Duthler Associates verdient goed aan de opleiding voor functionaris voor de gegevensbescherming, die vooral ambtenaren trekt van bijvoorbeeld gemeenten. Daarover schreef Netkwesties, wat een bron vormde voor een artikel van Follow The Money van Dieuwertje Kuijpers & Kim van Keken, dat dieper groef: Anne-Wil Duthler heeft als lid van de Eerste Kamer gestemd voor een voorstel voor decentralisatie van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (2015) waarin adviezen van haar bedrijf in opdracht van het ministerie van VWS mede aan ten grondslag liggen.

Een advies behelst de aanstelling van privacyfunctionarissen bij de uitvoering van de Wmo, een functie waarvoor ze zelf dure opleidingen biedt met Duthler Associates. Ook voor een andere wijze van uitkering van het persoonsgebonden budget (pgb) vroeg VWS aan Duthler Associates om een privacy impact assesment. Het ging om onderhandse aanbestedingen en geen openbare tender, al doet het echtpaar Biesheuvel-Duthler er tegenover FTM veel aan om dit vaag te houden.

(Nog een bijzaak: Anne-Wil Duthler en echtgenoot/compagnon André Biesheuvel claimen een accreditatie van de opleidingen, die volgens FTM bij de Nederlandse Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) onbekend is. Maar iedereen mag een keurmerk of accreditatie zelf verzinnen.)

Welles/nietes

Anne-Wil Duthler ontkent dat sprake is van belangenverstrengeling, want in de Eerste Kamer was ze geen woordvoerder op ‘dit dossier’: ‘De VVD-fractie volgt doorgaans het advies van de woordvoerder. Dat gold ook voor de Wmo. Alle leden van de VVD-fractie hebben destijds unaniem voor het wetsvoorstel gestemd. Ook ik heb de fractielijn gevolgd.’

Drie deskundigen aangaande integriteit breken er niettemin de staf over. Zoals Karin Ingelse, eigenaar van het bureau Integriteit.nl. Emeritus hoogleraar integriteit Hans van den Heuvel: ‘Senatoren moeten niet adviseren, maar controleren.’ Wim Voermans (Universiteit Leiden) noemde eerder in Nieuwsuur het adviseren van een ministerie door een senator ‘een nieuwe gekkigheid’: ‘Als je als Kamerlid de regering adviseert, is er sprake van dubbele petten.’

Duthler helpt haar partij VVD met al dit laakbare optreden wellicht ook in 2018 aan de winst in de jaarlijks Politieke Integriteits Index (PII).

Nieuwsuur telde in 2015 acht senatoren die ministeries adviseerden, FTM nog meer. In de vorige zittingsperiode stemden de 75 senatoren 675 keer over een wetsvoorstel waarbij ze zelf betrokken waren vanwege hun (bij)baan, zo bleek in 2015 uit onderzoek van de Volkskrant.

Eigen onderzoek

Daartegen werken kennelijk de regels niet om de dubbele petten zoals van Duthler te voorkomen, ieder bepaalt de eigen integriteit. Dit slager-eigen vlees principe vinden veel senatoren bovendien hoogst gewoon, want ‘iedereen doet het’.

Dankzij Duthler en nog wat ‘associates’ in de Eerste Kamer die het niet zo nauw nemen met de grenzen van hun adviesbelangen, ziet de Eerste Kamer zich gedwongen om onderzoek doen naar de eigen gedragsregels voor nevenfuncties en tegen belangenverstrengeling, zo hebben de fractievoorzitters op 25 september 2018 afgesproken. Ook houden ze binnenkort een bijeenkomst over integriteit.

(Overigens treedt belangenverstrengeling overal op, iedereen heeft in meer of mindere mate een kluitje boter op het hoofd. Niet alleen in ‘Den Haag’ wemelt het ervan, ook bij de hierboven genoemde media die anderen de maat nemen. Ze hebben hun bronnen en andere kennissen en personen die ze ‘gewoon aardig’ vinden; en moeten deals maken voor publicaties. Ook bij Netkwesties speelt dit: bijvoorbeeld de kans dat een van de experts uit ons forum met de mattenklopper krijgt, is geringer dan bij een persoon waarmee geen enkele band bestaat.)

*) Photo by Brigitte Tohm on Unsplash