In een blogpost doet Alphabet-baas Sundar Pichai blij kond van z’n vrijgevigheid voor een uitgebreide Google News; het publiceren van samengevatte en in context gepresenteerde artikelen tegen een ruimhartige vergoeding voor uitgevers. De toezegging is een concretisering van een vaag bericht in juni 2020 over Google News Initiative.

News Showcase, zoals de nieuwe dienst nu heet, is een toevoeging aan Google News waarbij artikelen –en later video’s - voor iedereen beschikbaar zijn in samenvatting met de belangrijkste punten, en een tijdlijn met gelijkluidende artikelen uit dezelfde en verschillende titels. Dat begint onder Android, het eigen besturingssysteem van Google, en wordt het eerst zichtbaar in de landen Duitsland en Brazilië.

Argentinië, Canada, Australië en Engeland volgen, en daarop ook België en Nederland, zonder nog uitgevers uit de Benelux te noemen. Hier zijn DPG Media (AD, Volkskrant, Trouw, Linda, Intermediair) en Mediahuis (Telegraaf, NRC) de belangrijkste nieuwsuitgevers, beide met Belgische aandeelhouders. De vraag is wat News Showcase betekent voor Nu.nl, NOS en RTL Nieuws als gratis diensten. Krijgen ze meer concurrentie of wordt hun nieuws opgenomen in de thematische tijdlijnen?

Inspelen op regulering

Het cadeautje van Alphabet aan de uitgevers en de journalistiek bedraagt omgerekend zo’n 1 procent van de winst, die afgelopen boekjaar 34 miljard dollar bedroeg en dus ruim 100 miljard over een periode van drie jaar.

Alphabet speelt ook in op politieke tegenwind. Het werd al aan de kassa geroepen in Frankrijk en Australië (met een News Media Bargaining Code) voor het gebruik van fragmenten van uitgevers in zoekresultaten, terwijl ook de Duitse politiek Google News wil laten betalen. Daarmee geeft de politiek gehoor aan een krachtige lobby van uitgevers in die landen, die menen dat Google parasiteert op hun werk. Google heeft immers zo’n 30 procent van de digitale reclame weten te winnen.

Google heeft altijd beweerd dat ze de journalistieke uitgaven juist steunt door vanuit Google en Google News lezers naar de uitgevers te sturen. Uitgevers die daar niet aan willen meedoen, zei Google, die blijven maar buiten de zoekresultaten. Dat deden natuurlijk nauwelijks uitgevers, daarmee ook het gelijk van Google bewijzend dat ze uitgevers terwille is. Brazilië vormde een uitzondering: daar boycotten uitgevers in 2012 collectief Google News. Geen wonder dus dat Google News Showcase in Duitsland en Brazilië begint. (Op Netkwesties betoogde Maarten Roelofs dat Google News negatief uitpakt voor uitgevers.)

Overeenkomst voor ‘curatie’

Google tekende al overeenkomsten met uitgevers, zoals in Duitsland met zo’n twintig uitgevers voor vijftig titels, waaronder Der Spiegel, Frankfurter Algemeine Zeitung, Tagesspiegel, Focus en Die Zeit, benevens een trits regionale uitgevers. Duitse uitgevers tonen zich verheugd, maar het subsidiemodel is nog niet openbaargemaakt.

Zo is de vraag welke verplichtingen de uitgevers aangaan: wat moeten ze aanbieden, tegen welke prijs en in hoe worden de rechten geregeld van artikelen die achter de betaalmuur staan? En wat nu als de uitgever artikelen die hij toch al voor iedereen open aanbiedt voortaan voor News Showcase aanbiedt, zodat het eigen betaalmodel ongeschonden blijft en het zeker geen abonnees zal kosten?

De Nederlandse woordvoerder laat weten: 'Google betaalt deelnemende uitgevers voor toegang tot een een aantal artikelen die achter een betaalmuur staan. Dat maakt Showcase interessanter voor gebruikers en biedt uitgevers meteen extra kansen om abonnementen af te sluiten.'

