Blogosfeer, de nieuwsgroepen van weleer

"Begin jaren 90 heb ik in een nieuwsgroep onder eigen naam over m'n depressies gediscussieerd. Nooit geweten dat er ooit een Google zou komen dat, als ik nu solliciteer, naar boven kan halen. Maar het is niet erg - al weet ik niet of ik het op m'n weblog gezet zou hebben."

Aan het woord een wat oudere bezoekers na het eerste seminar over de betekenis en ontwikkeling van weblogs. De titel was Blognomics, gestoeld op blogging en 'economics' met als kwestie: is er gewin te behalen met weblogs, geld als bedrijf, aanhang als politicus of waardevolle informatie als uitgever of journalist?

De term 'blog(o)nomics' stond drie jaar terug al log van Matt Welch. Maar dat ging meer over inkomsten om een weblog te kunnen onderhouden, toen van de bekende Andrew Sullivan-log.

De uitkomst van tien sprekers op rij gisteren - negen live en priester Roderick Vonhögen op mp3-podcasting - samengevat: je kunt met weblogs geld, aandacht, stemmen en goede informatie verdienen. Maar hoe je dat doet is ongewis. Tekenend was dat van de tachtig bezoekers zeker de helft weblogger was en geen toegang betaalde voor het seminar, omdat ze onbezoldigd publicist zijn.

Maar organisatoren Guido van Nispen en Krijn Schuurman - die hun gedachten en beelden over blognomics ook in boekvorm goten lieten dat begaan. In het prille stadium gaat het om open discussie. Die was er volop gisteren in de Rai.

Ilse versus 'speses'

Opvallend was de openheid van Paul Molenaar, directeur van Ilse Media en daarmee van Web-log.nl, inmiddels 90.000 weblogs tellend.

Molenaar noemde voor heel Nederland een totaal van 250.000 actieve weblogs, maar Joost Bon van MSN Nederland telt allen al op MSN Spaces, de blogdienst van Microsoft, 500.000 actieve Nederlandse weblogs. Dat zou 12 procent zijn van het totaal in de wereld van 4,5 miljoen 'speses' die MSN telt. We zijn een zelfexpressief volkje, concludeerde Bon, die zich leek te generen voor de gemiddelde uitingen van zijn abonnees.

Volvo heeft de speses omarmd voor reclame en Microsoft heeft plannen om met moderne methoden voor mond-tot-mond-reclame ('viral marketing') op de speses van abonnees die dan gratis kunnen blijven. Nu al maken de MSN-dagboekschrijvers gratis en voor niks reclame voor hun favoriete merken en winkels.

Weblogs zullen, meent Molenaar, een majeure invloed krijgen op merken. Dat is het gevolg van wat Wired betitelde als 'the long tail' - door Molenaar vertaald met het "oorverdovende lawaai van massaal gefluister. Consumenten vinden en linken elkaar, en vormen een amorfe, ongrijpbare macht van betekenis."

Dit leidt, meent Molenaar, onmiskenbaar tot economische verschuivingen: "Naarmate meer informatiestromen, meer geldstromen elektronisch worden, neemt de invloed van de consument toe."

Eerste zelfdoding door weblog

Hoe het moet gaan werken in een commercieel model onderzoekt Ilse Media, maar de basis vormt de meningsvorming over merken in communicatie die het traditionele eenrichtingsverkeer van reclame deels vervangt. De eerste tekenen van invloed op merken is te zien bij de 'superblogs', de grote weblogs als GeenStijl en Retecool. Molenaar voorspelde overigens dat deze uitgaven zich "als traditionele media" zullen gaan gedragen.

Dan komt er ook, zei hij tijdens de discussie later, geld in het spel, waardoor de rabiate uitingen op weblogs verminderen. Adverteerders pikken niet dat bijvoorbeeld mensen om een fout volledig worden afgebrand op een weblog. Molenaar hoopt het ook: "Ik vraag me af wanneer nu de eerste zelfdoding zich aandient als gevolg van uitingen op een weblog."

Maar zomaar exploiteren van weblogs is niet mogelijk, want de gemeenschap, die het blog groot heeft gemaakt, voelt zich mede-eigenaar. Merken moeten zich richten op de discussie en opinievorming in blogs. Volgens Molenaar doen ze er goed aan om zichzelf 'blogbaar' te maken, dus aandacht te trekken.

Negatieve aandacht

Maar dat de blogaandacht kan ook negatief of zelfs desastreus uitpakken. Daarvan gaf Loic Le Meur (weblog), directeur van de Franse weblogsoftwaremaker Sixapart (onder meer Movable Type), aansprekende voorbeelden. Het meest fameus is dat van een filmpje op Engadget van het openen van een Kryptonite-fietsslot met een balpen. "Dit heeft Kryptonite 10 miljoen dollar gekost aan omzet voor het terughalen van sloten", wist Le Meur. (Overigens meldt een broodje aap-site dat het iets genuanceerder ligt met deze 'ontdekking'.)

