Kan er met het opheffen van Xs4all door KPN een nieuwe internetprovider opstaan die 240.000 klanten en de erfenis van privacy- en beveiliging in ere herstelt en zelfstandig rendabel opereert op de infrastructuur van KPN en/of Ziggo en glasvezelaanbieders en later 5G?

Dat wordt een harde dobber in de praktijk, zo waarschuwde Feijenoord-supporter en Rotterdammer Michiel Buitelaar, die 15 jaar terug als KPN-directeur een serie providers zoals Tiscali uit de markt kocht. Een gevolg van het volgens hem onzalige besluit van de Europese Commissie om in telecom concurrentie op infrastructuur te propageren. Waardoor er nu in feite twee aanbieders met landelijke infrastructuur over zijn: KPN en Ziggo die door hun schaalvoordelen nauwelijks ruimte laten voor zelfstandige providers.

Ook al zijn die er nog wel: ook T-Mobile en Vodafone – nu met Ziggo - huren ruimte op de koperen en glasvezel kabels van KPN. Er zijn wel enkele zelfstandige aanbieders, vooral in glasvezel zoals DeltaFiber met het vooruitstrevende CaiW als provider die oorspronkelijk tv-kabelexploitant is. T-Mobile zou, in navolging van het merk Ben, een nieuwe merk voor de Xs4all-markt kunnen overwegen.

Deze partijen kunnen afwegen of ze in staat zijn om een alternatief voor Xs4all op te zetten, met overname van personeel en diensten. Gaan ruim 200.000 klanten van Xs4all mee? Of tenminste de 50.000 die hebben getekend voor behoud van de provider, van wie minimaal 70 procent Xs4all-klant is?

Ook daarin heeft Buitelaar, zo zei hij gisteren, een hard hoofd: het is net als met marktonderzoek waarin mensen doorgaans antwoorden geven die weinig van doen hebben met hun werkelijke gedrag. Ook bij de providers die KPN overnam en waarvan klanten hun mailadres mochten houden, was het spoedig gedaan met het oude clubgevoel. Niettemin moedigt Buitelaar een poging tot een nieuw Xs4all wel aan: probeer het gewoon!

Overname is duur

Want overname van Xs4all van KPN zit er niet in. Bij een ebitda (brutowinst) van 25 miljoen per jaar moet de provider zo maar 300 miljoen euro opbrengen. En alleen de merknaam Xs4all weggeven zal KPN, ook als ze die niet meer gebruikt, zeker niet doen.

Marleen Stikker, die al jaren strijdt voor een internet vrij van datagraaien, vindt dat de tijd meer dan ooit rijp is voor een provider die waarden privacy en beveiliging hoog in het vaandeel houdt. Die zullen nimmer met KPN geassocieerd worden, ook niet ‘met wat frutsels van Xs4all erin’. Xs4all heeft geen abonnees, maar leden.

KPN zou volgens haar juist moeten inzien hoog een dochter met hoogwaardige moraal en technologie de weg kan wijzen binnen het concern dat zelf niet meer is dan ‘gewoon drie letters’. Net als ooit de blauwe Postbank werd verslonden door de oranje leeuw van ING, kan KPN Xs4all de nek omdraaien.

Nostalgie of toegevoegde waarde?

Nostalgie en sentimentele gevoelens steken steeds de kop op, zo waarschuwen ook Netkwesties-experts in ons recente artikel Tijd rijp voor juist een sterker of nieuw Xs4all? Ook tijdens de debatavond werd behoud van de kleur geel telkenmale als belangrijk genoemd, ook als grap. En was er appeltaart. Maar Xs4all is een KPN-exploitatie die, zo benadrukte Adformatie-redacteur Susanne van Nierop, als zelfstandig merk qua marketing op termijn meer kost dan opbrengt.

