De nog onbekende Christone (prachtig portret) doet me terugdenken aan B.B. King tijdens North Sea Jazz 2011; stond nagenoeg vooraan net als bij het eveneens onvergetelijke geweldige slotoptreden van Prince. Het gitaartalent is pas 25 jaar, zo goed als Jimi Hendrix in z’n topdagen en won al Grammy’s; blues zoals blues moet zijn, het Mississippi-geluid. En als hij na de eerste gitaarsolo’s begint te zingen, komt uit dat enorme lijf en kop een indrukkende stem.

Christone 'Kingfish' Ingram stond aan het begin van de zaterdag van North Sea Jazz 2024 in Ahoy geprogrammeerd. Slotact was Joss Stone, een naam in de muziekwereld, maar de gelikte voorspelbare nepshow verveelde al na 5 minuten; wegwezen! 'Kingfish'was wel een passend slot geweest. Festivals worden met minder risico’s geprogrammeerd.

Gelukkig hadden we toen al geweldige optredens mogen genieten, zoals van het swingende Metropole Orkest met 'onze' beste zangeres Anouk ("na 28 jaar moest het optreden op North Sea Jazz er eens van komen...ik ben de eerste racist hier..."), krachtige zangeres Jazmine Sullivan en vooral de bijzondere Pakistaanse poëet Arooj Aftab met geweldige gitarist Gyan Riley; tot aan nieuwkomers Swan en de ouderwets goeie saxofoon-jazz van het Amsterdamse Sam Newbould Quintet in broeierige kleinere zalen. Al die artiesten maken contact met hun publiek en spreken hun dankbaarheid uit op North Sea Jazz te mogen staan.

Dus North Sea Jazz blijft voor mij het beste muziekfestival van Nederland, met steeds weer een fantastische selectie van artiesten. Maar tijden veranderen. Er liep zelfs het nodige personeel met veger-en-blik om het netjes te houden. Alles is keurig ingericht en geschematiseerd, tevoren nauwkeurig overdacht; wat ook voordelen biedt zoals op tijd beginnende en eindigende optredens waardoor je makkelijk kan wisselen tussen de meer dan tien podia.

Marketing heerst: bij de ingang moest ik de dop van m’n drinkfles inleveren, een terreurdaad om de drankopbrengst voor Mojo te garanderen; alles voor de omzetmaximalisatie voor moederbedrijf Live Nation, dat gelukkigkritiek ontmoet wegens manipulatie.

Slappe houding Mojo

Maar wat is je punt? Dat is de telefoonverslaving. Bij veel festivals is medische hulp voor bezoekers die doordraaien van de pillen, maar een ggz-post voor jongeren verslaafd aan de telefoon zou wellicht een aanvulling zijn. Jongeren – een minderheid, dat wel - staat zelfs tijdens optredens te appen en tiktokken alsof hun leveren ervan afhangt.

Dat is hun eigen probleem, maar het voortdurend willen filmen van optredens is hinderlijk voor anderen die livemuziek willen ervaren. Waarom blijven die scherm in de lucht houdende mensen niet fijn thuis youtuben? Natuurlijk, na verloop van tijd negeer je de telefoonschermen, anders vergaat het genot je. De grote tv-schermen naast podia zijn wel fijn, noodzakelijk als niet dichtbij de artiest staat.

Waarom zijn video-opnames met de telefoon (foto's zijn niet hinderlijk) eigenlijk toegestaan? Mojo stelt slapjes: “Het meenemen van een compacte camera en mobiele telefoon naar onze concerten is toegestaan. Hiermee bedoelen we camera’s die niet de mogelijkheid hebben om lenzen te verwisselen. Verder is het niet toegestaan de beeld- en/of geluidsopnamen anders dan in de privésfeer te gebruiken. Videocamera's zijn te allen tijde verboden i.v.m. de rechten van de artiest.”

Vervolgens staat dit er:

Dus als op de dag of avond van het concert de artiest(en) besluiten dat ze niet willen optreden met honderden camera’s voor hun snufferd dan gaat Mojo dat een week voor het concert mededelen?

Moreel appèl

Wat is ertegen te doen? Sociale controle helpt. Ik keek zo’n jongen die me stoorde met zijn camera een minuut lang in zijn gezicht waarop hij zij telefoon schielijk in z’n zak stopte. Een tikje op de schouder en een glimlach is een minder intimiderende methode. Je kunt ook de camera voor de borst te houden zodat anderen het scherm niet hoeven zien.

Andere remedie: afspreken dat camera’s alleen de eerst tien minuten toegestaan zijn, net als vaak voor persfotografen bij concerten geldt. Dan kunnen bezoekers even hun persoonlijke moment vastleggen, en zo nodig ‘delen’, om vervolgens niet meer aan hun camerafoon te hoeven denken.

Langzamerhand gaan artiesten en zalen inzien dat de telefoon een te grote stoorzender is, zoals in maart 2024 bij een optreden van Joost Klein in 013: telefoons afsluiten in een zakje.

Maar het beste werkt een appèl van de artiesten zelf. In 2016 stopte Adele een van haar shows om het publiek in Italië de maat te nemen. “Kunnen jullie stoppen met mij te filmen met een videocamera, want ik ben hier echt in het echt?...Je kunt er in het echt van genieten, in plaats van door je camera.”

Vervolgens Björk tijdens een concert in Mexico City in 2017, via een mededeling: “Bjork verzoekt u geen foto's te maken. Blijf alstublieft in het moment. We zullen foto's plaatsen na de show.” Alia Keys dreigde tijdens een concert in New York degenen die camera’s zouden gebruiken met een confrontatie met beveiligingspersoneel.

Ook Bruce Springsteen, Bob Dylan, Beyoncé en Coldplay verzochten publiek al om op te houden met het zo hinderlijk mobielgebruik tijdens concerten.

Duidelijk was de Argentijn Andrés Calamaro: “De epidemie van mobiele telefoons tijdens concerten verslechtert alleen maar de goede communicatie tussen artiesten en publiek. Met andere woorden, een concert meemaken met je telefoon in de hand is geldverspilling, een verspilling van een niet te meer mee te maken ervaring, want geen twee concerten zijn hetzelfde.”