Afgelopen week kwam er ineens een persbericht van Privacy First binnen. Het had als titel ‘Corona aanpak grote schande’. Het zou toch niet dat…dat… dat voor één keer de club zou ontdekken dat privacy niet het hoogste goed op aarde is? Dat er hogere belangen zijn?

Maar nee, de uiting van Bas Filippini, voorzitter Privacy First, behelsde helemaal geen privacy. Z’n uitroep betrof een mening over bestrijding van het Coronavirus of Covid-19, een van de tien miljoen opvattingen. Waaruit ook direct een politieke mening bleek:

“Met de uitspraak van Merkel gisteren dat 70% van de Duitsers besmet gaat worden met het corona-virus en de regering daar alleen het verspreidingstempo wil temperen wordt staatsterrorisme bedreven. Met deze capitulatie vanuit het reeds ingezette nietsdoen accepteert Merkel en haar regering dus honderdduizenden doden zonder op te treden. Een kleine rekensom voor Duitsland vanuit de huidige gevallen betekent 56 miljoen besmettingen waarvan 4-6% (Italië) overlijdt. Dat komt dus neer op 1,7 tot 3,4 miljoen doden, hoofdzakelijk ouderen. Daarnaast een getal van 16,3% dat ernstig ziek wordt, dus 9,1 miljoen mensen. En een enorme klap voor de economie. In Nederland zou het gaan om 336-700.000 doden en 1,8 miljoen ernstig zieken.

Ook in Nederland wordt de bevolking op grote schaal misleid en voor de gek gehouden, uit hoofde van paniek indammen en de economie redden. Ons kabouterkabinet en de EU wisten in januari al van de schokkende situatie in China en keken de andere kant op. Wat je niet kan zien is er schijnbaar niet. Met als gevolg dat wij als bevolking blootgesteld worden aan dit virus dat nog steeds verkocht wordt als een "griepje".”

In woordkeuze ‘staatsterrorisme’ begeeft de heer Filippini zich in de categorie G. Wilders in het debat over hetzelfde onderwerp afgelopen week. Waardigheid is ook in tijden van nood ver te zoeken, zie het hamsteren van levensmiddelen opdat een ander die niet meer kan kopen. Hoe dan ook zijn er grote meningsverschillen over de beste wijze van bestrijding, maar beschuldigingen als opzettelijke moord op burgers met ‘staatsterrorisme’ gaan wat ver.

Privacy First kan een nuttige bijdrage aan het debat leveren door voor één keer de voorspelbare eigen opvattingen over privacy te verlaten en enige grootmoedigheid aan de dag te leggen. Door te zeggen: ‘Privacy moet wijken voor het redden van die miljoenen ouderen. Alle besmettingen moeten met naam en adres direct bekend worden.’

Want dat is niet gebeurd afgelopen weken. De regel is in acht genomen dat je geen medische gegevens zonder uitdrukkelijke toestemming openbaar mag maken. Te vaak was er onbekend wie er in risicogebieden waren. Mensen tastten dus vaak in het duister wie er besmet waren of konden zijn en konden niet snel maatregelen nemen om verdere verspreiding te voorkomen. Het wachten was nu op waarschuwingen van de GGD die contacten van besmette personen probeert te traceren, wat nauwelijks meer te doen is. De namen van besmette personen moeten op een website bekend worden.

Ik zal de heer Filippini van Privacy First niet beschuldigen van privacyterreur laat staan privacyterrorisme. Dat soort termen helpen niet. Maar we zouden eens kunnen zeggen: de Algemene Verordening Gegevensverwerking of AVG met de strenge regels voor medische data is niet onze belangrijkste wet. Die stellen we buiten werking.

Jammer voor de privacy. Of moet er op de grafstenen van Corona- overledenen komen te staan: ‘Maar ze heeft tot het eind toe haar privacy behouden’?

*)Aanvulling:

Bovenstaand idee ontving de nodige negatieve reacties:

Merien ten Houten twitterde: ‘Wat een extreem dom idee. Dat gaat leiden tot bekladde en afgebrande huizen. Zelfs China, niet heel erg van de privacy, doet dit niet. Besmette mensen, hoe licht de verschijnselen ook zijn, moeten niet thuis zijn. Direct isoleren in corona hotels. Dat helpt.’

Boerdeboer twitterde: ‘Denkfout lijkt me. Het leidt niet tot enig nuttige gedragsverandering. Met name omdat besmetting al plaats vindt zonder dat er nog herkenbare symptomen zijn.’

