Dit blijkt uit een vrijdag gepubliceerde uitspraak van de Hoge Raad van een zaak aangespannen door onder meer de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA), de Nederlandse Vereniging Van Journalisten (NVJ), de Internet Society (Isoc) en Privacy First.

De clubs en enkele journalisten en advocaten privé hadden de zaak aangespannen omdat ze meenden dat uit de zwaar aangezette ‘Snowden-onthullingen’ blijkt dat de NSA ongeoorloofde methoden hanteert en grondrechten van burgers schendt. Vooral het massaal (in ‘bulk’) verzamelen van metadata stuitte de organisaties tegen de borst. Immers, via een omweg kunnen AIVD en MIVD dan data van Nederlanders in handen krijgen die onrechtmatig zijn verkregen.

De zaak speelt al jaren, dus nog op grond van de oude inlichtingenwet Wiv 2002. De rechtbank oordeelde al in 2014 in het voordeel van de diensten en het hof bevestigde in maart 2017 dat er onvoldoende concrete aanwijzingen zijn dat de NSA en de Britse geheime dienst de grondrechten schenden.

De AIVD en MIVD omzeilen niet bewust de wettelijke beperkingen door te profiteren van de ruimere bevoegdheden van NSA en de GCHQ om uit bulkdata gewenste informatie op te vragen.

Vage bewijsvoering

Bovenal hebben de klagers tegen de AIVD en MIVD niet kunnen aantonen dat buitenlandse inlichtingendiensten onrechtmatig handelen bij het verkrijgen van inlichtingen. ‘Daarbij is van belang dat de relevante wetgeving in de Verenigde Staten sinds de ‘Snowden-onthullingen’ is veranderd en dat eisers over de gevolgen van die nieuwe wetgeving te weinig hebben gezegd', aldus de Hoge Raad.

Dit verwijt treft de eisers en Christiaan Alberdingk Thijm, advocaat bij Brandeis die de zaken verloor van Cecile Bitter van landsadvocaat Pels Rijcken. Ongeveer alle rechtszaken aangespannen tegen de staat vanwege de inlichtingendiensten gaan verloren.

Bewijsvoering ligt moeilijk, en zaken rusten te veel op vermoedens en indirect bewijs. Harde bewijzen en voorbeelden ontbreken domweg. Zo hebben de Amerikaanse diensten rond het bezoek van president Obama aan Nederland met de nucleaire top (NSS) in 2014 ongetwijfeld hier activiteiten uitgevoerd, al dan niet samen met de Nederlandse diensten. Maar toon dat maar eens aan.

'Burum puur Nederlandse operatie'

Zaken voeren omdat er iets mis zou kunnen gaan, blijken bij rechters weinig kans te maken. Zo stelde het hof: ‘…hebben [appellanten] onvoldoende concreet gesteld waaruit zou blijken dat buitenlandse inlichtingendiensten in strijd met Nederlandse wetgeving en/of de Nederlandse soevereiniteit activiteiten in Nederland ontplooien.

Anders dan [appellanten] suggereren, vloeit die conclusie niet zonder meer voort uit hun stellingen dat de Amerikaanse en Britse diensten op grote schaal telecommunicatieverkeer onderscheppen en dat in Nederland één van de belangrijkste internetknooppunten en een groot datacentrum van Google zijn gelegen.

Het enige concrete voorbeeld dat [appellanten] naar voren brengen is dat er satellietschotels staan in Burum. Uit de eigen stellingen van [appellanten] daarover volgt echter dat dit voornamelijk schotels zijn die de Nederlandse inlichtingendiensten via de Nationale Sigint Organisatie beheren en dat in het kader van de samenwerking met buitenlandse diensten verzamelde gegevens naar de NSA en GCHQ gaan.

Dat ondersteunt dus niet het betoog dat de buitenlandse inlichtingendiensten zelf activiteiten ontplooien in Nederland.’

Zelfde laken een pak voor de beschuldigingen dat Engeland de Europese mensenrechten (EVRM) schendt en de activiteiten van de NSA in strijd zijn met internationaal verdrag voor burgerrechten IVBPR.

Dus, aldus de Hoge Raad, hebben de rechters Boele, Honée en Blok van het gerchtshof Den haag juist geoordeeld, evenals eerder de rechters Hofhuis, Alt-van Endt en Ritsema van Eck-van Drempt van de rechtbank Den Haag.