Een ander voorbeeld: Hacking Netflix waar 30.000 klanten van Netflix dit videoverhuurbedrijf kritisch volgen. "Dat vereist majeure aandacht van Netflix, meer dan via de reguliere public relations", aldus Le Meur. Zo zijn er ook voor BMW en Air France inmiddels omvangrijke sites/weblogs die klanten spontaan hebben opgezet en die duizenden bezoekers trekken.

Politiek gewin

Le Meur gaf het voorbeeld van het winnen van aandacht met een weblog Dominique Strauss-Kahn, een rechtse Franse politicus en wellicht toekomstig presidentskandidaat. "'s Mans uitingen zijn overwegend saai, maar de reacties enorm in omvang. Een mededeling dat hij die avond op tv komt leidt tot duizenden reacties, eerst van wat hij volgens zijn bezoekers te berde moet brengen en na afloop de oordelen over zijn optreden."

In Nederland loopt het zo'n vaart niet met de politieke weblogs, wist Meus van der Poel van Politiek Online. De meeste logs zijn saai daar de individuele politici volgens hem te angstig zijn om buiten de partijkaders te treden. Een positieve uitzondering vormt Klaas de Vries met zijn ironie en Eske van Egerschot (VVD) en Brechtje Paardekoper (GroenLinks Groningen) die over hun dagelijks leven kletsen.

Al 8 procent van de politici heeft een log, en de SP loopt ver voorop. Dat is ook de mening an Molenaar die bij Web-Log telde dat 70 procent van de links naar politieke partijen naar SP-sites gaan. Maar of dat dit vooral intern kietelen is of met verkiezingen effect sorteert is onduidelijk.

Web-Log.nl krijgt er elke drie minuten een dagboek bij, is nu goed voor 70 miljoen opgevraagde pagina's per maand, maar haalt in dit tempo de Ilse-dochters Startpagina.nl en NU.nl over drie jaar in. Er zijn twee logs goed voor meer dan 1 miljoen pagina's per maand (Womenlovethis.web-log.nl en Kissnews.web-log.nl. Zo'n 40 logs (zie de lijsten doen tussen de 100.000 en 1 miljoen pagina's. Succesfactoren zijn goede beelden, hartstochtelijke fans, lezenswaardige frustratie en, ook, relevante informatie.

De meeste logs bevatten dit niet. Molenaar: "Pageviews bij de grootste groep logs komen nauwelijks boven de 5 uit, van de blogger zelf en zijn/haar moeder. Daarmee zijn ze feitelijk alleen instrumenteel in het onderhouden van een sociaal netwerk."

De droge humor van Molenaar hierover: "Hoeveel onbedoelde reclame voor afslankmiddelen kunnen we zien? Hoeveel blogs met kattenfoto's kunnen we aan?"

60 procent van de Web-Loggers is vrouw, de meesten zijn tussen de 15 en 30 jaar oud en dat is een commercieel aantrekkelijke groep. Wat er mee te doen is mag Ilse dit jaar uitvinden. "Dit jaar nog mag het geld kosten", aldus Molenaar.

Met reclame op Web-Log.nl wil Ilse voorzichtig zijn. Adverteerders moeten wel toestromen in de 'blogosfeer', vindt Marco Derksen, marketeer bij Share of Mind en zelf succesvol met de weblog MarketingfFacts. Hij vindt dat bedrijven niet alleen hun eigen merken op weblogs goed moeten volgen met weblogzoekdiensten als Blogads.com en Blogpulse en Technorati. Ze moeten ook gaan adverteren op weblogs, en of een passende weblog sponsoren dan wel zelf opzetten. "Bedrijven kunnen nu nog onderwerpen claimen om daar de belangrijkste bron van informatie voor te worden. Dat kan met een open weblog."

Heel positief is Derksen, net als Le Meur, over het initiatief van Microsoft om blogger Robert Scoble op de loonlijst te zetten en rustig door te laten gaan met zijn Scobleizer, een kritische, open log over Microsoft.

Het stiekem pushen van merken in forums en met weblogs die in stilte door bedrijven worden gestuurd, maken volgens Derksen op termijn weinig kans. Maar praktische voorbeelden van geslaagde zakelijke bloginitiatieven zijn er nog niet veel. Le Meur zag Nike scoren, door een site van absolute fans die zelf bepalen hoe ze over een merk praten. Wel pakt dit positief uit.

De commercie kan beter voorzichtig zijn met weblogs, en zeker de beheerders van weblogverzamelingen zoals Ilse Media, zo zei de Engelse Colby Start van Quantum Brands:

"Het is goed om eerst de sociale revenuen van weblogs en de blogosfeer zo lang mogelijk te doen groeien zonder dat commercieel te willen exploiteren."

Met die wijze boodschap sloot de eerste Blognomics-bijeenkomst.