En ook: ‘Ik ken mensen die milde zieke dochter thuis hebben gehouden zonder te testen na terugkomst uit Italië om geen label te krijgen.’

Esther Gons twitterde, in twee delen: ‘In het lokale nieuws hier wordt geeist dat de twee mensen waarbij officieel Corona is geconstateerd bekend worden. Maar vraag me af wat die mensen dan willen ‘doen’ … Het punt is, er zijn er nog veel meer zonder het officiële predikaat Corona. Dat levert vooral een false sense of security op. Gewoon met zijn allen de strikte maatregelen volgen lijkt me effectiever.’

Karin Spaink twitterde: ‘Wat een krankzinnig idee. Wie kunnen niet iedereen testen (te weinig materiaal en menskracht). Binnen blijven is simpeler. Bovendien: je moet je vanaf nu _altijd_ gedragen alsof jezelf besmet bent (ook symptoomloze geïnfecteerden verspreiden het virus, lijkt het.)’

Kees Jan Dellebeke twitterde: ‘(Waarschuwings-)plakkaten op de voordeuren van alle door #coronavirusNederland besmette mensen moet verplicht worden. Waarschuwing voor huis-aan-huis bezorgers en andere bezoekers.’

Antwoord op de kritiek: Singapore

Trump-taal bereikt ook weldenkende twitteraars, maar heeft niet de overhand. Ik vind dat alle criticasters inhoudelijk groot gelijk hebben. Het bekendmaken van namen van besmette personen heeft in deze fase van de bestrijding in Nederland weinig zin meer. Het idee van Dellebeke voor een plakkaat op de deur kan ook van besmette mensen zelf komen.

Maar het principe wordt niet aangevallen, behalve door Ten Houten:’ Dat gaat leiden tot bekladde en afgebrande huizen.’ Zou het? Ik denk van niet. Genoeg asociale mensen die hamsteren, maar geweld is niet aan de orde. In China zijn trouwens veel woningen van besmette personen van buiten afgesloten. Het ging er daar niet zachtzinnig aan toe. Bovendien is het afschuwelijke controlesysteem ingezet om contacten te traceren, maar had ook een negatieve rol (Zie New York Times en Guardian en Time)

Ik vind dat de samenleving ingeval van een zeer besmettelijke ziekte een gerechtvaardigd belang heeft om te weten wie er besmet zijn. In dit geval had bijvoorbeeld bekend moeten worden wie er uit Italiaanse risicogebieden kwamen. Voor een volgende epidemie vind ik: het recht op informatie over de mensen die besmet zijn, weegt zwaarder dan hun recht op privacy. Dat heeft inderdaad wellicht louter zin in een vroege fase.

Een heksenjacht met bekladde huizen tot gevolg? Welnee, daar is geen sprake van. Maar de vraag is wel hoe ver je wilt gaan met openbaarmaking. In Singapore heeft de staat bekendgemaakt waar de besmettingen getraceerd waren. Het cliché antwoord: maar wij willen geen controlestaat als Singapore worden.

Uiteraard niet, maar met een volgende versie het Coronavirus of Covid-19 moet je als staat keuzes gaan maken. Probleem is: wij accepteren moeizaam ellende, die is louter bestemd voor mensen op Lesbos. Dus I rest my case: in tijden van nood moet je privacywetten voor die noodgevallen opzij kunnen zetten.

Israël: antiterrorisme voor coronapatiënten

Nagekomen: niet alleen Singapore vindt voorkoming van vele doden belangrijker dan privacy, ook Israël. Premier Benjamin Netanyahu kondigde aan dat Israël technologische middelen zal gebruiken die gewoonlijk voor antiterreur worden gebruikt om de verspreiding van het nieuwe coronavirus tegen te gaan.

Kort na de aankondiging keurde procureur-generaal Avichai Mendelblit het gebruik goed van tracking technologie om de telefoons mensen te traceren die in quarantaine moeten gaan, en personen die laatste twee weken voordat een Coronapatiënt werd gediagnosticeerd in diens nabijheid waren. Zij worden dan gewaarschuwd met een sms.

Hij meent dat dit legaal is gezien de verordeningen die werden ingesteld om het virus te bestrijden, aldus Haaretz. Volgens de krant zal het toezicht worden uitgevoerd door de politie en veiligheidsdienst Shin Bet, onder toezicht van het ministerie van Justitie.

Dit is natuurlijk een slimmere manier van privacyschending dan namen van patiënten openbaar maken.