Daar is het actiecomité Behoud Xs4all niet zeker van. Ofschoon initiatiefneemster Kirsten Verdel de kritiek op Netkwesties erkende dat haar actie en petitie aanvankelijk te eenzijdig inzette op behoud van het merk. Het gaat nu, aldus Verdel bij aanvang over de ‘slotsom van deze avond’ om: ‘Wij zorgen voor een oplossing waarbij mensen de dienstverlening en maatschappelijk engagement van Xs4all gaan terugzien. We laten klanten niet in de steek. Want we hebben het gevoel er iets belangrijks verloren dreigt te gaan.’

Dat gevoel van optimale aandacht voor privacy en beveiliging werd gisteren klaar over het voetlicht gebracht door Brenno de Winter, voorheen journalist en nu ook privacy-adviseur. Volgens hem is er in de verzadigde markt van internetaanbod juist plaats voor een provider die privacy en beveiliging in de praktijk meer aandacht geeft dan de aanbieders van louter ‘commodity’. Met die toegevoegde waarde blijk je goed geld te kunnen verdienen, zo toont Xs4all onder KPN aan.

Solcon blijft wel

Dat zou KPN moeten beseffen en de hoop van het comité 'Xs4all moet blijven' is dan ook gevestigd op inkeer van KPN. Maar in een eerste onderhoud gaf KPN het actiecomité nul op rekest. ‘KPN is niet bereid na te denken over een toekomst voor Xs4all’ heette het. Dus zijn 50.000 klanten volgens het comité klaar met KPN.  'Klanten XS4ALL dreigen massaal met vertrek', beweert het comité.

Geen van beide veronderstellingen zijn goed onderbouwd. KPN is wel degelijk hevig geschrokken van het verzet en heroverweegt de argumenten om Xs4all te killen. Op vragen van Netkwesties of ook de merken Simyo (mobiel) en Solcon worden geofferd, antwoordt KPN ontkennend.

Dus voor – ook uitmuntende - provider Solcon, dat zich richt op klanten die met een internetfilter seks in huis weren, is er wel een aparte plek. Samenvoeging van de bedrijven Solcon en Xs4all is ook een optie, met twee merken en marketing: de een voor het Christelijk -, de ander voor het privacygeloof; en beide technisch vooraanstaand.

Jolande Sap en Jan Kees de Jager

De actievoerders benaderen ook de Raad van Commissarissen van KPN, en met name de werknemerscommissaris. Dat is Jolande Sap, voorheen GroenLinks-fractievoorzitter. Zij kan helpen voorkomen dat KPN de stekker uit Xs4all trekt. Op een eerste mail van het actiecomité reageerde ze ‘alert’. Haar contactpersoon in de Raad van Bestuur is Jan Kees de Jager (chief financial officer) die wel sjoege heeft van het traditionele karakter en belang van Xs4all.

‘KPN komt hier hoe dan ook niet mee weg’, klonk het strijdvaardig. Maar tussen droom en daad staan de telecomwetgeving en praktische bezwaren. Die zijn overkomelijk, aldus ex-Xs4all directeur Doke Pelleboer. Er is belangstelling van partijen, vooral van de kant van hostingbedrijven. Die willen de servers en het dataverkeer van Xs4all wel faciliteren. Maar daarmee ben je nog niet in alle woningen en bedrijven van Nederland.

Marcel Boekhoorn

Pelleboer kon na afloop niet zeggen welke investeerders zich hebben gemeld. Marcel Boekhoorn, die de Hema redde, zit er niet bij. Vijftien jaar geleden was er in zijn dierentuin een gesprek over overname van Xs4all, maar KPN was niet bereid tot verkoop.

Als KPN niet overstag gaat, dan zijn de opties overname van Xs4all of ‘leeg trekken’ door een nieuwe provider die de klanten overneemt, zo bevestigt Pelleboer tegenover Netkwesties: ‘Bij overname moet je het datacentrum van Xs4all bij KPN op de Zuidas migreren en een aantal andere systemen en dat is al niet eenvoudig. Ook een ‘step out constructie’ is verre van gemakkelijk want je moet een hele operatie opnieuw opzetten.’