Telegraaf: ‘Zijn gereserveerde uitstraling, de priemende blik en het nasale stemgeluid; het maakte bij veel mensen weerstand los. Maar de mensen die hem beter kenden wisten dat die rimpels naast zijn ogen wezen op humor en op andere emoties. Je kon ongelooflijk met hem lachen, en daarnaast was hij voor veel mensen een steunpilaar in de moeilijkste periode van hun leven.’

Over zijn werk voor kroongetuige Nabil B.: ‘Het kwam hem op veel kritiek te staan van collega-misdaadverslaggevers die vonden dat het voor het publiek wel erg onduidelijk werd om te weten met welke pet De Vries aan de talkshowtafels zat. De Vries zou De Vries niet zijn als hij zich daarvan iets had aangetrokken.’

Over de woede van Holleeder over het voorzien in getuigenverklaringen van de zussen Holleeder: ‘Ook daar lag De Vries niet wakker van. Net zoals hij schouderophalend voorbij leek te gaan aan de reacties op Twitter als hij weer eens zijn ongezouten mening in een talkshow verkondigde. Hij las ze gewoon niet, zei hij…

Niet dat hij een onverschillig mens was, integendeel. Voor ’zijn’ nabestaanden ging hij door roeien en ruiten. En tegelijkertijd kon hij zich opwinden over futiliteiten, zoals het feit dat hij bij de toegangscontrole in de gerechtsbunker zijn Italiaanse maatschoenen moest uitdoen. En ook over het niet klaarstaan van een lunchpakket. Sinds die dag arriveerde hij bij elke zitting in het Marengoproces demonstratief met een zak krentenbollen in zijn hand. Het was Peter R. de Vries ten voeten uit.’

Zaken en emotie

In NRC zegt een collega-cameraman over zijn volhardende houding, ook voor zichzelf: '"Na werk gingen zijn collega’s wel eens een biertje drinken, maar hij kon dat meestal niet.” Soms had hij last van harde muziek of moest hij per se nog mails beantwoorden. „Of hij had al bedacht om te gaan sporten, daar kon hij dan niet vanaf stappen. Als hij vond dat hij niet hard genoeg gewerkt had, gaf hij zichzelf wel eens straf. Moest hij tien kilometer extra fietsen.”

De Vries raakt gefrustreerd omdat hij de tekst niet in een keer uit zijn hoofd kende, terwijl hij normaal „hele lange standuppers kon opboeren”. Tijdens die opname gooide hij uit woede zijn dure Ray-Ban-zonnebril kapot. „’s Avonds kwam hij met tranen in zijn ogen zijn excuses aanbieden: het spijt me dat ik me zo heb laten gaan.”

De laatste jaren leek De Vries haast nog meer emotioneel betrokken te zijn bij zijn zaken, zegt Marco, die hem al decennia voor zijn camera heeft. „Hij had vaker een bepaalde trek in zijn ooglid.”'

In de necrologie van Het Parool zegt Collega-journalist en oud-politieman Henk Strootman: ‘In de media word ik deze dagen neergezet als vriend, maar bij Peter was het altijd doelgericht, zakelijk. Wat niet wegneemt dat hij ook een gevoelige kant had. Hij kon geëmotioneerd raken als het bijvoorbeeld ging over Nicky Verstappen. Toen mijn oudste kind werd geboren, in 2001, kreeg ik een uitvoerige brief van hem, waarin hij vertelde dat hij als verslaggever bij het kapseizen van de Herald of Free Enterprise was toen zijn kind werd geboren.’

Carina van Leeuwen, forensisch rechercheur van het coldcaseteam van Amsterdam: ‘We hebben fantastisch samengewerkt. Zijn motto was: geef nooit op. Het belang een zaak op te lossen stond bij hem voorop. Hij had daarbij de steun van de achterblijvers.’

Zijn rol ging verder dan die van andere misdaadverslaggevers. De Vries, zelf vader van twee kinderen, kreeg meer dan honderd hulpvragen per dag van slachtoffers, onschuldig veroordeelden en gedetineerden. Hij werd vertrouwenspersoon en woordvoerder van families van de slachtoffers.’

Volkskrant foto’s

De Volkskrant publiceert op de voorpagina’s gruwelijk mooie portretten van Peter de Vries door Stephan Vanfleteren, en online een fraai overzicht van de successen van De Vries: de Heineken-ontvoering, Puttense moordzaak, de moorden op Nicky Verstappen, Marianne Vaatstra en Natalee Holloway, de getuigenissen van de zussen-Holleeder en de brug te ver: het Marengo-proces.

In een ‘Postuum’ beginnen Elsbeth Stoker en Wil Thijssen ook het (door de Vries zelf recent vertelde) verhaal van zijn ontvoering in 1982, om zijn moed te duiden. Dan: ‘In zijn eigen tv-show Peter R. de Vries, misdaadverslaggever reconstrueert hij - met behulp van verborgen camera's en infiltranten - onopgeloste moordzaken. En ook op verdachten stapt De Vries zonder blikken of blozen af: 'Je liegt aan alle kanten.' 'Het is gewoon stuitend.' 'Je bent medeplichtig.' Honderden moorden en vermissingen zal De Vries uiteindelijk onderzoeken.’

Hij heeft een bloedhekel aan machtsmisbruik, hypocrisie en onrechtvaardigheid, zeggen oud-collega's over hem. En in 2005 zei zijn jongere broer Wouter: 'Wij De Vriesjes hebben geen overdreven eerbied voor ceremonieel vertoon en gezag. We hebben meer de neiging om door gezag heen te breken.' Hij vertelde dat hun vader - die in het verzet tegen de Duitsers had gezeten - een keer tijdens dodenherdenking had gezegd: 'De echte helden staan daar niet met een lintje.' 'Dat heeft wel invloed op ons gehad.'

Verder…

Jan Struijs, voorzitter Politiebond: 'Peter was hard op de inhoud, zacht op de persoon. Hij heeft tegen mij echt liefdevolle dingen gezegd. Hij was niet makkelijk, maar als je met Peter iets afsprak, dan kwam hij dat altijd na.’

Kees van der Spek, programmamaker met De Vries (in Volkskrant): ‘Nederland is anders geworden vandaag. Voor mij, maar ook voor de journalistiek en voor de rechtsstaat… Natuurlijk kent iedereen zijn bekende zaken, maar hij was er ook voor heel veel andere nabestaanden, over wie hij nooit een uitzending zou maken… Alles wat ik nu doe, heb ik aan hem te danken…Peter was gewoon Peter. We zagen elkaar vaker dan dat we onze vrouwen zagen. We hebben nooit in ons leven mot gehad. Nooit.’

Advocaat Geert-Jan Knoops: 'Ook toen de Puttense moordzaak allang afgesloten was, stond hij nog klaar voor Herman du Bois. Die hielp hij zoeken naar een baan. Hij betekende zoveel voor al die mensen. Waar andere journalisten stopten omdat hun journalistieke werk erop zat, ging hij altijd door.'

Uitzending afscheid RTL Boulevard

Uitzending afscheid Op1 met Jeroen Pauw