De Duitse uitgave Welt schrijft over een (niet ondertekende) kopie overeenkomst te beschikken, de Publisher-Curated News Agreement. Daarin wordt het aanbod beschreven van de genoemde tijdlijnen die ‘Story Panels’ gaan heten. Van de uitgevers wordt een levering van zeven ‘modules’ per week genoemd, elke dag eentje, elk met verschillende artikelen en updates. Ze worden niet als hele artikelen bij Google weergegeven, maar als onderdeel van de verhaallijn. Google linkt naar de sites van de titels.

Die verhaallijnen krijgen extra aandacht in Google News, in Google Discovery en ook in de normale Google-zoekopdrachten waarvoor ze beschikbaar blijven voor een langere periode. Welts media-journalist Christian Meier ziet er een verdienmodel in voor Google, dat ten koste kan gaan van de verdienmodellen van uitgevers: als 50 uitgaven wekelijks zeven artikelen bieden, zijn dat er tezamen 350 per week. Dat kan voor een groot deel in de nieuwsbehoefte van Duitsers voorzien, vreest hij.

Meier voert een anonieme uitgever op die dit model verwerpt, en niet van plan is om artikelen via Google openbaar te maken die achter de eigen betaalmuur van zijn titels worden gepubliceerd. Hij stelt dat zijn collega-uitgevers zich gemakkelijk laten kopen door Google waardoor de afhankelijkheid louter zal toenemen. (Gezien een verklaring van Welt-uitgever Axel Springer onder het artikel dat het uitziet naar een constructieve samenwerking met Google en Facebook, is het waarschijnlijk niet de eigen uitgever.)

Meier haalt ook uit het contract dat het Google vrij staat om de overeenkomst te beëindigen zodra een uitgever juridische actie tegen Google onderneemt. Ook kan Google een eind aan de overeenkomst maken als wettelijke veranderingen de dienst in de wielen rijden. Hij ziet hierin een directe beïnvloeding van de houding van uitgevers jegens Google en indirecte beïnvloeding van de politieke voornemens in Duitsland om platforms te laten betalen voor inhoud van derden die ze linken.

Volkskrant, RTL en Beeld & Geluid

Meier weet niet hoeveel geld Google betaalt aan de uitgevers, maar komt tot een schatting van ‘miljoenen’ per uitgever. Het sommetje is voor Nederland redelijk te maken: Google betaalt grofweg 300 miljoen euro per jaar uit. De 17,4 miljoen inwoners van Nederland vormen 0,2 procent van de wereldbevolking van 7,7 miljard zielen. Stel dat Google ook Zuid-Amerika, Afrika en Azië eerlijk laat meedelen in de poet, dan mogen Nederlandse uitgevers jaarlijks zo’n 600.000 euro verdelen. DPG Media heeft enkel al een winst van 100 miljoen per jaar, dus heeft het geld van Google niet echt nodig.

Google zal er niet slechter van worden, maar de uitgevers ook niet. Bovendien moet het p.r. aspect niet worden onderschat. Onder journalisten komt Google er wellicht beter op te staan. Alphabet probeert immers sympathie te winnen nu de Google-diensten onder druk staan van nieuwe regulering. Overigens kan dat ook in het tegendeel omslaan. Ooit kregen journalisten die met Philips naar Japan gingen van collega’s het verwijt dat ze naar de pijpen van Philips dansten. Het gevolg: een aanhoudende stroom kritische artikelen over Philips vanuit Japan.

Het altruïsme van Google voor de journalistiek is al aanzienlijk met zo’n 300 miljoen dollar steun via het Digital News Innovation-Initiative (DNI) Titels kunnen steun verkrijgen voor innovatieve projecten. Onder meer de Vpro, ANP, BNR en Follow the Money kregen innovatiegeld. In de jongste ronde zijn projecten van Beeld & Geluid voor het project Fairview, van RTL voor inzet van data voor gelocaliseerd nieuws en van de Volkskrant voor de opzet van gepersonaliseerde nieuwsvoorziening.