Op 25 mei 2018 is de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) van kracht geworden. Brussel vond dat de privacy van burgers wel een steuntje in de rug kon gebruiken. Daar was zeker wat voor te zeggen als je ziet hoe commerciële organisaties als Facebook en Google met gegevens op internet omgaan.

Helaas heeft Brussel in één moeite door ook de alle andere sectoren meegenomen, waaronder de zorg. Volkomen onnodig, aangezien in de zorg al van oudsher het medisch geheim geldt, bekrachtigd met de eed van Hippocrates (460 voor Christus!) die elke arts aflegt.

Helaas pakt deze wet voor de zorg desastreus uit. Alle medische gegevens zijn achter een schier onneembare burcht geplaatst met als gevolg dat artsen niet bij de gegevens van de patiënt kunnen. Dat is natuurlijk niet de bedoeling, maar wel het gevolg van de wet.

Breuk, geen toegang tot foto

In onze regio, waar in het grote regionale ziekenhuis toevallig ook net een nieuw EPD (Elektronisch Patiënten Dossier) werd ingevoerd, kon de huisarts van de ene op de andere dag niet meer bij de gegevens van zijn patiënten.

Als een patiënt bij de specialist onder behandeling is, is het belangrijk dat ook de huisarts over die gegevens kan beschikken. Bijvoorbeeld bij het voorschrijven van bepaalde medicijnen is het belangrijk te weten wat de nierfunctie van de patiënt is. Voorheen kon de huisarts dat opzoeken in het ziekenhuissysteem via een beveiligde weg.

Nu is die route afgesneden met als gevolg dat de huisarts opnieuw bloedonderzoek moet laten doen. Ook andersom, als de specialist de onderzoekgegevens van de patiënt bij de huisarts nodig heeft, kan hij sinds 25 mei niet meer bij deze gegevens.

Als de huisarts bij een patiënt met een enkelletsel een foto laat maken en deze patiënt heeft een gebroken enkel, dan mag de chirurg niet kennis nemen van de foto, tenzij de patiënt schriftelijk toestemming heeft gegeven. Het lijkt absurd, maar het is helaas de werkelijkheid.

Om zorgverlening toch mogelijk te maken hebben juristen een administratief monstrum bedacht. De huisarts mag pas kennis nemen van de gegevens van een patiënt nadat de patiënt een schriftelijke verklaring heeft afgegeven aan het ziekenhuis. Deze formulieren komen op een grote stapel te liggen en worden vervolgens handmatig in het systeem ingevoerd. Zo gaat het althans in onze regio. Het invoeren van alle patiënten gaat maanden duren.

Belang burger/patiënt niet gediend

Vervolgens moet de huisarts zich met een speciale pas, een zogenaamde UZI-pas, aanmelden bij het zorgportaal van het ziekenhuis. Dat kan niet met elke webbrowser en ook niet met elke computer. Voorlopig is het voor Apple-computers nog niet mogelijk. Pas dan is het mogelijk de gegevens te raadplegen, tenminste als de patiënt een schriftelijke verklaring heeft afgegeven dat hij dat goedkeurt. Is die verklaring er niet, bijvoorbeeld omdat men verzuimd heeft dit te vragen, of omdat de patiënt nog niet eerder in het ziekenhuis is geweest, dan kun je alsnog niet bij de gegevens.

Het kan niet anders dan dat onvoldoende is nagedacht wat de consequenties van deze wet voor de zorg zijn. Desondanks is een speciale instantie in het leven geroepen, de Autoriteit Persoonsgegevens met PvdA’er Aleid Wolfsen aan het hoofd, die scherp toeziet op goede naleving van de regels uit Brussel. Overtredingen worden zwaar bestraft met boetes die kunnen oplopen tot 20 miljoen euro! De schrik zit er daarom goed in bij de zorgverleners.

Bij het invoeren van deze privacywet is de patiënt geheel uit beeld verdwenen. Privacyregels zijn bedoeld om het belang van de burger te beschermen en niet om zijn zorgverlening te blokkeren. Geen patiënt zal tegen de chirurg zeggen dat hij wel zijn gebroken enkel mag repareren, maar niet naar de foto mag kijken.

Gigantische rompslomp

Laat daarom een zinloze schriftelijke toestemming achterwege. Het kan alleen maar problemen opleveren, als de verklaring er per ongeluk niet is. We zijn in de zorg al jaren bezig de administratieve rompslomp terug te dringen. Alle politieke partijen staan hierachter. Mondjesmaat leek dat te gaan lukken en nu zijn we met één decreet uit Brussel weer jaren teruggeworpen.

De zorgverlener moet nu cursussen gaan volgen hoe hij de gegevens volgens de Brusselse regels moet opbergen, er moeten registers worden aangelegd, overeenkomsten, tientallen pagina’s dik, getekend met allerlei toeleveranciers, met beheerders van de computersystemen, van praktijk- websites, van de telefooncentrale op de praktijk, met de personeelsadministratie enz. De enorme hoeveelheid tijd hieraan besteed gaat ten koste van de zorg aan de patiënt.

Iedereen zal het erover eens zijn dat in de zorg de patiënt centraal staat. Dat betekent dat privacyregels het zorgproces niet mogen frustreren. Het zal toch mogelijk moeten zijn Brussel duidelijk te maken dat wat goed is voor Google niet goed hoeft te zijn voor de zorg. Privacy is bovendien van oudsher al goed geregeld in de zorg. Zonder daarom de zorg uit van deze bureaucratische privacywet. De patiënt zal er wel bij varen.

*) Hans Gimbel is huisarts te Heerhugowaard en lid van de Ledenraad van huisartsenclub LHV. Dit artikel verscheen eerder in de Volkskrant