De ondergang van een digitale gemeenschap

Een interessante en enthousiaste groep slimme mensen kwam bij elkaar op een mailinglist om de zaak te organiseren. Aanvankelijk brandde bij veel mensen het vuur van enthousiasme.

Maar zoals vaak gebeurt op ongemodereerde mailinglists, werd het een puinhoop. Na enkele weken begonnen de eindeloze uitwisseling van berichten die vrijwel nergens over gingen.

Binnen het bestuur ging er van alles fout. Er was een wisseling van de wacht, en vervolgens gaan er nu nog veel meer dingen fout. Ruzies binnen het bestuur worden in het openbaar uitgevochten. De organisatie valt langzaam uit elkaar.

Wat thans plaatsvindt op de lijst van de vereniging, en binnen het bestuur, is een vorm van erosie in de communicatie die zal leiden tot de ondergang van het initiatief.

Het organiseren van een elektronische gemeenschap is altijd moeilijk. Met name als een groot deel van de organisatie en communicatie plaatsvindt op een open discussie forum, zoals een mailinglist. Het risico is dan dat mensen zichzelf verliezen in eindeloze discussies, waarvan we momenteel getuige zijn.

Meestal is het beter om een organisatie te runnen met een kleine groep mensen die diplomatiek met elkaar kunnen communiceren, en eenzelfde vuur en motivaties met elkaar delen om iets op te zetten.

Als er sprake is van een bredere groep waarmee georganiseerd wordt, dan kan dit niet anders dan door zeer voorzichtig te communiceren, te sturen op compromissen, en te voorkomen dat op teveel tenen wordt getrapt. Het is ook zinnig om discussies binnen de besturende groep besloten te houden, totdat het bestuur besluiten heeft genomen op basis van consensus. Het bestuur moet leiden, en niet geleid worden.

Helaas heeft het VOD-bestuur weinig talent getoond in de kunsten van het leiderschap. Discussies worden uitgebreid uitgemeten in publieke fora, hetgeen tot verwarring leidt bij de leden, en tot polarisatie in de posities van de bestuurders. Er lijkt weinig overeenstemming te zijn in de motivaties van de verschillende bestuursleden; men verliest zich in discussies over details, en raakt daardoor het overzicht en de lange termijn doelstellingen kwijt.

Het momentum dat VOD voor korte periode bezat is daardoor verloren gegaan. En het zou mij zeer verbazen als het VOD lukt om alsnog op constructieve manier een aantrekkelijk initiatief op te zetten voor de leden.

Zonder leiderschap gaat elke elektronische community ten onder. En met leiderschap bedoel ik niet een strakke hierarchische machtsdeling, maar bedoel ik het vermogen om als bestuur, onderling en met de leden, te communiceren op een constructieve en respectvolle manier. In plaats van discussies te escaleren, en te polariseren.

Bij uitzondering kunnen escalatie en polarisatie gebruikt worden als middelen om een doel te bereiken. Maar meestal worden ze gebruikt om het eigen ego te strelen, ten koste van het collectief.

In de huidige vorm zal VOD nog best een tijdje kunnen bestaan; een soortgelijke organisatie db-nl heeft ook jarenlang doorgesukkeld. Maar zonder leiderschap zal het initiatief uiteindelijk ten onder gaan in een stortvloed van kleine ruzies, intriges, en flamewars.

De leden druipen dan langzaam af, en verliezen interesse door de hoge ruis/kwaliteit verhouding. Uiteindelijk blijven er dan een paar diehards over, totdat die tenslotte ook zo ziek en uitgeput zijn dat ze ermee ophouden.

En dan.. dan zijn er alleen maar verliezers, en hebben we allemaal iets verloren dat in potentie mooi had kunnen zijn.