Precies zo had hij het opgeschreven. En de stuurgroep Brainport Smart District van de gemeente Helmond had het letterlijk overgenomen in de nota van ‘Publiekrechtelijke uitgangspunten’. Inclusief de titel van zijn idee: ‘Big Brown Data’. Sterker nog, ze vonden het een fantastisch plan. Zo kregen ze Big Pharma zeker aan boord, en zou de ‘slimste wijk te wereld’ Helmond en haar bewoners veel geld opleveren. Hij had er met z’n maten in de kroeg bij een pintje nog smakelijk om gelachen.

Maar nu had het FD er lucht van gekregen. Een jaar later, weliswaar, maar toch. ‘Gratis wonen. Als je mee laat kijken in je bed was de kop geworden. In je aars, zullen ze bedoeld hebben dacht Sjef zelf, maar dat ging de eindredacteur wellicht te ver.

Liever omfloerster

Maar mooi dat een dag later de wethouder briesend naast zijn bureau had gestaan. Niet omdat zij het er niet mee eens was. Nee, de ambitie om de slimste wijk te wereld te worden was hoogstpersoonlijk haar eigen idee geweest. Maar nu stond Helmond er mooi gekleurd op. Of hij in het vervolg zijn mooie ideeën iets omfloerster, ambtelijker, op kon schrijven zodat bij niemand de alarmbellen af zouden gaan.

Neem een voorbeeld aan Saar, had de wethouder gezegd. Die had toch heel mooi de uitgangspunten voor een smarter (jawel!) grid opgeschreven, en daarin zelfs heel hip een verwijzing naar blockchain en Iota opgenomen, zonder dat daar nou slapende honden van wakker waren geworden. Maar reken maar dat daar in de praktijk, als de wijk eenmaal gebouwd zou zijn, en het smarter grid zijn slimme werk zou doen, de nodige strubbelingen over zouden ontstaan. Dat Kees zijn wasmachine niet gedraaid had bijvoorbeeld. Omdat het slimme net, vanwege het tekort aan stroom, had besloten voorrang te geven aan het opladen van de auto van de wethouder - die natuurlijk ook in de wijk zou gaan wonen, ze kon niet wachten.

Riool-Google

Hoe groot was de voorzienigheid van mijn gewaardeerde collega Mireille Hildebrandt wel niet geweest toen zij al in 2015 sprak over ‘Data Flush’ en een foto toonde van een rioolputdeksel met daarop het logo van Google. Google leeft van het afval (de zoektermen, de metadata) die we achteloos achterlaten. Google maakt daar waardevolle profielen van, die ze te gelde maakt door middel van gepersonaliseerde advertenties. Mireille Hildebrandt suggereerde daarom dat privacy misschien wel betekende dat we er op kunnen vertrouwen dat anderen niet aan de haal gaan met ons afval, onze ‘shit’. Nou, mooi wel dus.

Helmond’s ambities zijn groot. En de duurzame doelen die ze zeggen na te streven zijn lovenswaardig. Alleen kun je en mag je daar de menselijke waardigheid niet aan ondergeschikt maken. De ontwerpprincipes die het college van burgemeester en wethouders hebben vastgesteld zijn volstrekt onvoldoende: die zijn streng als het gaat om veiligheid en duurzaamheid, vaag als het gaat om de grenzen die gesteld moeten worden aan de publiek-private samenwerking, en reppen met geen woord over menselijke grondrechten.

Misschien dat de gemeente Helmond eens kan gaan praten met de gemeente Amsterdam, om zich te laten voorlichten over het daar ontwikkelde manifest ‘tada – duidelijk over data’. Dat zich richt op een wijze stad in plaats van een slimme stad. Waar de burger centraal staat. En niet zijn data.

Helmond is meteen ook een mooie testcase voor de zes Tada principes zelf: zijn principes als ‘inclusief’, ‘zeggenschap’, ‘menselijke maat’, ‘legitiem en gecontroleerd’, ‘open en transparant’ en ‘van iedereen, voor iedereen’ concreet en sturend genoeg om ideeën voor zoiets als een Brainport Smart District in de kiem te smoren?

Want ook dat is mij eerlijk gezegd nog niet duidelijk…