‘Framing’, het kort en krachtig karakteriseren van opvattingen en inzichten is zo oud als het politieke bedrijf zelf. Meestal is het betrekkelijk onschuldig. Wie weet nog dat ooit een Kamerlid op de omvangrijke onderwijsherstructuring van minister Cals de term Mammoetwet plakte? En al helemaal niemand weet wat de officiële naam ervan was. Wie herinnert zich nog het Vredeling-huwelijk, de naam die werd gegeven aan huwelijken die werden gesloten om als kostwinner aan militaire dienst te ontkomen? Beter in het geheugen liggen de Melkert-banen, waarmee destijds een overheidsspindoctor doelbewust aanvullende werkgelegenheidsplannen wilde duiden.

Sleepwet

Maar een poging het gebruik van het woord sleepwet tegen te gaan is de onschuld voorbij. In het politieke debat moet je je vrij kunnen uiten. Zij die vinden dat sleepwet niet goed aangeeft wat wordt bedoeld, hebben andere middelen ter beschikking om hun gelijk aan te tonen. Maar zouden zich in het politieke debat allereerst eens moeten afvragen of de wetgeving wellicht aanleiding geeft tot een dergelijke kwalificatie.

Sleepnet is een zakelijke benaming, al of niet volledig dekkend, passend binnen een politiek debat. Geen aanleiding van hogerhand gemeenten op de vingers te tikken. Bovendien draagt een eventueel verbod het risico in zich, dat mensen zoekend op internet naar informatie over de ‘sleepwet’ eerder de informatie van tegenstanders tegenkomen dan die van de overheid.

Gelukkig trekt de redactie van bijvoorbeeld rijksoverheid.nl zich er niets van aan en gebruikt ‘sleepwet’ als meta-tag oftewel trefwoord voor zoekenden . Wie er zoekt op ‘sleepwet’ krijgt een passend resultaat. Ook komt Rijksoverheid als eerste resultaat bij Google naar boven als je zoekt op ‘overheid sleepwet’. De trefwoorden zijn aan het dagelijks spraakgebruik ontleend, zelfs als die in het betreffende resultaat helemaal niet voorkomen. Of als ze sommige politici niet welgevallig zijn. Zo krijgt de informatie de spreiding die zij verdient.

Een beperking tot het officiële taalgebruik bedreigt in het digitale tijdperk de geïnformeerdheid van burgers. Bij het surfen naar relevante informatie gebruiken burgers zelden de officiële termen. Wie weet dat de Mexicaanse of Varkensgriep in de overheidsinformatie stelselmatig werd genoemd het virus influenza type A / H1N1? Of dat de sleepwet formeel de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) is? Als de in het spraakgebruik gebezigde termen niet tot resultaten kunnen leiden binnen de overheidswebsites, dan blijven ze verstoken van de meest relevante informatie.

Misplaatst

Met hun kritiek op het taalgebruik van gemeenten willen VVD en CDA greep krijgen op de ‘bovengrondse’ informatievoorziening. Het is ergerlijk want misplaatst. Zolang zij zich echter niet bemoeien met de ‘ondergrondse’ folksonomy is er weinig aan de hand. De burgers kunnen dan hun informatie binnen de overheidssites vinden.

Ronduit desinformerend wordt hun benadering als ze hun vingers ook uitstrekken naar de zoekmachineoptimalisatie. Dan bereikt overheidsinformatie burgers minder makkelijk langs de digitale weg.

Foto Jeroen Sprenger: Quintin van der Blonk