De opstand komt sympathiek over. Maar… het gaat hier om een gekocht bedrijf. Dat mag, maar ben je je autonomie kwijt. Pech. Directie en medewerkers van Xs4all hebben zo’n 20 jaar toch enige vrijheid behouden, wat best bijzonder is. Dat is menigeen niet gegeven, je zou zelfs kunnen zeggen ‘aardig van KPN’. Ze heeft het voor veel geld gekocht, en dan kunnen je raden hoe het afloopt met de prooi.

Ook is het in 1998 voor goed geld verkocht door de oprichters, met een toezegging voor drie jaar zelfstandigheid die in 2001 door KPN met drie jaar verlengd is. Het lijkt wel not done om die grote stap in de geschiedenis van de afstoting te benoemen. Of om te vragen: het geld dat verkopers daar toen mee verdiend hebben, is dat beschikbaar voor het terugkopen van Xs4all?

Giftige groene moeder

Bedrijven beginnen, en eindigen. Niks mis mee. Merken ook. Binnen een bedrijf als KPN zijn vele merken ontstaan, en weer opgedoekt. Unilever idem. Er zijn nog wel wat voorbeelden ’nabij’, binnen telecom en internet bijvoorbeeld. Zijn er veel mensen slechter geworden van de teloorgang van bijvoorbeeld Freeler, Zonnet, Speedlinq, Tiscali, Het Net, HCCnet, of Ben, Dutchtone en Orange? Heeft ‘creative destruction’ niet Nokia, Kodak, videotex en veel meer de kop gekost, zonder dat iemand ze echt mist?

Tijdens bijeenkomsten en in allerhande schrijfsels is de kritiek op KPN niet van de lucht. Dat is binnen Xs4all ook vaak zo geweest: het giftige beeld van ‘de groene moeder’ persisteert. Nog steeds is spuwen op KPN in die kringen populair. Is dat nou krachtig, of gewoon een beetje flauw? Terecht of niet, daar gaat het me niet eens om, ik wil gewoon observeren: dat het wat kleinzielig overkomt. Als je echt zo goed bent, heb je dat afgeven op iemand anders niet nodig. Dan doe je gewoon waar je voor staat.

Dat gemopper op KPN en andere uitingen van de fans van Xs4all komen inside-out over. Ik bedoel: die gaan deels over appeltaart, de omgang met zieke medewerkers, de afstand tot KPN en dat soort culturele memes. Wat op zich prima is, maar mij doet afvragen: ‘leuk maar wat hebben je klanten daar aan?’ Betalen die daar voor? Is dat goede en effectieve marketing, je zo te positioneren?

Dun activismesausje

De klant van Xs4all komt er in de discussies relatief bekaaid vanaf. Ja, 50 duizend klanten hebben getekend tegen het opdoeken en dreigen met vertrek; best veel. Al valt te bezien welk deel daarvan van intentie naar conversie gaat; ik vraag me ook af hoe ze het alternatief waarderen - een vraag die een marketeer zich zou stellen. En wat zijn nou de harde benefits die die klanten straks als KPN-klant niet meer kunnen krijgen, en waar ze nu ongeveer de hoogste prijs in Nederland voor betalen? Idealisme is een schone zaak maar uiteindelijk zijn de meeste koopbeslissingen toch redelijk instrumenteel.

Internettoegang is inmiddels een commodity, voor iedereen bereikbaar, en is soms op punten beter (tv-kabel!) dan Xs4all kan bieden. Klantenservice is voor veel mensen niet zo cruciaal, self service werkt best goed.

Het sausje ‘activisme’ van Xs4all is dun geworden, en die is ook moeilijk betekenisvol te maken, op het niveau ‘internettoegang’. De voorbeelden die dikwijls genoemd worden van Xs4alls activisme, die zijn niet zo vers. Best vaak een tikkie stoffig. Zoals de nu lopende reclame campagne van Xs4all, die op mij nostalgisch overkomt (inclusief verwijzing naar Hyves!?), en die vrijwel niemand onder de 40-45 jaar begrijpt, lijkt mij. Teren op oude roem, is het grotendeels. Nostalgie.

Hacktics in de kast

We leven in tijden van schaaleffecten. Er zijn, ook wereldwijd, nauwelijks onafhankelijke aanbieders van internettoegang (ISPs). Bij mijn weten één in Nederland, NLE. De rest is aan vaste of mobiele operators verbonden. Als iemand al geïnteresseerd is in het overnemen van Xs4all, dan zal die nieuwe eigenaar ook verwachtingen hebben, technisch en zakelijk. En eisen stellen. Ik heb nog geen filantropische overname van een ISP gezien.

Ik heb niks tegen Xs4all, ik ben zelf ca 15 jaar een zeer tevreden klant geweest (en krijg nu elders hetzelfde voor de helft van het geld). Ik heb zelfs nog een stapeltje HackTics in de kast liggen, zo oud en nostalgisch ben ik. Ik heb ook niks tegen KPN trouwens. Op mij komt dit alles in hoge mate over als een aanval van nostalgie van oudere mensen, die de realiteit van de markt en de behoeften van klanten maar matig adresseren.

Wie echt wat wil met privacy die kan dat zelf wel regelen, met de bestaande middelen (zonder betrokkenheid van een ISP). Denk aan adblockers, VPNs, DuckDuckGo, een Tor-browser, cookies opt-outs etcetera; of gewoon afzien van bepaalde diensten, Facebook bijvoorbeeld. Wie vormen van activisme wil bedrijven of steunen, die kan zich roeren; toegegeven, dat is best lastig, maar een ISP is niet het meest logische platform. Wat biedt Xs4all vandaag en morgen op dit vlak? Wat is de overtuigende claim van Xs4alls marketeers?

Ik beluister en lees wat de protesteerders willen. Een deel daarvan is verspilde energie, nostalgisch gepruttel en spuwen op KPN. Een groot deel ervan is niet zo zakelijk, is dunne marketing. Als men echt wat wil: dan moet men de handen maar uit de mouwen steken, en een hoge mate van realisme betrachten. Kom maar op met de business case. Kom maar op met een overtuigende marketing propositie.

Met een visie op echt, effectief activisme, vandaag en morgen, op basis van concrete acties en resultaten. Als je dat alles wilt, en je zou een schone lei hebben: zou je dan een bedrijf als Xs4all opnieuw optuigen, ongeveer zoals het er nu uit ziet maar onafhankelijk? Een activistische ISP? Ik betwijfel het. Biedt de huidige markt ruimte voor een onafhankelijke ISP? Ik betwijfel het.

Maar wie weet. Voorwaarts, en leg de achteruitkijkspiegel weg. Laat maar zien!